Psixologiya – yunoncha psychelogos so‘zi “jon”, “ruh” haqidagi
fan, ta’limot degan ma’noni anglatadi.
Psixofiziologiya – odamlarning individual-psixologik va
psixofiziologik farqlarini tadqiq qiluvchi, psixikaning genetikasini
o‘rganuvchi psixologiya sohasi.
Rad etish – individning atrofdagilar tufayli unga tahdid solayotgan
kechinmalardan, ularning mavjudligidan o‘zini chetga tortish yo‘li
bilan himoyalanishida namoyon bo‘ladigan himoya mexanizmi.
Ratsionalizatsiya – individga o‘z muvaffaqiyatsizliklarini
haqiqatga yaqinroq oqlab izohlashga imkon beradigan himoya
mexanizmi sanaladi.
Reaktiv qurilma (reaksiya shakllanishi) – himoya mexanizmi
bir xil impuls va hissiyotlarni cheklash, ularga qarama qarshi impuls
va hissiyotlarni kuchaytirish yuli bilan xavotirlanish darajasini
pasaytirishga imkon beradi.
Reaktivlik – aynan bir xil kuch bilan ta’sir etuvchi tashqi va ichki
taassurotlarga shaxs qanday kuch bilan emotsional reaksiya qilishiga
qarab munosabat bildiriladi va uning yorqin ro‘yobga chiqishi –
emotsionallik, ta’sirchanlikda ifodalanadi.
Reaksiya tempi – turli xususiyatli psixik reaksiyalar va
jarayonlarning kechish tezligiga, binobarin, harakat tezligiga, nutq
sur’atiga, farosatlilikka, aql tezligiga asoslanib xulosa chiqarishdir.
Regressiya – individning stressni bartaraf qilishga urinishda bir
muncha soddaroq usullardan foydalanishi. Masalan, tang vaziyatlarda
bolalikka qaytishi yoki o‘zini yosh boladek tutishidir.
Repressiya ( siqib chiqarish) – noxush fikrlarni ong darajasiga yetib
borishiga to‘sqinlik qiladigan himoya mexanizmi. Bunda ong uchun
iztirobli bo‘lgan mazmun birmuncha yengilroq narsaga ko‘chadi.
Referent guruh – shunday odamlar guruhiki, ular har bir shaxs
uchun ideal insonlar bo‘ladiki, shaxs ularning niyatlari, qiziqishlari,
harakat normalari, g‘oya va fikrlariga ergashishga tayyor bo‘ladi,
harakatlaridan andoza oladi, ularga taqlid qiladi.
