Abulqosimov m. H., Umarov a. T., Qulmatov a. A. Institusional iqtisodiyot

 
aniq
 
tasavvurga ega bo‘lishi lozim; 

institutsional nazariyaning paydo bo‗lishi, uning konsepsiyalarini; institutlar 
tizimi va o‗yinlar nazariyasini; mulk huquqlarini tasniflanish belgilarini; xufyona 
faoliyatning kelib chiqish sabablari, maqsadlari va amal qilish sohalari, 
oqibatlarini; institutlar faoliyatining rasmiy va norasmiy qoidalarini, institutsional 
islohotlar bosqichlarini; korporativ tizimlarini va ular guruhlarining o‗ziga xos 
xususiyatlari, ustunliklarini; xufyona iqtisodiyotning kelib chiqish sabablari va 
oqibatlarini 
bilishi kerak; 

iqtisodiyotda joriy etilgan institutlar tizimini, ular faoliyatining rasmiy va 
norasiy me‘yorlarini taqqoslash; transaksiya xarajatlarini klassifikatsiyalash va ular 
ko‗rsatkichlarini tahlil qilish; shartnoma (kontrakt) tarkibi va ularning asosiy 
ko‗rsatkichlarni baholash va tashkiliy tuzilmalarni tahlil qilish; davlat va firma 
faoliyatining 
rasmiy 
va 
norasmiy 
me‘yorlarini shakllantirish bo‗yicha 
ko‘nikmalarga ega bo‘lishi lozim.

 
1.1.
 
Institutsional nazariyalarning paydo bo„lishi
va rivojlanishi tarixi 
Ilmiy iqtisodiy nazariyalar shakllanishi XVII asrda Еvropada dastlab 
V.Petti, Buagilber, keyinroq esa, A.Smit va D.Rikardolarning klassik iqtisodiy

---

10 
ta‘limotlari bilan tavsiflanadi. XIX asrning Еtmishinchi yillariga kelib, klassik 
nazariyaning K.Menger, M.Jevons, L.Valras va boshqa tadqiqotchilarning faoliyati 
zamiridagi marjinal yondashuv bilan kengayishi neoklassik nazariya sifatida
A.Marshallning ―Iqtisodiyot prinsiplari‖ asarida o‗z ifodasini topdi. Keyinchalik 
A.Marshallning qarashlari J.B.Klark izlanishlarida takomillashdi.
Neoklassik nazariyaning asosiy tamoyillari ikki qismdan iborat. Asosiy 
tamoyillarning birinchi qismini klassikaning ―eski‖ tamoyillari, ikkinchi qismni 
esa, neoklassikaning ―yangi‖ tamoyillari tashkil etadi. ―Eski‖ tamoyillar ―qat‘iy 
negiz‖ bo‗lsa, ―yangi‖ tamoyillar neoklassikaning «himoya qobig‗i»ni tashkil etadi 
(qarang: 1.1.1rasm).