Öğrencilerin sıralara ve masalara bağımlı olmadan, kendi başlarına kullanabilecekleri tek kişilik masa ve sandalyelerle sağlanabilen oturma düzenidir. Bilgisayar ve yabancı dil laboratuarları bu düzene uygun olarak oluşturulur. Bu oturma düzeninde, öğrenciler değişik şekillerde oturabilirler. Bireysel öğretim düzeni, her öğrencinin kendi hızında öğrenmesine imkan hazırlar. Bireysel öğrenmeyi ön planda tutan bir yerleşim düzenidir.
3. Çok gruplu yerleşim düzeni:
3. Çok gruplu yerleşim düzeni:
Sınıf ortamında, birden fazla küçük çalışma grupları oluşturularak gerçekleştirilen sınıf yerleşim düzenidir. Öğrencinin ve dersin özelliklerine göre sınıfta değişik gruplar oluşturulabilir. Çok gruplu yerleşim düzeni, öğrencilerin yardımlaşarak öğrenmesine, liderlik özelliklerini geliştirmesine, işbirliğini, yardımlaşmayı, katılmayı, yaparak ve yaşarak eğitilmesine imkan sağlar. Kalabalık olmayan sınıflarda daha rahat uygulanabilir.
4. Tek grup yerleşim düzeni:
4. Tek grup yerleşim düzeni:
Bu düzende sınıfın tamamı bir grup olarak ele alınır. Öğrenciler, daire, kare, köşeli U ya da V
şeklinde oturabilir. Öğrenciler, öğrenme sürecine aktif olarak katılır. Öğrenci herkesi görebildiği için beden diliyle iletişim kurma dahil olmak üzere çok yönlü bir etkileşim içinde bulunur. Öğrenciler birbirinin yüzünü görür. Bu düzende istenmeyen davranışlara yönelen öğrenciler kolay belirlenir.
1. Sıraların etrafında öğrencinin kolaylıkla hareket edebileceği, yanındaki arkadaşını rahatsız etmeden çalışabileceği bir boş alan bulunmalıdır. Bu boş alan aynı zamanda öğretmenin öğrencilere yakınlaşmasını ve onların çalışmalarını kontrol etmesine de yardımcı olur.
1. Sıraların etrafında öğrencinin kolaylıkla hareket edebileceği, yanındaki arkadaşını rahatsız etmeden çalışabileceği bir boş alan bulunmalıdır. Bu boş alan aynı zamanda öğretmenin öğrencilere yakınlaşmasını ve onların çalışmalarını kontrol etmesine de yardımcı olur.
2. Sıralar sınıfta kullanılan öğretim yöntem ve tekniklerine uygun olarak düzenlenmelidir. Küçük grup çalışmaları ve işbirliğine dayalı öğretim yöntemleri kullanılacağı zaman sıralar gruplar halinde birleştirilmeli, anlatım, demostrasyon gibi tüm gruba yönelik yöntemlerde, sıra, daire ve U biçimi tercih edilmelidir.
3. Sıralar öğretmenin eylem sınırları içinde olmalıdır.
4. Sıralar, öğretmen-öğrenci ve öğrenci-öğrenci etkileşimi göz önünde bulundurularak düzenlenmelidir.
5. Sıralar öğrencilerin sınıfta sunulan uyarıcıları görebilecekleri biçimde düzenlenmelidir. Öğrenci ile sunulan uyarıcı arasında hiçbir engel olmamalıdır.
6. Sıralar öğrencilerin tahta, kütüphane, çöp kutusu gibi sık kullandıkları eşyalara kimseyi rahatsız etmeden ulaşabilecekleri bir biçimde düzenlenmelidir.
Hayatımızın büyük bir bölümünü yapmak zorunda olduğumuz işlere ayırırız. Bu nedenle kendimize, ailemize ve dostlarımıza yeterince zaman kalmaz. Etkinliklerimiz arttıkça yapacak işlerimizin sayısı daha da artar ancak buna paralel olarak zamanımız da azalır. Önemli olan çok çalışmak değil, sınırlı zamanı etkili kullanmaktır. Zamanı etkili kullanmanın yolu ve formülü zaman yönetimidir.
Zaman, soyut bir kavramdır. Belli bir işi yapabilmek için ihtiyaç duyulan süre; arka arkaya meydana gelen olayların algılanması olarak tanımlanmaktadır.
Zamanın algılanış biçimi, kültürlere ve toplumlara göre değişebilir. Geleneksel toplumlarda zaman, oldukça esnek, bitimsiz bir kaynak olarak algılanır. Oysa gelişmiş toplumlarda zaman, en ayrıntılı bir biçimde dilimlere ayrılmış, gündelik ve örgütsel yaşam buna göre düzenlenmiştir.
Zamanın algılanış biçimi, kültürlere ve toplumlara göre değişebilir. Geleneksel toplumlarda zaman, oldukça esnek, bitimsiz bir kaynak olarak algılanır. Oysa gelişmiş toplumlarda zaman, en ayrıntılı bir biçimde dilimlere ayrılmış, gündelik ve örgütsel yaşam buna göre düzenlenmiştir.
Zamanla ilgili bazı belirlemeler şöyle özetlenebilir:
1. Zaman tasarruf edilemez
2. Zaman kiralanamaz, satın ve ödünç alınamaz
3. Zaman çoğaltılamaz
4. Zaman geri döndürülemez
5. Zaman yalnızca kullanılır.
Zaman Yönetimi; Zamanı olabildiğince etkili olarak kullanma ve denetleme sistemi olarak tanımlanır. Bir başka tanıma göre zaman yönetimi, işlerin tamamlanması ve sonuçların zamanında alınması için çok fazla ve iyi çalışmaktır.
