Hukukun temel kavramlari

2.1.2. Kamu Hukuku Yaptırımları 
Kamu hukuku alanında başlıca yaptırımlar cezai yaptırımlar ve idari yaptırımlar olarak 
ikiye ayrılır (Gözler 2016: 383). 
2.1.2.1. Cezai Yaptırımlar 
Devlet,  toplumda  düzenin  korunması  amacıyla  geçerli  olan  hukuk  kurallarına 
uyulmasını sağlamak için  zorlama vasıtaları  ve  önlemleri  öngörmüştür.  Örneğin  bazı  fiilleri 
işleyenler, hapis  cezası  gibi  cezalara  çaptırılırlar. Suçun ağırlığına  göre  ceza  yaptırımları da 
değişir (Bilge 2007: 22). 
Suç  işleyenlerin  her  toplumda,  her  dönemde  cezalandırıldığı  görülmektedir.  Cezanın 
özünde suç işleyene elem verilmesi, ıstırap çektirilmesi yatar. Günümüzde cezalandırma hakkı, 
devletin tekelindedir. Diğer bir anlatımla başka bir kişi veya kurum suç işlediği iddiasıyla başka 
hiç  kimseyi  cezalandıramaz  Günümüzde  bir  kişinin  hakkını  bizzat  kendisinin  almasının, 
kendisine  zarar  vereni  cezalandırmasının  yasak  olması,  cezalandırma  yetkisinin  devlete  ait 
olmasının bir sonucudur.  
Cezanın amacı konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Bir görüşe göre cezanın amacı, 
suçtan zarar gören kişi veya kişileri cezalandırarak toplumun uğradığı zararı gidermektir. Diğer 
bir  görüşe  göre  ceza,  gelecek  için  verilmelidir.  Amaç,  suç  işleyende  suç  işleme  eğilimini 
önlemenin yanında, suç işleyenin cezalandırılmasıyla suç işleme ihtimali olan diğer kişileri de 
korkutmak  ve  böylece  suç  işlemekten  caydırmaktır.  Bir  diğer  görüşe  göre  cezanın  amacı, 
suçluyu ıslah ederek topluma yeniden kazandırmaktır (Bozkurt 2012: 46-47; Gözübüyük 2016: 
9). 
Türk Ceza Kanuna Göre Hapis Cezaları (Cansel vd. 2015: 184-185): 
-Ağırlaştırılmış  müebbet  hapis  cezası:  Bu  ceza,  mahkûmun  yaşamı  boyunca  devam 
eder. Mahkûmun hapis cezası, ilgili mevzuatta belirtilen katı güvenlik koşulları altında yerine 
getirilir. Ancak hiçbir ceza, kişinin suçu ne olursa olsun, aşağılayıcı olamaz. Günümüzde insan 
haysiyet ve şerefine aykırı bir infaz yöntemi yasaktır. 
-Müebbet hapis cezası: Hapis cezası, mahkûmun yaşamı boyunca sürer. 
-Süreli  hapis  cezası:  en  az  bir  ay,  en  fazla  yirmi  yıl  sürer.  Bir  yıldan  az  olan  hapis 
cezalarına kısa süreli hapis cezası denir. 
Türk Ceza Kanununa Göre Adlî Para Cezası (m. 52): 
-Adlî para cezası, beş günden az ve yasada aksine hüküm bulunmayan durumlarda (730) 
yedi yüz otuz günden fazla olmamak üzere belirlenen tam gün sayısının, bir gün karşılığı olarak 
belirlenen  miktarla  çarpılmasıyla  hesaplanan  meblağın  hükümlü  tarafından  hazineye 
ödenmesidir.  

---

38 
 
-En az yirmi ve en fazla yüz lira olan bir gün karşılığı adlî para cezasının miktarı, kişinin 
iktisadi ve diğer kişisel durumları dikkate alınarak belirlenir.  
-Mahkeme  kararında,  adlî  para  cezasının  belirlenmesinde  dikkate  alınan  tam  gün 
sayısıyla bir gün karşılığı olarak belirlenen miktar ayrı ayrı gösterilir.  
-Hakîm, iktisadi ve kişisel durumlarını dikkate alarak, kişiye adlî para cezasını ödemesi 
için hükmün kesinleşmesinden itibaren bir yıldan fazla olmamak üzere süre verebilir. Ayrıca 
bu  cezanın  taksit  taksit  ödenmesine  de  karar  verebilir.  Yargıç,  para  cezasının  taksitle 
ödenmesine karar verdiği takdirde bu süre iki yıldan fazla ve taksit adedi de dörtten az olamaz. 
Kararda,  taksitlerden  birinin  zamanında  ödenmemesi  durumunda  diğer  taksitlerin  tümünün 
tahsil edileceği ve ödenmeyen para cezasının hapse çevrileceği belirtilir. 
Türk Ceza Kanuna Göre Güvenlik Tedbirleri  
Güvenlik tedbirleri, suçludaki tehlike durumuyla orantılı bir biçimde karar verilen ve 
özünde toplumsal savunma amacına yönelen yaptırımlardır. Bu önlemlerin amacı, suçluyu ıslah 
ederek toplumsal yarara hizmet etmektir (Cansel vd. 2015: 167). Güvenlik tedbirleri, belli bir 
haktan  mahrum  bırakılma,  eşya  müsaderesi,  kazanç  müsaderesi,  çocuklara  özgü  güvenlik 
tedbirleri,  akıl  hastalarına  mahsus  güvenlik  tedbirleri,  denetimli  serbestlik  ve  tüzel  kişiler 
hakkında güvenlik tedbirleri gibi çeşitli şekillerde ortaya çıkar (Pulaşlı/Korkut 2017: 12-13).