Samrqand davlat universiteti

b, 

v, 

g, 

d, 

z, 

y, 

j, 

g’. 

2) 

Jarangsiz 

undoshlar: 

p, 

f, 

s, 

t, 

ch, 

k, 

q, 

x, 

h. 

 Undoshlarni janrangli va jarangsizga ajratishda quyidagi sabablar nazarda tutiladi: 

a) jarangli undoshlarni talaffuz etganda,tovush paychalari qatnashib taranglashadi. 

Jarangsizlarni talaffuz etganda esa ovozdorlik sezilmaydi, chunki havo oqimi tovush 

paychalarini  titratmaydi  va  tranglashtirmaydi;  b)  jarangli  undoshlarni  talaffuz 

etganda  jaranglashish  seziladi.  Shovqinli  undoshga  ovoz  qo’shiladi,  lekin  ovoz 

miqdori shovqinga nisbatan kam bo’ladi; c) jarangsiz undoshlar faqat shovqindan 

hosil 

bo’ladi 

vaovoz 

mutlaqo 

ishtirok 

etmaydi.  

 Sonor undoshlar tarkibida ovoz miqdori shovqinga qaraganda ko’p bo’ladi. Shuning 

uchun ham ular undoshlar ichida ovozliroq bo’ladi, unlilarga yaqin turadi. Ammo 

11 

 

tarkibida qisman bo’lsa ham, shovqin ishtirok etgani uchun sonorlar undoshlarga 

kiradi. 

O’zbek 

tilida 

sonorlarbeshta: