RevvâDÎler (iv-v/x-xi. YÜZyil)
Yüklə 1,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3.7. Er-Rân
| 3.6. Tebriz
İslâm coğrafyacısı Hamdullah Müstevfî el- Kazvînî (ö. 740/1340’tan sonra), Tebriz hakkında, bağları çok, suyu güzel bir şehir olarak bahseder. Onun dediğine göre Tebriz, kışın soğuk bir memleketti. 430 Makdisî ise şehrin havasının Irak havasına benzediğini söylemektedir. Onun dediğine göre Teb- riz’in dağları bal deposu, nehirleri bol, vadileri ise koyun sürüleri ile dolu- dur. 431 Şehrin zenginleri Sehend 432 dağından arklar çekerek şehre su getirme- lerine rağmen şehirde su kıtlığı yaşanabilmekteydi. Burada tahıl ürünleri 426 Mes‘ûdî, Mürûcü’z-zeheb ve me’âdinü’l-cevher (fi tuhafi’l-eşrâf mine’l-mülûk ve ehli’d-dirâyât), 1: 121. 427 İbn Havkal, Sûretü’l-arz, 336. 428 İstahrî, Mesâlikü’l-memâlik, 181. 429 Hamevî, Mu‘cemü’l-büldân, 1: 159. 430 el-Kazvînî, Nüzhetü’l-Kulûp, 87-88. 431 Makdisî, Ahsenü’t-tekasîm fi ma‘rifeti’l-ekâlim, 373. 432 Tebriz şehrinin güneyinde yerleşen dağ. − Revvâdîler − ~ 108 ~ boldu. Her türden meyveleri çok ucuz halde bulmak mümkündü. 433 Tebriz şehrinin nüfusu da çok kalabalıktı. Çarşı-pazarlarında alışveriş çok, hayratı bol bir şehirdi. Bu zaman şehir, Azerbaycan’ın en büyük şehri konumun- daydı. 434 Tebriz, Revvâdîler’den önce küçük bir köy iken, onlar buraya geldikten sonra şehir değişti. Revvâd el-Ezdî ve onun oğlu Vecnâ el-Ezdî, Tebriz şehrini büyüterek burasını güzelleştirdiler. Şehrin büyümesi, istihkâmının güçlen- mesi insanları buraya gelmeye sevk etti. Revvâdî ailesi kendi kabileleri ve başka insanları da buraya çekerek şehrin canlılığının artmasında mühim rol oynadılar. Burada elbise, kumaş, atlas vs. üretilerek doğu ve batıya taşınmaya başlandı. 435 3.7. Er-Rân Ebû Dülef, eserinde Azerbaycan bölgesinde er-Rân isimli bir şehirden bahsetmektedir. Onun kaydettiğine göre bu şehirde altın ve gümüş çıkarılı- yordu. Müellif burada kurşun madeni bulduğunu ve onu incelediğini de be- lirtmektedir. 436 İfade edilmesi gerekir ki, Ebû Dülef’in bahsettiği bu şehir di- ğer İslâm coğrafyacısı ve seyyahlarının verdiği bilgiler arasında yer almamak- tadır. Rân şehrinden sadece Ebû Dülef bahsetmiştir. İbn Havkal, Ahar ve Vezikân şehirlerinden de bahsetmektedir. Onun kay- dettiğine göre Revvâdîler’den Ebu’l-Heycâ b. Revvâd Ahar ve Vezikân’ın sa- hibiydi. Bu iki şehrin her tarafı ağaçlık, meyvesi ise boldu. Akarsuları, gül- çiçekleri, bereketli toprakları ile mamur yerlerdi. 437 433 el-Kazvînî, Nüzhetü’l-Kulûp, 87-88. 434 İbn Havkal, Sûretü’l-arz, 336. 435 Hamevî, Mu‘cemü’l-büldân, 2: 13. 436 Ebû Dülef, İran seyahatnâmesi: 10 yüzyılda Kafkasya’dan Fars Körfezine yolculuk, 67. 437 İbn Havkal, Sûretü’l-arz, 336. |