V azoakliv am in lar — yallig'lanish i boshlab beruvchi m exan izm larda m uhim
rolni o'ynaydi.
Gistam in birinch i vazoaktiv su bstan siya bo'lib, to'qim a zarar-
lan gan id an keyin darhol ajralib chiqadi. A sosiy gistam in m an balari n orm ada
perivasku lar biriktiruvchi to q im ad an jo y oladigan sem iz hujayralardir. Sem iz
hujayralarda gistam in sitop lazm atik gran ulalarda bo'ladi va shu granulalar
yem irilgan id a ajralib chiqadi. G istam in qon bazofillari va trom botsitlarda ham
topiladi. G istam in arteriolalarn i kengaytirib, venulalar endotelial hujayralarning
q isq arish iga va bu lar o rasid agi k am gak lar kam ayishira sabab bo'ladi va sh un ga
k o ra ju d a tez o rad a tom irlar o'tkazuvchanligini kuchaytiradi. Bunga aso san shu
m ediatorn in g endotelial hujayralarda bo'ladigan H — I tipidagi gistam in retsep-
tori bilan birikish i sabab bo'ladi. G istam in sem iz hujayralardan ajralib chiqqa-
n id an keyin gistam in aza ferm enti ta’sirid a tez orad a inaktiv holga kelib qoladi.
G istam in n in g tom irlar o'tkazuvchanligiga ta’sir ko'rsatishi bilan bir qatorda eo-
zinofillar xem o tak sisiga ham sabab bo'la olishi isbot etilgan. Yallig'lanish jarayo-
ni avj olib b o rish id a
serotonin h am kattagina rolni o'ynaydi.
P lazm a proteazlari yallig'lanish jarayon ining avj olish ida ishtirok etadi, bu-
lardan kininlar, kom plem ent sistem asi va qonni ivituvchi sistem a ham m adan
k o r a ah am iyatga ega.
Dostları ilə paylaş: