Referat tmtq 0801 qrupunun tələbəsi Novruzova Aida Yaşar qızı Bakı 2011

Sahibkarlıq mədəniyyəti və sahibkalıq fəaliyyətinin etik prinsipləri.

Sahibkarlıq mədəniyyətin mahiyyəti. Sahibkalıq etikası. Sahibkarın üzərinə düşən öhdəliklərin mahiyyəti.

Müəssisənin işləməsində sahibkarın mədəniyyəti böyük rol oynayır. O , təkcə müəssisənin böyük nüfuzunu təmin etmir, həm də istehsalın səmərəliliyinin artırılmasına , məhsulun və xidmətin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasına və nəticə etibarilə gəlirin artırılmasına təsir edir.

“Sahibkarlıq mədəniyyəti” məhfumunun müxtəlif şərhləri mövcuddur. Belə ki, R.Ryüttinger hesab edir ki, sahibkarlıq mədəniyyəti – bu birgə ətraflı düşünülmüş və real əmin edilmiş və təqdim ediliş dəyərlər haqqında sistemdir. Buna görə dəyərlər haqqında təsəvvür müəssisə üçün nəyin vacib olduğuna cavab verməyə əminlik , inam isə müəssisə necə işləməli olduğunu anlamağa və onları necə idarə etməyə imkan yaradır.

Daha tam və açıqlanmış şəkildə təyini V.Q.makeev verir: müəssisə mədəniyyəti- bu əxlaq nümunələrinin , dəyərlər sistemlərinin , sosial normaların , fundamental prinsiplərin və sahibkarlıq sahəsində subyektləri bu və ya digər iqtisadi fəalliq formalarına istiqamətlərindən , yığılan təcrübənin ötürülməsini təmin edən, sahibkarlığın vaxta görə davamlılığına təsir edən ictimai institutların məcmusudur.

Insanlara təsir edən 3 prinsipial müxtəlif alətlər mövcuddur:

• 
  Iyerarxiya
  
• 
  Bazar
  
• 
  Mədəniyyət
  

Mədəniyyət fəaliyyətin müxtəlif formalarında və sosial sistemlərin müxtəlif səviyyələrində özünü göstərir. Mədəniyyəti iki hissəyə ayırırlar: mənəvi və maddi. Maddi mədəniyyətin tərkibinə forma və növlərinə görə müxtəlif maddi istehsal bazarları, o cümlədən xammal və enerji ehtiyatlar, əmək vəsaitləri və başqa maddi istehsal məhsulları , adamların maddi əyani təcrübi fəaliyyəti, istehsal, mübadilə və istehlak zamanı maddi-əyani münasibət, keçmişin dəyərləri , o cümlədən abidələr, arxeoloji obyektlər və s .

Maddi mədəniyyətin bir hissəsi də sahibkarlıq mədəniyyətidir ki, bura idarəetmə və təşkilati, mübadilə və paylama, texnologiya və əmək şərtləri və s. mədəniyyəti daxildir . Beləliklə, o sahibkarlıq fəaliyyəti prosesində subyektlə onlar arasında təkrar yaranan münasibətlərlə bağlıdır.

Sahibkarlıq fəaliyyətinin təşkilati mədəniyyəti müəssisə mühitini, qarşılıqlı münasibətlər stilini, dəyərlərinin necə olmasını müəyyən edir. Hər hansı təzə yaranan təşkilat , struktur öz mədəniyyətini işləyib yaradır ki, bu da həmin strukturun yerini ,onun daxili və xarici münasibətlərini qabaqcadan müəyyən edir və strategiyanın formalaşmasında , səlahiyyətlərin bölüşdürülməsində , heyətin davranışında stereotip kimi çıxış edir.

Bir sıra tədqiqatçılar sahibkarlıq mədəniyyətlərinin xüsusi sahəsi növlərini qeyd edirlər. R.Ryüttinger aşağıdakı mədəniyyət növlərini göstərir:

• 
  Ticarət mədəniyəti
  

• 
  Sərfəli satış mədəniyyəti
  
• 
  Sərmayə(investisiya) mədəniyyəti
  
• 
  Inzibatçılıq mədəniyyəti.