Samarqand davlat universiteti turaev b. X., Nizamov a. N
Davr tavsifi . Mazkur davr iqtisodiyotining asosiy, o`ziga xos jihatlaridan biri,
1970-yillarda kuzatilgan iqtisodiy qulash bo`lib, bu holat Kondrat`ev sikli qolish
to`liqiniga muvofiq bo`lib, 1960- yillar oxiri 1980- yillar boshida iqtisodiy
kon`yunktura inqiroziga olib keldi. Buning oqibatida qator inqirozlar kuzatilib,
ular o`rta siklik to`lqinlanishlar bilan bog`liq edi. Bunday inqirozlardan birinchisi
1968- 1969 yillarda yuzaga keldi. Uning sababi asosida valyuta inqirozi yotgan.
Keyinchalik 1975 va 1981 yillarda ham krizislar kuzatildi. Iqtisodiy holat
yomonlashishiga 1973 yildagi neft inqirozi ham o`z hissasini qo`shib, bu krizis
OPEC a`zolari bo`lmish mamlakatlar harakatlari tufayli sodir bo`ldi va neft`ga
nisbatan narxlar oshishi va inflyatsiyaning Yangi to`lqinini keltirib chiqardi.
Inqiroz tufayli, ko`pchilik g`arb mamlakatlari iqtisodiy siyosati ham o`zgardi,
1940-1960- yillar davomida dominant g`oya bo`lgan keynschilik, yuzaga kelgan
holat siyosatini taklif eta olmadi. Bundan tashqari, aynan ularning siyosati
moliyalashtirish deffitsiti sharoitlarida doimiy inflyatsiyani keltirib chiqarganligida
ayblashdi. Shu sababli, birinchi darajaga keynsianlik opponentlari, ya`ni
neoliberallar chiqib olib, ular krizis sabablarini tushuntirib berish va undan chiqish
choralarini ishlab chiqarish bo`yicha o`z takliflarini kiritishdi.
1980-yillar o`rtalaridan boshlab iqtisodiyotda asta - sekinlik bilan ko`tarilish
boshlandi. Evropa va AQSH mamlakatlarida Shu davrlarda neokonservativ siyosat
yuritilishi sababli (Reyganomika, Tetcherizm), iqtisodiy liberalizm g`oyalari,
garchi o`zgartirilgan ko`rinishda bo`lsa ham, yarim asrlik tanaffusdan so`ng
ommalashishni boshladi. 1990-yillar boshida sotsialistik lager` qulashi esa, rejaviy
davlat iqtisodiyoti siyosati kuchsiz ekanligini isbotlab, liberalizm pozitsiyalarini
yanada mustahkamladi. 1970-1980- yillar davomidagi siyosatning muhim
tavsiflaridan biri, iqtisodiyotning keyingi globalizatsiyasi, jahon bozori rivojlanishi
va xalqaro iqtisodiy aloqalarning mustahkamlanishi bo`ldi. Bu holat Evropa
integratsiyasi rivojlanishi davom etishida ham kuzatildi. 1979 yilda, EKYU hisob
birligiga asoslangan yagona valyuta tizimi kiritildi. 1992 yilda Maastrixt
shartnomasi imzolanib, shartnomaga asosan Evropa ittifoqi yuzaga keldi. 1994
yilda, GATT butunjahon savdo tashkilotiga aylandi.