X. İ. Əhməd təfilələri ilə:
Müftə’ilün müftə’ilün müftə’ilün fA’ilün
Bu qəlib səri-1 qəlibinin “uzadılmış” variantıdır,
h
əmçinin, rəcəz-8 qəlibindən cəmi bir hecanın azlığı ilə
fərqlənir.
Bu qəlıb Ə. Cəfərin müəyyən etdiyi 266 qəlibin
(o cümlədən yuxarıdakı 74 qəlibin) içərisində yoxdur,
deməli o dövrə qədər istifadəsi aşkar olunmamışdır.
Lakin,
son illər həmin qəlibdə yazılmış şeirə artıq rast
gəlmişik:
Cərxi-fələk, sal buların canına bir vəlvələ
Əvəz Qurbanlı
5.
“Cəngi” havasının ritmləri üzərində aşağıdakı qəlibi
müəyyən etmək olar:
Dada-dahdah dahdada-dahdah
ġərti misal: Qarı düĢmən məhv olacaqdır
X. İ. Əhməd təfilələri ilə:
Fə’ilAtün müftə’ilAtün
6.
“Yallı” nağara ritmi üzərində aşağıdakı qəlibi (şərti
olaraq
“Yallı” qəlibi) müəyyən edə bilərik:
Dahdada-dahdah dahdada-dahdah
Və ya:
Dahda-dadahdah dahda-dadahdah
47
ġərti misal: Sən də keçərsən bir gün o yoldan
X. İ. Əhməd təfilələri ilə:
Müftə’ilAtün müftə’ilAtün
Göründüyü kimi “Dahdada-dahdah” (Müftə’ilAtün)
ritmik vahidi həm “Cəngi”, həm də “Yallı” qəlibində var.
Bu da xalq musiqimizin ümumi ritmik sistemə malik
olduğunu bir daha təsdiq edir.
Sonda bir daha qeyd edirik ki, müəyyən etdiyimiz yeni
qəliblər sırf nəzəri xarakter daşıyır. Onların praktikada
özlərini nə dərəcədə doğruldacaqlarını isə zaman
göstərər.
|
