O‘zmu xabarlari Вестник нууз acta nuuz tarix

-  Mavzuga  oid  adabiyotlarning  tahlili  (Literature 

review).  Marg„iyonadagi  Murg„ob  daryosi  deltasi  qadim 

zamonlardan  Markaziy  Osiyoning  suv  resurslari  orasida 

alohida ahamiyatga ega bo„lgan[1]. Bu hududda aholi yashash 

uchun  qulay  maskanlar  mavjud  bo„lgan.  Iqlimi  quruq  va 

harorat  yuqori  darajada.  Qolaversa  daryo  delatasi  bo„ylab 

qishloq  xo„jaligi  bilan  shug„ullanish  qulay  bo„lgan.  Murg„ob 

deltasida  o„rta  bronza  davri  Namozgoh  V  yodgorliklarida 

kuzatiladi[2].  Tadqiqotchilar  fikriga  ko„ra  bu  davr  miloddan 

avvalgi  2400-2300  yillardan  2000-1900  yillargacha  bo„lgan 

davrni  qamrab  oladi[3].  Bu  davrda  Marg„iyonada,  aynan 

Janubiy 

Turkmanistondagi 

Aribend 

rayoni 

(Namoz-

gohtepa)dan  Meena  Chacha  (Oltintepa)gacha  bo„lgan  hudud-

larda shaharlar kengayishi jarayoni kuzatiladi[4]. O„rta bronza 

davrida  Marg„iyonaning  Baqtriya  bilan  aloqalari  juda  yaxshi 

rivojlanganligini  Afg„onistondagi  talon-taroj qilingan  qabrlar-

dagi  artifaktlar  va  janubiy  O„zbekistonda  olib  borilgan 

arxeologik  ekspeditsiyalar  isbotlaydi[5].  Marg„iyonada  o„rta 

bronza davrini aniqlashda kata aholi punkti hisoblangan Gonur 

1 yodgorligi alohida ahamiyatga ega bo„lgan. Bu yerda shahar 

boshqaruvining  inkor  etib  bo„lmaydigan  misoli  sifatida 

siyosiy, ma‟muriy  va diniy binolar ochib  o„rganilgan. Shahar 

devorlari  ortida  juda  boy  elita  qabrlar  va  ularning  ichidan 

noyob  import  buyumlar  topib  o„rganilgan[6].  Shaharning 

g„arbiy  qismida  ulkan  qabriston  mavjud  bo„lib,  shahar 

aholisining  4000  ta  qabrlari  tekshirilgan  va  shahar  Murg„ob 

vohasining  asosiy  boshqaruv  markazi  bo„lganligi  o„z 

tasdig„ini topgan. Ko„plab qabrlar shaharning inqirozi davrida 

talon-taroj  qilingan  va  buyumlar  so„nggi  bronza  davriga 

tegishli Togolok 21 kabi yodgorliklardan topib o„rganilgan[7]. 

O„rta  bronza  davri  yodgorliklari  deltaning  shimoliy  va 

markaziy  qismlarida  joylashgan,  ammo,  ba‟zilari  janubiy 

qismda  ham  uchrab  turadi.  1995-2002  yillar  oralig„ida 

Murg„ob 

deltasini 

o„rganishga  M.Kattani,  S.Salvatori 

boshchiligidagi italyan missiyasi o„z hissasini qo„shgan.  

-Tadqiqot metodologiyasi (Research Methodology). 

Aholining delta atrofida joylashuvi bir tekis kechmagan. O„rta 

va  ilk  so„nggi  bronza  yodgorliklarining  shakllanishi  italyan 

olimlari  va  V.  I.  Sarianidi  tomonidan  ishlab  chiqilgan  “voha 

O‘ZBEKISTON MILLIY 

UNIVERSITETI  

XABARLARI, 2021, [1/6/1]  

ISSN 2181-7324 

 

TARIX 

http://science.nuu.uz/uzmu.php 

Social sciences