Q aytm as tarzd a hujayra zararlanishining patogenezida. m arkaziy om il hu-
ja y r a m em branasi alteratsiyasidir.
M em bran an in g zararlanishi hujayradan tash qaridagi (ekstrasellyullyar)
bo'shliqdan hujayra ichiga kalsiy o'tishiga sabab bo'ladi (bu
b o sh liq d a kalsiy
yuqorik on sen tratsiyalard a bo'ladi). B u n in g ustiga ishem ik holdagi to‘q im a reper-
fuziyaga u chraydigan bo'lsa, kalsiy kelib turishi kuchayib boradi. K alsiy qo‘shilib
tu rish i ishem iya sh aroitlarid agin a em as, balki zaharlar tasirid an zararlanish ma-
h allarid a ham kuzatiladi. R eoksigenatsiyadan keyin m itoxondriyalar tom onidan
ushlan ib q o lad ig an kalsiy hujayra ferm entlarini zararlab, ta’sirini bo'g'ib qo'yadi,
oq siln i denatu ratsiyaga uchratib, koagulatsion nekroz uchun xarakterli bo'lgan
sitologik alteratsiyaga sabab bo'ladi.
K IM Y O V IY B IR IK M A L A R VA D O R IL A R
K im yoviy b irik m alar v a d orilar hujayra zararlanishining ancha ko‘p
uchrab
turad igan sab ab lari q atoriga kiradi. A slida har qanday kim yoviy m o d d a dori
h am patogen om il bo'lib qolishi m um kinki, bu n arsa uning dozasiga, y an i m iq-
d origa, qan day yo‘1 bilan organizm ga yuborilganiga bog'Iiqdir. H attoki glukoza-
d e k beo zo r bir d o ri ko'p m iq d o rd a yuboriladigan bo'lsa,
atrofidagi m uhitning
o sm o tik b o sim in i o‘zgartirib, hujayraga patogen tasir o'tkazishi m um kin.
K o'pchilik kim yoviy birik m alar va dorilarn ing zarba u radigan joyi, y an i
o z in in g nishoni bo'ladi. M asalan , barbituratlar nuqul gepatotsitlarda o'zga-
rish larga sabab bo'ladi, chunki u lar jig ard a parchalanadi
va bu larn ing parcha-
lanish idan h o sil bo'lgan oxirgi m ah su lotlar jigar hujayralariga bevosita tasir
k o rsatad i. Su lem a m ed ad an so'riladi, lekin buyrak bilan yo'gon ichakni zarar
laydi.
H u jayralarn in g zararlanish ida kislorodnin g m arkaziy o'rinda turishi so'nggi
yillarda isbot etildi. M alu m k i, hujayralarning ishem iyadan zararlanishida k is
loro d yetish m ovchiligim uhim aham iyatga ega. Lekin uning ortiqcha bo'lishi
b iologik ok sid lan ish
zanjirining butunligini buzadi, bu n arsa ko'p m iqd or er
kin radikallar hosil bo'lishiga olib keladi. M ana shu erkin radikallar lipidlarning
p eroksid lan ish in i kuchaytirib, hujayralarning m uhim tarkibiy qism larini zara
rlaydi.
M e m b ran alar zararlanishining m exanizm i erkin radikallar hosil bo'lishi
Dostları ilə paylaş: