Dərslik Azərbaycan Dillər Universiteti Elmi Şurasının
Müasir dövrdə multikulturalizm və tolerantlığa dair
Yüklə 16,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 10.5. Müasir dövrdə multikulturalizm və tolerantlığa dair
beynəlxalq sənədlər VIII fəsildə qeyd olunduğu kimi, multikulturalizm siyasətini aparan dövlət milli azlıqların hüquq və azadlıqlarının qorunması sahəsində beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq edir, bu məsələ ilə bağlı beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən qəbul olunmuş sənədlərə öz münasibətini bildirir. Müasir dövrdə multikulturalizm və tolerantlığa dair BMT, Avropa Şurası, ATƏT və digər təşkilatlar tərəfindən çoxsaylı sənədlər qəbul olunmuşdur. BMT Baş Assambleyasının 10 dekabr 1948-ci ildə qəbul etdiyi “Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsi” multikulturalizm və tolerantlıqla birbaşa əlaqəsi olmasa da, bu mühüm məsələ ilə qəbul olunan ilk beynəlxalq sənədlərdən biridir. Belə ki, bu Bəyannamə yalnız əsas insan hüquq və azadlıqlarının deyil, həm də multikulturalizm və tolerantlıq prinsiplərinin rüşeymini təşkil edir. Elə buna görə də, multikulturalizm və tolerantlıqla bağlı digər beynəlxalq sənədlər Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsinin genişləndirilmiş forması və ya ətraflı şərhi kimi də qəbul edilir. Bəyannamədə bütün sahələr üzrə insanların hüquq bərabərliyi bəyan edilir və burada din, əqidə azadlığı ilə bağlı ayrıca maddə öz əksini tapır. Daha konkret desək, Bəyannamənin 18-ci maddəsində qeyd edilir ki, “Hər bir şəxs fikir, vicdan və din azadlığı hüququna malikdir; bu hüquqa öz dinini və etiqadını dəyişmək azadlığı və öz dininə və inanclarına uyğun təhsil, dua və dini və ritual ayinlər zamanı təklikdə və ya başqaları ilə birlikdə, aşkar və ya fərdi şəkildə etiqad etmək azadlığı daxildir.” Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsindən sonra bir sıra beynəlxalq təşkilatlarda, xüsusilə BMT-də insan haqlarının müxtəlif aspektlərinə, o cümlədən milli azlıqların hüquq və azadlıqlarının qorunmasına dair bir neçə sənəd qəbul edilmişdir. Belə sənədlərdən Avropa Şurası tərəfindən 4 noyabr 1950-ci ildə qəbul olunmuş “İnsan Hüquqları və Əsas Azadlıqların Müdafiəsi MÜASİR DÖVRDƏ QƏRB ÖLKƏLƏRİNDƏ ETNİK-MƏDƏNİ MÜXTƏLİFLİK VƏ ONUN TƏNZİMLƏNMƏSİ 395 Konvensiyasını”, BMT-nın Baş Assambleyası tərəfindən 21 dekabr 1965-ci ildə qəbul olunmuş “İrqi ayrı-seçkiliyin bütün formalarının ləğv edilməsi haqqında Beynəlxalq Konvensiyanı”, BMT-nın Baş Assambleyası tərəfindən 25 noyabr 1981-ci ildə qəbul olunmuş “Dinə, yaxud əqidəyə görə dözümsüzlük və ayrı- seçkiliyin bütün formalarının ləğv edilməsi haqqında Bəyannaməni ”, Avropa Şurasının Nazirlər Komitəsinin 5 noyabr 1992-ci il tarixində 478-ci iclasında konvensiya qismində qəbul olunmuş “Regional və ya Azlıqların Dilləri üzrə Avropa Xartiyasını”, BMT-nın Baş Assambleyası tərəfindən 18 dekabr 1992- ci ildə qəbul olunmuş “Milli yaxud etnik, dini və dil azlıqlarına mənsub şəxslərin hüquqları haqqında Bəyannaməni” , BMT-nin Baş Assambleyası tərəfindən 20 dekabr 1993-cü ildə qəbul olunmuş “Dini dözümsüzlüyün bütün formalarının ləğv edilməsi haqqında Qətnaməni”, Avropa Şurası tərəfindən 1 fevral 1995-ci ildə qəbul olunmuş “Milli azlıqların müdafiəsi haqqında Çərçivə Konvensiyasını” , UNESKO tərəfindən 16 noyabr 1995-ci ildə qəbul olunmuş “Tolerantlıq prinsipləri haqqında Bəyannaməni” , 2 noyabr 2001-ci ildə qəbul olunmuş “Mədəni müxtəliflik haqqında ümumdünya Bəyannaməsini”, 20 oktyabr 2005-ci ildə qəbul olunmuş “Mədəni özünüifadə müxtəlifliyinin qorunması və təşviqi haqqında Konvensiyanı ” göstərmək olar. BMT-nın Baş Assambleyası tərəfindən 21 dekabr 1965-ci ildə qəbul olunmuş Yüklə 16,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|