Proje I dersi GÖrsel medyanin iletiŞİme etkileri

1.1. İletişim Süreci Ve Temel Ögeleri

İletişimin tanımı yapılmaya çalışılırken iletişimin bir süreç olduğu vurgulanmıştı. Süreç,bir sistemin devamlılığını içermektedir. O halde iletişim süreci de bir sistemdir. Sistem, belli bir amacı gerçekleştirmek üzere birbirleriyle etkileşim durumunda olan öğeler bütünüdür. İletişim sürecinde bir sistem olarak bakıldığında ; kaynak, mesaj,kanal, alıcı ve dönüt adı verilen temel öğelerle karşılaşılır.

İletişim süreci ve temel öğeleri şekil 1 ‘de bir şema ile gösterilmektedir.

1. Kaynak :

İletişim sürecini başlatan kişi ya da birimdir. Gönderilecek mesajları olan , bu mesajların içeriğini ( duygu , düşünce, amaç, güdü, eylem vb.) sözlü ya da sözsüz işaretler biçimine dönüştürerek kanala bırakılan öğedir. Kaynakta yani mesajı gönderende algılanan tüm nitelikler iletişimi etkiler. Kaynağın alıcısıyla kurduğu iletişimin başarılı olması aşağıdaki etmenlere bağlıdır.

• 
  Kaynağın alıcısı ve ileteceği konuyla ilgili bilgi ve beceri,
  
• 
  Kaynağın kendisine, alıcısına ve ileteceği mesaja karşı tutumu,
  
• 
  Kaynağın yetişmiş olduğu ve şu anda içinde bulunduğu toplumsal ve kültürel ortamın etkileri,
  
• 
  İletişim becerisi
  
• 
  Kaynağın güvenirliği
  
• 
  Kaynağın konusunda uzman olması
  
• 
  Kaynağın albenili ve çekici olması vb.²
  

1. Mesaj:

Mesaj, söylenen şey bunun söyleniş biçimi, içeriği ve örgütlenmesidir. Bir başka deyişle kaynağın alıcısıyla paylaşmak istediği bilgi ,düşünce,duygu ve becerileri temsil eden sembollerdir. Kaynak alıcısıyla paylaşmak istediği bilgi, düşünce, duygu ve becerileri,öncelikle hareket, jest, mimik, ses, söz, çizim ,resim, heykel, yazı, formül vb. sembollerden biri ya da birkaçı ile yapılmış bir mesaj durumuna dönüştürülmek zorundadır. Mesajın hazırlanmış olduğu sembol ya da şifre(kod)çeşitleri aslında duyu organlarına etki eden optik , mekanik, termik ya da kimyasal uyarıcılardır. Kaynağın alıcısı ile başarılı bir iletişim kurabilmesi için mesajını, alıcısının doğru anlayabileceği ya da çözümleyebileceği biçimde kodlaması gerekir.³

1. Kanal:

Kanal iletişim sürecinde kaynağın alıcıya gönderildiği mesajları taşıyan araç, gereç yöntem ve tekniklerdir. Diğer bir deyişle kaynak ve alıcı arasında yer alan, işaret haline dönülmüş geçittir. Kaynak mesajını alıcısına seçtiği sözcüklerle konuşarak, aktarıyorsa konuşma ve işitme organlarını işe koşmuş demektir. Diğer bir deyişle kanal olarak sözlü iletişim tekniğini seçmiş demektir.

İletişimde kanal sayısı arttıkça iletişimin etkililiği de o oranda artmaktadır. Çağdaş teknolojinin tüm duyu organlarına seslenecek iletişim araçları oluşturmaya çalışmasının nedeni budur.

1. Alıcı

Gönderilen mesaja hedef olan kişi ya da birimdir. Alıcının gereksinimleri, amaçları kaynaktan aldığı mesajı anlamasını ya da doğru yorumlamasını etkiler. Kaynak ile alıcının amaçları uyuşmadığında iletişim sürecine niçin katıldıklarını lendılerıne sıklıkla sormaları ve bu sorunun yanıtını kendılerıne vermeleri gerekir. Alıcının veya diğer bir deyişle mesajın yöneldiği kişinin yaş, cinsiyet gibi özellikleri iletişimi etkileyen bir başka etkendir.

1. Dönüt

Dönüt, alıcının mesaja verdiği tepkidir. Alıcının mesajı nasıl yorumladığını gösterir. Dönüt iletişim sürecinde alıcının tepkilerinin ne yönde olduğunun bilinmesi açısından önemlidir. İlgili bazı kaynaklarda dönüt yerine geri bildirim , geri besleme, aydınlatıcı yankı terimlerinin de kullanıldığı görülmektedir. Dönüt bir bakıma iletişimin başarısının göstergesidir. Etkileyici ya da başarılı iletişimin ilk aşamasında mesajın alıcı tarafından fark edilmesi ve içeriğinin , diğer bir değişle yerleştirilmeye çalışılan temel düşünce ile bunu destekleyen belgelerin kavranması gerekir. En önemli koşul ise, alıcının kendisine sunulan düşünceyi benimsemesi ve bu benimseme sonucu oluşan yeni tutumunu, o düşünceyi eyleme dönüştürülmesini sağlayacak bir fırsat çıkana dek sürdürmesidir.

Etkileyici ve başarılı bir iletişim, kaynak ile alıcı arasında bilginin, bir görüşün ya da bir davranışın paylaşılmasını etkisiz sağlayan etkileşim olmaktadır. Alıcı,kaynağın kendisine geçirmek istediklerini eksiksiz olarak aldığı zaman, iletişim tam anlamıyla etkindir.

2. Görsel İletişim

İnsanlar çevreleriyle ya da diğer insanlarla etkili iletişim kurmak için beş duyu organını kullanır. ancak görme , işitme ve organları insanların bu süreçte en çok işe koştuğu organıdır. İşitme ve konuşma organları kullanılırken yararlanılan sembol dildir, diğer bir deyişle lisandır.insanlar başkalarıyla iletişim kurmak için çoğunlukla dili kullanılırlar. Buna literatürde sözlü iletişim denmektedir. Ancak sözlü iletişimin de sınırlılıkları vardır. Özellikle evrensel boyutta sınırlıdır. O nedenledir ki günümüzde birkaç dil bilmenin gerekliliği üzerinde önemle durulmaktadır. Gelişen teknoloji ve bilişim çağının gereği olan çağdaş dünyada insanların öğrenmesi gereken dil sayısının artışına paralel olarak, yeni ve farklı iletişim ortamları oluşmuştur. Söz konusu ortamlardan yararlanabilmek için o ortamlara özgü dil, diğer diyişle yeni okuryazarlık becerileri gerekmektedir. Bu yen beceriler, teknoloji okuryazarlığı, bilgisayar okuryazarlığı gibi örneklenebilir.⁴ Çağdaş yaşam için gerekli olan bu becerilerin bir çoğunu kapsayan hatta birçoğu için temel oluşturan bir beceri de görsel okuryazarlıktır. Görsel sembollerin taşıdığı anlamlar ve açıkladığı düşüncelerin okunabilmesi önemlidir. Bu konuya üçüncü bölümde ayrıntılı olarak değinilecektir. Ancak görsel okuryazarlığı olan bir birey görsel iletişim kurabilir.

Görsel iletişimi şöyle tanımlayabiliriz; Görsel iletişim, iki birim arasındaki bilgi,düşünce, duygu ve beceri alışverişinin işaret, sembol, resim gibi görsel öğelerle gerçekleştirilmesidir. Görsel iletişim, görme organının etkin olarak işe koşulduğu bir iletişim biçimidir. Sözlü ya da diğer bir deyişle dile dayalı iletişime göre farklı bir alt yapı gerektirir.

3.