Təlim nəticəsi 5: Avtomobilin hərəkət hissəsinin ümumi quruluşunu bilir və müəyyən
avtomobillərinin çərçivələrinin quruluşunu və iş prinsipini təsvir edir”
Yüklə 0,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Avtomobildə asqıların təsnifatı
- Asqıların vəzifələri, növləri və quruluşu
- Elastik quruluşuna görə tipləri
| avtomobillərinin çərçivələrinin quruluşunu və iş prinsipini təsvir edir”
● Inteqrasiya olunmuş avtomobil nədir? ● Aparan kuzov avtomobillərin çəkisi necə dəyişir?
82
● Aparan kuzovun, çərçivəli konstruksiya ilə müqayisəsində hündürlüyü necə dəyişir? ● Çərçivəsiz konstruksiya hansı avtomobillərdə tətbiq olunur? ● Avtomobil çərçivələrinin tiplərinin müəyyən edilməsində qrup yoldaşlarınızın cavabları sizi qane edirmi? ● Aşağıdakı şəkillərə diqqət yetirin. Çərçivəsiz avtomobili tapın və ona aid 3 markada nümunə söyləyin.
a) c) ● Aşağıdakı şəkildə yük avtomobilinin nərdivanşəkilli çərçivənin yığılma prosesinin təqdimatını verin.
5.2.1. Avtomobildə asqıların təsnifatını, vəzifəsini, quruluşunu və iş prinsipini izah edir
● Avtomobildə asqıların təsnifatı Avtomobil istehsalçıları artıq 4 taktlı mühərriklər mövzusunda usta oldular və avtomobillərin fəaliyyət effektivliyini artırmaq üçün bu asqı sistemlərinə də ciddi üstünlük verirlər. Avtomobildəki asqı sisteminin məqsədi, təkərlərlə yol arasındakı sürtünməni maksimum edərək, sükan üstünlüyünü optimal səviyyəyə çıxartmaq və qüsursuz dönüş əldə
etməkdir. Bu avtomobil içərisində səyahət edənlərin təhlükəsizliyi və rahatlığı üçün əsaslı dərəcədə əhəmiyyətlidir. Əgər yollar qüsursuz düzlükdə olsaydı, asqı sistemlərinə bu qədər çox ehtiyac olmazdı. Amma xüsusilə ölkəmizdə yolların vəziyyətini hamımız bilirik və düşünürəm ki, hər kəs avtomobilini idarə edərkən böyük bir çuxura salmışdır. Təbii ki, bu vəziyyətlərdə avtomobil zərər görməklə qalmır, ola biləcək bir qəzaya da düşmüş olur.
əlaqələndirən, təkərlərin yolun nahamarlıqlarından keçdikdə yaranan təkan və zərbələrini zəiflədən mexanizmdir. Avtomobilin asqısı olmasaydı sürücü, sərnişinlər və daşınan yük daim yol nahamarlıqlarından yaranan təsirlərə məruz qalar, avtomobil hərəkət etdikdə təkanlar, zərbələr və titrəyişlər hiss edərdilər. Asqı sərnişinlər üçün lazımi komfortluğu yaradır və yüklərin saxlanmasını təmin edir. Həmçinin o avtomobilin konstruksiyasına yoldan düşən qüvvə təsirini 83
azaldaraq sınmaların baş vermə ehtimalını 0-a endirir və təkərlərin yolla daimi kontaktını təmin edir.
birləşdirən mexanizm və detallar sistemindən ibarətdir. Asqı həmçinin yolun kələ-kötürlüyündən avtomobilə ötürülən dinamiki yükləri azaldır, avtomobilin dartıcı keyfiyyətini yaxşılaşdırır, rəqs və titrəyişlərini söndürür, hərəkət prosesində kuzanın vəziyyətini nizamlayır və eyni zamanda onun dinamikliyini artırır.
büruzə verməsinin qarşısını alır. Avtomobilin yolda özünü necə aparması, yüksək sürət əldə etməsi, manevr etdikdə isə təhlükəsizliyin təmin olunması asqının konstruksiyasından ciddi surətdə asılıdır. Minik avtomobilinin asqı sistemi şəkil 5.5-də verilmişdir.
● Asqıların vəzifələri, növləri və quruluşu Avtomobilin asqısı elastik, istiqamətləndirici və söndürücü quruluşlardan təşkil olunur (şəkil 5.6). Bəzi asqılarda yan dəyanətlik stabilləşdiricisi də olur.
Şəkil 5.6. Asqının elementləri Asqının elastik quruluşunun vәzifәsi dinamiki yüklәnmәni azaltmaqdır. Tәkәr nahamarlıqla görüşdükdә asqının elastik elementi sıxılır vә tәkәrdәn kuzova ötürülәn zәrbәni xeyli azaldır. Açılaraq o, kuzova rәqslәr ötürərək, elastik elementinin rәqslәrinә arzu olunan xarakter verir, avtomobilin hәrәkәt sәlisliyini yaxşılaşdırır, sәrnişinlәrdә xoşagәlmәz hiss yaratmadan hәrәkәt etmәyә imkan verir, onların tez yorulmasının vә daşınan yüklәrin zәdәlәnmәsinin qarşısını alır. Asqı tәkәrlәri aparan sistemlә elastiki birlәşdirir vә hәrәkәt zamanı hәrәkәt sәlisliyini tәmin edir. Bu o deməkdir ki, asqı sürücünü, sәrnişinlәri vә yüklәri yolların nahamarlığından yaranan vә tәkәrlәr tәrәfindәn qәbul edilәn zәrbәlәr vә tәkanlardan mühafizə edir. Asqının elastik quruluşu bir vә ya bir neçә elastik elementdәn ibarәtdir ki, onlar metal vә ya qeyri-metal ola bilәr. Avtomobil asqıları elastiklik xarakteristikasına görə sabit, dəyişən və artan sərtlikli; qüvvə və momentlərin ötürülmə üsuluna görə ressorlu, ştanqlı və lingli (bir və iki); istiqamətləndirici quruluşuna görə asılı (balansirli) və sərbəst (asılı olmayan); elastik elementin tipinə görə metal(ressor, spiral yay, torsion və kombinəedilmiş) və qeyri-metal (pnevmatik, hidropnevmatik, rezin və kombinəedilmiş); rəqssöndürücü quruluşuna (amortizatorun) tipinə görə lingli (mexaniki, hidravliki) və teleskopşəkilli (bir və iki borulu) olur.
Müasir avtomobillәrin bir çox növlərinin asqılarında iki vә daha çox elastik elementi (metal vә qeyri-metal) birlәşdirәn elementlәrdәn geniş istifadә edilir. Asqının elastik elementlәri, tәkәr vә şinlәr kuzovu alçaq rәqslәrdәn qorumaq üçündür. 84
Sxem. 5.5. Asqının təsnifatı
● Elastik quruluşuna görə tipləri 1. Yaylar (Purjunlar) - vasitəsi ilə təkərlər avtomobilin bütün yükünü öz üzərlərində daşıdığından yaylar təkərin qeyri-normal yolda, çuxurlarda asqı blokuna yaxınlaşıb, uzaqlaşmasına səbəb olaraq diskomfort hissini minimuma endirir.
Yüklə 0,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|