Maxmudova Ruxshona Husanboy qizi 1-mavzu: Dinshunoslik fanining predmeti va funksiyalari 1

2.2
 
 Dinning regulyatorlik vazifasi deganda nimani tushunasiz? 
Dinni yopiq va izolatsiya qilingan tizim sifatida o‘rganish mukin emas. U 
kishilarning ma’naviy hayotining o‘ziga xos shakli bo‘lib, kishilik jamiyatini turli 
davrlarida har-xil mavqega ega bo‘lgan holda ijtimoiy tizimning boshqa elementlari 
bilan chambarchas bog‘langan va o‘zaro aloqadorlik kasb etgan. Mazkur 
aloqadorlik ijtimoiy ongda diniy g‘oyalar qay darajada o‘rin egallashiga, diniy 
faoliyat va diniy munosabatlar bilan bevosita bog‘liq.Dinning jamiyat hayotidagi 
o‘rni quyidagicha namoyon bo‘ladi: 
-ijtimoiy g‘oya, me’yor, munosabat, guruh va institutlarni muqaddaslashtiradi;
 
-diniy guruhlar axloqiy mushtaraklikni ta’minlaydi. Diniy faoliyat ijtimoiy 
faoliyatning ajralmas qismi hisoblanadi. Sotsial institular o‘z ichida diniy va 
dunyoviy hokimyatni birlashtiradi; 
-dunyovilik tushunchasi diniy ong bilan bir safda mavjud bo‘lishi. 
-diniy ongni jamoa dunyoqarashidan keyin, boshqa tizimlarni ustun sanab, uni 
ikkinchi darajali deb qarash. Diniy guruhlarni etnik jamoalardan farqlanishi va 
hukumat bilan nomuvofiqlik mavjudligi, diniy hamda dunyoviy hokimyatning 
turli institutlarga tegishli ekanligi; 
-dinning hech qanday o‘rni bo‘lmagan jamiyat; 
Dinning «funksiya» va «rol» tushunchasini farqlash lozim, ular bir biri 
bilan bog‘liq, lekin o‘xshash emas. Funksiya - bu dinning jamiyatdagi harakat 
usuli bo‘lsa, rol - bu funksiyani bajarish natijalarining jami yig‘indisidir. Dinning 
funksiyalari quydagilardan iborat:

Regulyativ funksiya 
ma’lum bir g‘oyalar, qadriyatlar, yo‘l-yo‘riqlar, 
stereotip qoliplar, fikrlar, an’analar, rusumlar, institutlar orqali individ, guruh va 
jamoalarning faoliyati, munosabatlari, ongi va axloqini boshqarishdan iborat. 
Ayniqsa, me’yorlar tizimi (diniy huquq, axloq va h.z.), namunalar (taqlid uchun 
ko‘psonli misollar), nazorat (qoidalar bajarilishini kuzatish), rag‘batlantirish va 
jazo berish (haqiqiy va o‘limdan keyin taqdirlanishiga va’da berish) muhim 
ahamiyatga ega. 

---