Sh. Sh. Shodmonov
Yüklə 4,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
| m onetarizm
o ‘rtasida chegara yotadi. M a’lumki, keynschilik XX asrning 30—40-yillarida shakllangan b o ‘lib, iqtisodiy siyosat dasturlari va nazariy adabiyotlarda asosiy qoidaga aylandi. Monetarizm maydonga keyinroq, 50-yillar o ‘rtalarida chiqdi. U asosiy e’tiborni pul massasi va uning iqtisodiyotga ta’siriga qaratdi. 13 Pul nazariyasi keynschilik va monetarizm paydo bo‘lishidan ancha oldin vujudga kelgan bo‘lib, ko‘p asrlik tarixga ega. Pulning fundamental muammolari g‘arb siyosiy iqtisodining mumtoz vakillari A. Smit, D. Rikardo asarlaridayoq yo‘lga qo‘yilgan. Keyinchalik ular XIX—XX asrlaming yirik nazariyotchi olimlari J. S. Mill, U, Jevons, L. Valras, A. Marshall va boshqalar tomonidan umumlashtirilgan va qayta ishlangan. So'nggi yarim asr davomida pulni o‘rganish estafetasi g‘arb iqtisodiy fanining J. Xiks, P. Samuelson, J. Tobin, F. Modilyani, D. Patinkin, M. Fridman kabi olimlari qo‘liga o‘tdi. Nobel mukofoti laureati bo‘lgan (Patinkindan tashqari) aynan shu olimlarning mehnatlarida «keynschilik— monetarizm» dixotomiyasi (ikkiga bo‘linish) eng to ‘liq amalga oshirilgan. Urushdan keyingi «pul renessansi» tadqiqotlarni pul nazariyasining abadiy, fundamental muammolariga qaratdi, «keyns inqilobi» esa asosiy e’tiborni to ‘lov layoqatiga ega bo‘lgan talabni tartibga solish muam molariga qaratdi va «yuqori nazariya» muammolarini chetda qoldirib ketdi. Ularning fikriga ko‘ra pulning nimaligi emas, balki uning iqtisodiy faollik, ishlab chiqarish, mehnat va moddiy resurslar bandligiga ta ’siri muhim. Bunday yondashuv pul nazariyasining nazariy poydevoridagi jiddiy kamchiliklar mavjudligi, ko‘plab boshlang‘ich tushunchalar va asoslarning real emasligiga e’tibor qaratmadi. Iqtisodiy tushuncha sifatida «Pul bu nima?» ekanligi, fundamental xususiyatlari va paydo bo‘lish sababini aniqlashga intilish qadimgi faylasuflarning asarlaridan tortib to murakkab matematik apparatni kashf etgan zamonaviy mualliflarning ishlarigacha Yüklə 4,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|