Fosforit-cho`kindi tog` jinsi, tarkibi 12 to 40% gacha R
2
O
5
tashkil qiladi.
Fosforitlar asosan tarkib jihatdan qum, tuproq, karbonatlar hamda fosforitli
ohaktoshlarning tsementlangan ko`rinishini tashkil qiladi. – Sa
5
(RO4)
3
(U,F).
Fosforitlarning mayda donador qattiq turi ko`proq tarqalgan turlaridan ular odamda
karbonatli va peschanik gilmoyali jinslar tarkibida uchraydi. Uning rangi qo`ng`ir,
kulrang, qoramtir, hamda juda kam holatlarda oq, sariqsimon va yashilsimon turlari
ham uchraydi. Ular asosan dengiz va ko`llarning chuqur bo`lmagan shelf zonalarida
suv
tarkibidan
fosfotli
birikmalarning
cho`kishidan
va
suvda
yashovchi
organizmlarning o`lib qatlamlar hosil qilishidan paydo bo`ladi.
Organik yo`l bilan hosil bo`lgan tog` jinslari
Organik yo`l bilan hosil bo`lgan cho`kindi tog` jinslari asosan fauna va floraning
ya`ni o`simlik va xayvonot dunyosining qoldiqlarining qirilishi natijasida hosil bo`lgan
maydonlardagi qatlamlar kiradi.
Ularning asosan 3 ko`rinishi bor.
1.
Karbonatli jinslar
2.
Kremniyli jinslar
3.
Kausto-biolitlar
Karbonatli jinslarga ohaktosh, qumli mel kabi ko`rinishlari bor.
Ohaktosh asosan suvda yashovchi organizmlarning mollyuska chig`anoqlari,
braxionidlar, korollar tapsidal, dengiz tipratikoni, mushugi va liliyalari skeletlari
qoldiqlaridan, (foroaminiferlar) hamda ko`p hollarda diagenez jarayonida boshqa
holatga o`tgan ko`rinishda, zichlashgan, mayda donador jinslardan va tarkibi asosan
(SaSO
3
) tashkil topib kam miqdorda kremniyli, qum tuproqli va magniy korbanatli
(MgCO
3
) aralashmalar bor.
