FANGA KIRISH.FANNING MAQSAD VAZIFALARI, XALQ XO\'JALIGIDAGI AHAMIYAT
.3 Almashlab ekishni o’zlashtirish va joriy etish Xo’jaliklarda almashlab ekishni o’zlashtirish va joriy etish ikki davrda amalga oshiriladi
a) Birinchi davr almashlab ekishni o’zlashtirilishi, ya‘ni tashkiliy xo’jalik, agrotexnika va yer tuzish ishlarini o’z ichiga oladi Xar bir xo’jalikda almashlab ekishning yunalishi yoki ixtisosligi bo’yicha rivojlantirishning istikbolli rejasi tuziladi
Istikbolli rejada tuzilayotgan xo’jalikning tabiiy va iktisodip sharoitiga mos ekinlarning ratsional strukturasi aniqlanadi, ularning nisbatiga muvofik yem-xashak va maxsus almashlab ekishning to’g’ri sxemasi ishlab chiqiladi Almashlab ekishda dalalar soni, ularning maydoni va ekinlar navbatlanishining ilmiy asoslari aniqlanadi
Xo’jalik rivojlanishining istikbolli rejasi, davlat buyurtmasining bajarilishi, xo’jalikning axolni zarur qishloq xo’jalik maxsulotlari bilan ta‘mnilanishi va boshqalar nazarda tutilib, maydonlardagi ekinlar strukturasi belgilanadi
Almashlab ekish dalalari bitta massivda joylashishi kerak Almashlab ekishda barcha zaruratlar xisobga olnnadi
Almashlab ekish dalasining maydoni 25-35 ga bo’lishi kerak Bundan maydonlarni o’g’itlash sug’orish, ishlash va boshqa ishlarni amalga oshirish kulam bo’ladi Almashlab ekish sistemasi loyixasni tuzishdan oldni xo’jalikning ekin maydoni va foydalanilmaetgan yerlari kurib chiqiladi
Almashlab ekish loyixasni tuzish bilan bir vaktda ekinlar xosilvni muttasil ko’paytiradigan va tuproq unimdorligni oshiradipsh zarur agrotexnika tadbirlari kompleksi ishlab chiqiladi
Almashlab ekishni loyixalashtirish («O’zgiprozem») O’zdaverloyixa instituti va uning joylardagi filnallari tomonidan amalga oshiriladi
Yerlari shamol eroziyasiga uchragan, kichik uchastkali, tut daraxtlari ko’p ekilgan xamda relefi notekis joylarda almashlab ekish maydonlari 200 ga ni tashkil etadi
b) Ikknichi davr Almashlab ekishni joriy etish uchun 2-4 yil, ayrim maxsus almashlab ekishni joriy etishga uidan xam ko’p vakt talab kilnnadi
Agarda ekinlarning navbatlanishi qabul qilingan plai bo’yicha, utmishdoshlardan keyni almashlab ekishga kiritilgan ekinlar belgilaigan maydonlarga ekilsa, almashlab ekish joriy etilgan xisoblanadi
Almashlab ekishni joriy etish uchun birnichi navbatda qo’yidagilarni bajarish kerak:
Almashlab ekish dalalarni xar xilligini tugatish;
Xar bir dalaga belgilaigan ekinni kat‘iy joylashtirish;
Qabul qilingan navbatlashga muvofik, utmishdoshlardan keyni belgilaigan ekinlarni ekish;
Barcha almashlab ekish dalalarida yuqori agrotexnikani kullash;
Ekinlarni to’g’ri navbatlash bilan birga o’g’itlardan kerakli miqdorda foydalanish
Almashlab ekishni joriy etish planida almashlab ekish dalalari va yangi tartibga utish davri buylab qabul qilingan ekinlardan foydalanishning aniq tartibi ko’rsatiladi
Plan-xaritada dalaning nomeri, maydoni va oxirgi 2 yilda ekilgan utmishdosh ekin ko’rsatiladi
Almashlab ekishga o’tish davrida qo’yidagi talablarga rioya kilnnadi:
Ekin ekish rejasni bajarish
Yerdan samarali foydalanish
Ekinlarni yaxshi o’tmishdoshlardan keyin ekish
Chorvachilikni yem-xashak bilan tula ta‘mnilash
Texnika ishlashi uchun qulay sharoit yaratish
Mexnatni to’g’ri tashkil qilish
Yerlarni ishlash
O’g’itlash
Begona utlar, kasalliklar va zararkurandalarga qarshi kurashish
Utish davri mobaynida shur, botkok yerlar yoki iotekis uchastkalarning melioratsiya xolati yaxshilanadi, yerlar ishlanadi va tekislanadi