RevvâDÎler (iv-v/x-xi. YÜZyil)
Yüklə 1,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 2. Vecnâ b. Revvâd el-Ezdî
Kesrevî Tebrîzî’nin belirttiğine göre Revvâd el-Müsennâ el-Ezdî’nin Vecnâ, Muhammed ve Yahyâ adlı üç oğlu vardı. Onlar sırasıyla kendilerine tahsis edilen toprakları idare ettiler ve bölgede nüfuz sahibi olarak varlıklarını devam ettirmeye gayret ettiler. 188 Revvâd el-Ezdî’den sonra onun oğlu Vecnâ b. Revvâd el-Ezdî Azerbay- can’da hâkimiyeti ele geçirdi ve burada daha fazla güç kazandıktan sonra böl- gedeki diğer kaleleri ele geçirmek için çaba göstermeye, hatta isyan çıkarmaya başladı. Vecnâ, babasından devraldığı yönetimi devam ettirerek Tebriz’in merkez haline gelmesi, yeni yerleşim yerleri elde etmek için çabaladı. O, şehir etrafına surlar yaptırarak şehrin savunmasını güçlendirdi ve insanların bu- raya yerleşmelerini sağladı. 189 Hamevî de aynı doğrultuda bilgiler vererek Tebriz şehrinin Vecnâ b. Revvâd zamanında doğu ile batı arasında merkez 186 Yâkûbî, Târîhü’l-Ya‘kûbî, 2:371. 187 Belâzürî, Fütûhu’l-büldân, 326; İbnü’l Fakîh, Kitâbü’l-büldân, 582. 188 Ahmedi Kesrevî Tebrîzî, Şehriyârâni Gomnâm (Tahran: Müessese-i İntişarat-ı Emir Kebir, 1976), 156. 189 Belâzürî, Fütûhu’l-büldân, 326; İbnü’l Fakîh, Kitâbü’l-büldân, 582. − Revvâdîler − ~ 56 ~ haline geldiğini, Vecnâ’nın şehri güzelleştirmesi ve çekici hale getirmesi saye- sinde insanların bölgeye akın ettiğini ve akınların şehre daha da canlılık kat- tığını söylemektedir. 190 Kitâbü’l-büldân adlı eseriyle tanınan İslâm coğrafyacısı İbnü’l-Fakîh’in (ö. III-IV/IX-X. yy) verdiği bilgiye göre Vecnâ el-Ezdî, III/IX. asrın başlarında Azerbaycan bölgesinde etkin güç haline geldi. O, eserinin ilgili bölümünde, bölgenin, ziraat için verimli, toprağının bereketli olduğunu, söz konusu böl- geye hilâfeti elinde bulunduran Hârunürreşîd’in çocukları tarafından özel- likle Merâga ve civarına binalar inşa edildiğini belirtmektedir. Vecnâ b. Revvâd el-Ezdî ve Ezdliler’in azatlısı olan Sadaka b. Ali, Harunürreşîd döne- minde isyan çıkararak yönetime tabi olmaktan kaçındılar. Devam eden sü- reçte Hârunürreşid’den sonra halife olan oğlu Me’mûn devrinde (197/813- 833) Vecnâ b. Revvâd el-Ezdî ve azatlısı Sadaka b. Ali bölgede daha fazla güç kazandı ve yeniden isyan ederek Azerbaycan bölgesinin hilâfete tabi olmasını kabul etmediler. Bu sıralarda Huzeyme b. Hâzim (ö. 203/819) Azerbaycan ve İrmîniyye bölgesine Me’mûn tarafından vali tayin edildi. Huzeyme, Tebriz ve civarı bölgelerde asayişi sağladıktan sonra Merâga’da hâkimiyeti ele geçir- meye çalışan Vecnâ el-Ezdî tehlikesi nedeniyle Merâga tarafına sur yaptıra- rak, şehri yeniden imar ettirdi ve büyük bir hilâfet ordusunu bölgeye yerleş- tirdi. 191 Vecnâ el-Ezdî’nin 813/814 senesinde hilâfete karşı kardeşi Muhammed’le (Muhammed daha sonra Tebriz’de yönetici olacaktır) birlikte birkaç defa ayaklandığı ve başarılı oldukları görülmektedir. Revvâdîler bu süreçte Me- rend’i de ele geçirdiler. Daha sonra Revvâdîler Bezz topraklarını, söz konusu dönemde Azerbaycan’da ciddi bir tehlike teşkil eden dinî- siyasî bir hareketin 190 Hamevî, Mu‘cemü’l-büldân, 2: 13. 191 İbnü’l-Fakîh, Kitâbü’l-büldân, 581-582; Belâzürî, Fütûhu’l-büldân, 325. − Asif Adilov − ~ 57 ~ lideri olan Bâbek el-Hürremî’ye 192 kaptırdılar. 193 Bu bilgilerden hareketle Vecnâ el-Ezdî’nin 197-198/813 senesinde Tebriz’de hâkim olduğu anlaşıl- maktadır. Azerbaycan’ın kadim şehirlerinden biri de Urmiye’dir. Mecûsîliğin kuru- cusu kabul edilen Zerdüşt’ün bu şehir halkından olduğu rivayet edilmekte- dir. Yukarıda da adı geçen Ezdîler’in azatlısı Sadaka b. Ali bu şehri ele geçi- rerek burayı güzel bir şehir haline getirdi ve şehirde saraylar inşa ettirdi. 194 Yüklə 1,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|