| Sinonim so’zi grekcha, sinonimos (bir ma’noli) so’zidan olingan. Sinonim so’zlar nutqning ta’sirli bo’lishiga yordam beradi. Sinonim so’zlar bir xil so’z turkumiga oid bo’ladi: hayoli, andishali, oriyatli, iboli (sifat); yuz aft , bashara, chehra, turq (ot); gapirdi, so’zladi (fe’l).
Tildagi o’zlashma (boshqa tildan kirgan) so’zlar o’zbekcha so’zlar bilangina emas, balki o’zaro ham sinonim bo’lishi mumkin: his (tub)-sezgi (yasama), savol (tub) – so’roq (yasama). Sinonimik qatordagi so’zlar eskirishi mumkin: odat, rasm, urf, moda ,rasm, odat.
Agar sinonim so’zlar har jihatdan teng kelsa, ular o’zaro farq qilmasa, leksik dubletlar deb ataladi: kosmos - fazo.
Ma’lum gap yoki matn ichidagina o’zaro sinonim bo’lgan so’zlar shartli sinonimlar deyiladi: Nega kerak endi shu chiroy, shu o’t? Shu yoniq yulduzni ko’zga yashirmoq? (H.O.). Bu misoldagi chiroy, o’t va yoniq yulduz so’zlari o’zaro shartli sinonimlar hisoblanadi.
Dostları ilə paylaş: |
