Şirvani Ədilli

Dahda-dahdahdah
Ha-di bü-tü-n aşk-lar a-la-tur-ka

Dada-dada-dahdah dada-dahdah

İ-na-dı-na i-na-dı-na dar-bu-ka

Dada-dada dada-dadah dah-dadah

Ha-di ha-di gel-de ya-ka-lan-ma

Dada-dada-dahdah dada-dahdah

Aş-ka kıs-kıv-rak

Dahda-dahdahdah
Bi-le bi-le gel-dim ben sa-na

Dada-dada-dahdah dah-dadah

Yü-re-ği-mi ver-dim al-sa-na

Dada-dada-dahdah dah-dadah

Du-rup du-rur-ken bak bu ha-yat

Dadahda-dahdah dahda-dadah

Ha-re-ket la-zım in-sana

Dadadah-dahdah dah-dadah

Sibel Can
Mahnının müsiqisinin metro-ritmik quruluşu ilə mətnin metro-ritmik quruluşu biri-birinə 100% dəqiqliklə uyğundur. Bu uyğunluq bir hecada belə pozulmamışdır. Yəni heç bir hecadakı sait musiqi ritminin təsirindən süni uzanmaya (normal hal kimi söz sonlarında gələn saitlər istisna olmaqla) və ya süni qısalmaya məruz qalmamış-dır! Mahnı əsasən Dadahda-dahdah ritmik vahidinin (X.İ.Əhməd sistemində MüfA’ilAtün təfiləsinin) üzərində qurulub. Eyni zamanda mahnınin ritmik quruluşunda həmin ritmik vahidin müxtəlif improvizələri – dada-dada-dahdah və dadadah-dahdah, həmçinin dahda-dadah (müftə-ilün), dah-dadah (fA’ilün), dahda-dahdah (fA’ilAtün) kimi əruz təfilələrinə uyğun ritmik vahidlərə davamlı rast gəli-nir. Halbuki, əruz ritmləri yəqin ki, bu mahnını yaradanla-rın heç ağıllarına da gəlməyib. Özləri bilmədən mahnıda əruzdakı ritmlərə uyğun ritmlər yaradıblar. Belə mahnılara müasir Türkiyə estradasından çox misal gətirmək olar və onların sevilməsinin əsas səbəblərindən biri də məhz sabit və mükəmməl ritmk sistemə malik olmalarıdır.

Mahnının mətninin şeir formasına gəldikə bu mətnin bölgüsüz, qafiyəli sərbəst şeir olduğunu görürük. Belə ki, mətnin mahnı üçün mükəmməl ritmik sistemə malik olmasına baxmayaraq şeir deyilişi üçün münasib bölgüsü yoxdur. Eyni zamanda burada ritmik quruluşları dəqiqliklə eyni olan misralar vardır ki, bu da mahnıda mükəmməl ritmik sistemin yaranmasına şərait yaratmışdır.

İstərdik ki, Azərbaycan estradasında da belə mü-kəmməl ritmik sistemə malik mahnılar yaradılsın və dili-miz mahnılarda “əyinti”lərə məruz qalmasın. Təəssüf ki, bəzi istisnalarla deyə bilərik ki, bu məsələdə müasir Azərbaycan estradası geri qalır. İstisna hallardan biri kimi kimi R.Rəhimlinin “Başım ağrıyor” mahnısının bu tələb-lərə tam uyğun olduğunu qeyd edə bilərik. Bu mahnı isə göründüyü kimi məhz Türkiyə estradasının təsiri ilə yazıl-mışdır və hətta mətni də Türkiyə türkcəsindədir.

Mətnlə musiqinin tonik uyğunluq məsələsinə gəldikdə, tonik uyğunluq özünü mətnin sözlərinin vurğulu hecalarına musiqinin nisbətən yüksək tonlarının (“ton sıçrayışları”nın) uyğun gəlməsində göstərir. Bu zaman musiqi sanki, sözləri “danışır”, sözlərin ifadə etdiyi emo-siyaları daha yaxşı ifadə etmiş olur. Ritmik uyğunluğa nisbətən tonik uyğunluğun 100%-li təmin olunması çox çətindir.