Proje adi : İzmir Gelişim ve Atılım Projesi (İzgap) proje sahiBİ

DEMOGRAFİK ve SOSYAL VERİLER

1927 yılında Türkiye'nin nüfusu 13.648.270, İzmir ilinin nüfusu 531.579 olarak tespit edilmiş ve İzmir ili nüfus büyüklüğü açısından 63 il arasında İstanbul ilinden sonra ikinci sırada yer almıştır.

1927-2000 döneminde İzmir ilinin nüfusu sürekli artış göstermiştir. İlde en düşük yıllık nüfus artışı ‰ 10,2 ile 1940-45 döneminde, en yüksek yıllık nüfus artış hızı ‰ 33,9 ile 1950-55 döneminde gerçekleşmiştir. 1990-2000 döneminde, İzmir ilinin yıllık nüfus artış hızı ‰ 22,4'tür.

Son 73 yılda Türkiye'nin nüfusu yaklaşık 5 kat artış gösterirken, İzmir ilinin nüfusu 6,3 kat artış göstermiş ve 2000 yılında 3.370.866'ya yükselmiştir.

2000 yılı (Balçova, Bornova, Buca, Çiğli, Gaziemir, Güzelbahçe, Karşıyaka, Konak ve Narlıdere ilçelerini kapsayan) İzmir anakent nüfusu ise 2.232.265’dir.

Nüfusa İlişkin Temel Veriler

	İzmir	Türkiye
Toplam Nüfus	3 370 866	67 803 927
Şehir Nüfus Miktarı	2 732 669	44 006 274
Şehir Nüfus Oranı	81	67
Köy Nüfus Miktarı	638 197	23 797 653
Köy Nüfus Oranı	19	33
Yüzölçümü (Km^2)	12 015	783 562
Nüfus Yoğunluğu	281	88
Yıllık Nüfus Artış Hızı (%0)	22,38	18.28
Yıllık Şehir Nüfus Artış Hızı (% 0)	24.55	26.81
Yıllık Köy Nüfus Artış Hızı (%0)	13.60	4.21
Erkek Nüfus Oranı (%)	50.40	50.66
Kadın Nüfus Oranı (%)	49,6	49.34

İzmir nüfusunun % 81’i kentlerde, % 19’u kırsal kesimde yaşamaktadır. 1985-2000 döneminde İzmir ilinde kentte yaşayan nüfusun oranı yavaş bir artış göstermiştir. Kent nüfusunun oranı, 1985 yılında % 77,7'den, 2000 yılında % 81,1'e yükselmiştir.

1927 yılında İzmir ili ülke nüfusu içinde % 3,9'luk bir paya sahip iken, 2000 yılında yaklaşık %5'lik bir paya sahiptir. İzmir ilinin nüfus artış hızının ülke ortalamasından genel olarak yüksek olduğu görülmektedir.

İzmir İlinin Sayım Yıllarına Göre Nüfus Gelişimi

Sayım Yılı	Nüfus	Mutlak Artış	Yıllık Artış Hızı (% 0)
1927	531 579
1935	596 850	65 271	14.48
1940	640 107	43 257	13.99
1945	673 581	33 474	1O.19
1950	768 411	94 830	26.34
1955	910 496	142 085	33.93
1960	1 063 490	152 994	31.06
1965	1 234 667	171 177	29.85
1970	1 427 173	192 506	28.98
1975	1 673 966	246 793	31.90
1980	1 976 763	302 797	33.25
1985	2 317 829	341 066	31.83
1990	2 694 770	376 941	30.14
2000	3 370 866	676 096	22.38

12.012 Km² yüzölçümü ile Türkiye'nin % 1,5'ini oluşturan ilde, kilometrekareye düşen kişi sayısı 1927 yılında yaklaşık 43 kişi iken, 2000 yılında 281 kişiye yükselmiştir.

Sayım Yıllarına Göre Şehir ve Köy Nüfusları

Sayım Yılı	Toplam	İl ve İlçe Merkezleri Toplamı		Bucak ve Köyler Toplamı
		Nüfus	Toplam Nüfusa Göre Şehir Nüfusunun Oranı (%)	Nüfus	Toplam Nüfusa Göre Köy Nüfusunun Oranı (%)
1927	531 579	254 444	47.87	277 135	52.13
1935	596 850	287 295	48.14	309 555	51.86
1940	640 107	303 688	47.44	336 419	52.56
1945	673 581	318 342	47.26	355 239	52.74
1950	768 411	359 372	46.77	409 039	53.23
1955	910 496	441 047	48.44	469 449	51.56
1960	1 063 490	548 327	51.56	515 163	48.44
1965	1 234 667	621 553	50.34	613 114	49.66
1970	1 427 173	753 041	52.76	674 132	47.24
1975	1 673 966	905 059	54.07	768 907	45.93
1980	1 976 763	1 059 183	53.58	917 580	46.42
1985	2 317 829	1 800 797	77.69	517 032	22.31
1990	2 694 770	2 134 816	79.22	559 954	20.78
2000	3 370 866	2 732 669	81.07	638 197	18.93

İzmir'de ortalama hane halkı büyüklüğü azalmaktadır. 1955 yılında ilin ortalama hane halkı büyüklüğü 4,6 kişi iken, 2000 yılında 3,6 kişi olmuştur.

İzmir iline bağlı bulunan belde ve köylerin yıllık nüfus artış hızı ‰ 13,6'dır.

İzmir nüfusunun 3 ana yaş grubuna dağılımı incelendiğinde, il nüfusunun % 23.6’sının 0-14, % 69,3’ünün 15-64 ve % 6.8’inin 65 ve daha yukarı yaştadır. İzmir nüfusunun yaş yapısında, 0-14 yaş grubunda olanların ülke ortalamalarının gerisinde kaldığı gözlenir.

İzmir Nüfusunun Üç Ana Yaş Grubuna Göre Dağılımı

	İzmir	Türkiye
0-14	23,7	29,8
15-64	69,4	64,5
65 +	6,9	5,7
Toplam	100,0	100,0

Nüfusun Ekonomik Faaliyet Alanlarına Göre Dağılımı

İzmir ilinde çalışan nüfusun ekonomik faaliyet alanlarına göre dağılımı incelendiğinde, tarım kesiminde çalışanların zaman içinde oransal olarak gerilediği, buna karşılık, sanayi ve özellikle de hizmet sektöründe çalışan nüfusun arttığı gözlenir. Nitekim, 1980 yılında tarım kesiminin, çalışan nüfus içindeki payı % 37.4 ile ilk sırayı alırken, bu oran 2000 yılında % 28.5’e gerilemiştir. 1980’de % 35.5’lik paya sahip olan hizmet sektörü ise % 45.5 ile ilk sırayı almaktadır. Çalışan nüfus içinde, sanayi kesiminin aldığı pay ise oransal olarak çok daha az artış sergilemiştir. 1980’de ilde istihdam edilen nüfusun % 20.1’i sanayi sektöründe çalışırken, 2000 yılında bu oran, % 20.6 olarak gerçekleşmiştir.

İzmir’de İstihdam Edilen Nüfusun Ekonomik Faaliyete Göre Dağılımı

	Toplam İstihdam	Tarım	%	Sanayi	%	İnşaat	%	Hizmet	%	Tanımlanmayan	%
1980	808 963	302 516	37.4	162 464	20.1	45 720	5.7	287 539	35.5	10724	1.3
1990	1 080 346	348 413	32.3	219 083	20.3	68 521	6.3	431 850	40.0	12479	1.1
2000	1 281 008	365 627	28.5	263 656	20.6	67 829	5.3	582 516	45.5	1380	1.1

Okuryazarlık

İzmir ilinde okuma ve yazma bilen nüfusun oranı, tüm ülke genelinde olduğu gibi sürekli artmaktadır. 1935 yılında okuma-yazma bilenlerin oranı % 35 civarındayken, bu oran 1950’de % 50’yi aşmış, 2000 yılında ise % 91,8’e ulaşmıştır. Bununla birlikte, okuma-yazma bilen nüfus, içinde tıpkı ülke genelinde olduğu gibi, kadın ve erkek nüfus arasındaki fark bugün de varlığını korumaktadır. Nitekim, erkek nüfusun % 96’sı okur-yazarken, kadın nüfusta bu oran % 87’dir.
İzmir Nüfusunda Okur-Yazar Nüfus

Oranında Meydana Gelen Değişimler

	Toplam	Erkek	Kadın
1935	34,9	47,7	21,6
1940	42,1	55,3	28,6
1945	49,9	62,3	36,7
1950	50,1	63,5	36,3
1955	57,5	70,9	43,1
1960	56,0	66,7	44,3
1965	65,5	76,9	53,1
1970	71,2	81,2	60,6
1975	76,6	85,3	67,2
1980	79,1	87,7	69,9
1985	85,4	91,6	78,7
1990	87,1	92,9	81,1
2000	91,8	96,2	87,4

Doğurganlık

İzmir ilinde doğurganlık eğilimleri incelendiğinde, zaman içinde doğurganlık düzeyinde önemli gerilemelerin olduğu gözlenmektedir. Nitekim İzmir ilinde doğurgan çağdaki kadın başına düşen ortalama çocuk sayısı, 1955 yılına kadar yükselirken, bu tarihten sonra azalmaya başlamıştır. 1955 yılında doğurgan çağdaki her 1000 kadına 515 çocuk düşerken, 2000 yılında her 1000 kadına 254 çocuk düşmektedir. Doğurganlık düzeyindeki değişimi ortaya koyacak bir başka ölçüt ise doğurganlık döneminin sonu olan 45-49 yaştaki bir kadın için ortalama çocuk sayısıdır. Bu ölçüt de, İzmir ilinde doğurganlık düzeyinin azaldığını göstermektedir. 1970 yılında 45-49 yaştaki kadınlar ortalama olarak 3,9 çocuk sahibi olurlarken, bu oran 2000 yılında 2,9’a gerilemiştir.

Yıl Ortası Nüfus Tahmini (2000-2010)

	Yıl Ortası Nüfus (000 Kişi)
	İzmir	Ege	Türkiye
2000	3 348	8 894	67 420
2001	3 408	9 000	68 365
2002	3 468	9 104	69 302
2003	3 529	9 207	70 231
2004	3 589	9 308	71 152
2005	3 649	9 408	72 065
2006	3 709	9 506	72 974
2007	3 769	9 603	73 875
2008	3 829	9 698	74 766
2009	3 889	9 791	75 643
2010	3 948	9 881	76 505

Nüfus artış hızları değerlendirilerek, bir projeksiyon yapıldığında, İzmir ilinin toplam nüfusunun 2010 yılında 3.950.000 civarında olacağı; 2020 yılında ise 5.000.000’e yaklaşacağı öngörülmektedir.