erigan moddalar konsentratsiyasi ham kuchli ta’sir etadi. Agar erigan modda
kam bo‘lsa eritmani gipotonik ko‘p bo‘lsa eritmani gipertonik eritma deyiladi.
Agar eritma konsentratsiyasi yrasi konsentratsiyasidan yuqori bo‘lsa, mikrob
hujayrasi suvi tashqi eritmaga chiqadi, suvsizlanadi bunday xodisani
plazmoliz deyiladi. Bunday sharoitda mikrob yashay olmaydi. Eritma
konsentratsiyasi juda kam bo‘lsa mikrob hujayrasiga suv kiraverishidan uning
qobigi yorilib ketishi mumkin, bunday xodisani plazmontez deyiladi. Shuning
uchun mikroorganizmlar yashaydigan muhitdagi suvlik eritma
konsentratsiyasi optimal bo‘lishi lozim.
Grammusbat bakteriyalar hujayrasi osmotik bosimi 3-10 –10 Paskal
bo‘lsa grammanfiylarda 4-10
5
– 8
.
10
5
Pa bo‘ladi. Shuning uchun
yuqori
osmotik bosimli eritmalarda 9
.
10
6
- 10
7
Gf lf (15-20% Na CL eritmasida
shunday osmotik bosim bo‘ladi) mikroblar yashay olmaydi. Ammo ba’zi
osmofil mikroorganizmlar mogor zamburuglari, ba’zi achitqilar yuqorii
konsentratsiyalik muhitda ham yashay oladilar. Tuz eritmalarining kuchli
konsentratsiyasida ham hayot kechira oladigan mikroorganizmlar bo‘lib
bularni galofillar ya’ni tuzsevarlar deyiladi. Tuzlangan baliq ustida rivojlangan
galofillar baliq buzilishiga olib keladi va qizil rangga bo‘yaladi. Biroq spora
hosil qiluvchi mikroorganizmlar. Ba’zi bir bakteriyalar stafilakoklar porativ
bakteriyalari siltayoqchasi suvsizlikka ancha chidamli bo‘ladilar.
2.
Dostları ilə paylaş: