R. I. Isroilov t f. d., professor, tta normal va patologik fiziologiya, patologik
Yüklə 12,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Ju d a ham tez ko'chib tushish h o d isasi operatsiyadan keyingi birinchi minut-
lar yoki so atlard ayo q kuzatiladi va transplantat funktsiyasining butunlay to'xtab qo lish i bilan ta’riflanadi. Ro'y beradigan asosiy struktura o'zgarishlari deyarli h am m a tom irlarn in g zararlanib, u lard a o'tkir arteriit v a arteriolit, kuchayib boru vch i trom boz h am d a ish em ik n ekroz boshlanish idan iborat bo'ladi. Ko'chib tushish reaktsiyasin in g bu xili gu m oral tabiatga ega bo'lib, talaygin a antitelolar yuzaga kelishi bilan birga davom etib b orad i, A rtyus fen om eniga o'xshab keta- digan reaktsiya b osh lan ish iga m an a shu antitelolar sabab bo'ladi. Transplantat tom irlari zararlanish i m u n o sab ati bilan transplantatning qon bilan tam in lan ish i izdan chiqadi, sh un in g n atijasid a k och irib o'tkazilgan organd a kortikal yoki total n ekroz boshlanib, ko'p jo ylarga anchagina qon quyiladi. Sirtdan q aragan d a bu yrak ola-bula ko'rinishga kirib, qorayib b orad i, ilvil- lagan bo'lib qoladi. M ikroskop bilan tekshirib ko'rilganida arteriolalar va ar- teriyalarning devorid a fibrin oid nekroz, M -im m unoglobulin depozitlari ko'zga tashlan adi. Tom irlarga fibrin o'tirib qolgan i uchun ularning yo'li toraygan bo'ladi. K om plem ent ham topiladi. B u yrak koptokchalari kattalashib, kapillarlar to ri fibrinoid nekroz holatiga tushgan bo'ladi. B azal m em bran alard a tarkibida im m unoglobulinlar, C 3 va fib rin bo'ladigan depozitlar topiladi. K analchalar epiteliysining hujayralari ishem ik n ekrozga uchrab, interstisial to'qim ashish, lim fotsitlar v a m akrofaglard an iborat o'rtacha infiltratsiya paydo bo'ladi. Juda ham tez ko'chib tushish reaktsiyasi ko'chirib o'tqazilan bu yrakn in g qayt- m as tarzda destruksiyaga u ch rash iga olib boradi. Tez ko'chib tushish reaktsiyasi im m u n odepressan tlar bilan hech b ir davo- lanm agan yoki davolangan bo'lsa ham bu davonibir necha oy y oxu d yil ilgari to'xtatib qo'ygan resipien tda b ir necha k un dan keyin bosh lan ish i m u m kin. Bunday reaktsiyaning a so sid a transplantatsion im m u n itetn in g h am gu m oral, ham hujayralarga alo q ad o r om illari yotadi. Shu m u n o sab at bilan tez ko'chib tushish reaktsiyasida ko'chirib o'tqazilgan buyrakda ro'y beradigan m orfologik o'zgarishlar xarakterli bo'lgan uchta alom atnin g qo'shilishi bilan tariflan ad i: 1) interstisial m ononuklear infiltratsiya, 2) vaskulitlar, 3) buyrak kanalchalari va koptokchalarining zararlanishi. Ko'chib tushish reaktsiyasi m u n osabati bilan ko'chirib o' tkazilgan buyrakda ro'y beradigan struktura o'zgarishlariga kochib tushish nefropatiyasi deb qaraladi. Interstisial ko'chib tushish nefropatiyasi transplan tat to'qim asiga m o n on u k lear hujayralar o'tishi, shish v a interstisial gem orragiyalar p ayd o bo'lishi bilan tariflan ad i. O datd a transplan tatsiyadan keyin d astlab k i oylar d av o m id a b o sh lanadi va buyrak fun ktsiyasi susayib borishi bilan birga davom etib boradi. M ononu klear yallig'lanish infiltratsiya lim fotsitlardan iborat bo'ladi, bularn ing o rasid a blast shakllari ham uchraydi. T-hujayralar o rasid a C D 4 + v a C D 8 + T- lim fotsitlar ko'zga tash lan ad i, p lazm atik hujayralar h am uchraydi. M ononuklear infiltrat ko'chirib o'tqazilgan buyrakda har xil tarzd a joylash gan bo'ladi. Yallig'lanish infiltratining aso san qay tariqa jo ylash gan iga qarab, ko'chib tushish nefropatiyasining uch turi tafovut etiladi: angiopat ko'chib tushish, glom erulopat ko'chib tushish va tubulopat ko'chib tushish. A ngiopat kochib tushishda m onon uklear hu jayralar dastlab perivaskular tarzda joylashib, tom irlar devori o'tkazuvchanligi ayn ash iga v a eritrotsitlar sizib chiqishiga, endovazal endoteliy giperplaziyasi b osh lan ish iga, «p iyoz tangacha- lari» ko'rinishida qalin lash m alar paydo bo'lishiga olib b orad i. In tim ada ham shish paydo bo'lib, tom ir yo'li torayib qoladi yoki hatto bekilib ketadi, so n g ra hujayralar tom ir devoriga kirib, uning h am m a qatlam lariga infiltratlanadi. Ju d a vaqtidan o'tgan hollarda tom ir devorin in g h am m a qatlam lari m on on uklear h u jayralardan iborat bo'lib qo lad i v a batam om destru k siyaga uchraydi. |