Covey, zaman yönetimine ilişkin görüşlerini sunmaya şu soru ile başlar.
Covey, zaman yönetimine ilişkin görüşlerini sunmaya şu soru ile başlar.
“Daha sıkı, daha hızlı ve daha çok çalışmak da sorunu çözmüyorsa, ne çözebilir?”
Bu sorunun cevabını verirken, yeni bir soru soruyor.
Bu sorunun cevabı, zaman yönetimine ilişkin yeni ve oldukça farklı bir anlayış getirmiştir.
Şimdi birkaç saniyenizi ayırarak, yaşamınızda en çok değer verdiğiniz 3 veya 4 şeyin ne olduğunu düşününüz. Bu sorunun cevabını verdikten sonra, bir de sizin için gerçekten önemli gördüğünüz bu şeylere istediğiniz kadar özen gösterip göstermediğinizi, önem verip vermediğinizi ve zaman ayırıp ayırmadığınızı düşününüz.
Şimdi birkaç saniyenizi ayırarak, yaşamınızda en çok değer verdiğiniz 3 veya 4 şeyin ne olduğunu düşününüz. Bu sorunun cevabını verdikten sonra, bir de sizin için gerçekten önemli gördüğünüz bu şeylere istediğiniz kadar özen gösterip göstermediğinizi, önem verip vermediğinizi ve zaman ayırıp ayırmadığınızı düşününüz.
Burada zaman yönetimi kavramının ne olduğunu anlatan iki şeye dikkat çekilmiştir.
Öncelikli olana önem verme. Bu beklentileri ifade eder ve insanı önceliklerin peşinden koşmaya doğru yöneltir.
Önemli olana öncelik verme.Bu ise amaçları ifade eder ve yaşamı amaçlar doğrultusunda sürdürmeyi sağlar.
Şu halde yaşadığımız hayat, bizi bazı tercihler yapmaya zorlamaktadır. Yaşantımızı bu yaptığımız tercihlere göre sürdürmemiz gerekmektedir. Yukarıdaki iki durum arasındaki tercih, yaşamın önünde yatan temel sorundur. Bu sorunun cevabı, Covey tarafından saat ve pusula karşıtlığı ile açıklanmıştır. saat, randevuları, programları, etkinlikleri vb. temsil eder. Pusula ise, vizyonumuzu, misyonumuzu, değerlerimizi, ilkelerimizi, vicdanımızı, yönümüzü temsil eder. Yani, önemli olduğunu hissettiklerimizi, yaşamımıza nasıl yön verdiğimizi simgeler.
Şu halde yaşadığımız hayat, bizi bazı tercihler yapmaya zorlamaktadır. Yaşantımızı bu yaptığımız tercihlere göre sürdürmemiz gerekmektedir. Yukarıdaki iki durum arasındaki tercih, yaşamın önünde yatan temel sorundur. Bu sorunun cevabı, Covey tarafından saat ve pusula karşıtlığı ile açıklanmıştır. saat, randevuları, programları, etkinlikleri vb. temsil eder. Pusula ise, vizyonumuzu, misyonumuzu, değerlerimizi, ilkelerimizi, vicdanımızı, yönümüzü temsil eder. Yani, önemli olduğunu hissettiklerimizi, yaşamımıza nasıl yön verdiğimizi simgeler.
Zaman yönetimi ile ilgili temel sorun, saat ile pusula arasında bir boşluk oluştuğunu hissetmekle başlar. Daha açık bir ifade ile yaptıklarımız, yaşamımızdaki en önemli şeylere katkıda bulunmadığında, zaman ve zaman yönetiminin ne olduğu daha iyi anlaşılır. Bu boşluğu hissettiğimizde eyvah deriz. İnsan hayatında eyvahlar ve keşkeler ne kadar çok ise zaman da o kadar kötü kullanılmış ve yönetilmiştir.
Zaman yönetimi ile ilgili temel sorun, saat ile pusula arasında bir boşluk oluştuğunu hissetmekle başlar. Daha açık bir ifade ile yaptıklarımız, yaşamımızdaki en önemli şeylere katkıda bulunmadığında, zaman ve zaman yönetiminin ne olduğu daha iyi anlaşılır. Bu boşluğu hissettiğimizde eyvah deriz. İnsan hayatında eyvahlar ve keşkeler ne kadar çok ise zaman da o kadar kötü kullanılmış ve yönetilmiştir.
Bu acıyı Covey şöyle açıklamıştır. Hayatta başarı merdivenlerini tek tek çıkarız. Ancak en üst basamağa çıktığımızda aniden merdivenin yanlış duvara dayalı olduğunu görürseniz ne hissedersiniz?
Covey, temel insan ihtiyaçlarını fiziksel ihtiyaçlar, toplumsal ihtiyaçlar, ruhsal ihtiyaçlar, zihinsel ihtiyaçlar olarak sıralamaktadır. Bu temel ihtiyaçların karşılanması, işimizdeki ateşi alevlendirir. Böylece, insan temel ihtiyaçların karşılanması için yaşamaya çalışan varlık olmaktan kurtulup, içindeki alevi, özü ortaya çıkaracak işlere yönelir ve bu öze yakışan amaçlara ulaşabilmek için temel ihtiyaçlarını karşılayan varlıklar olarak zamanını yönetir.
Covey, temel insan ihtiyaçlarını fiziksel ihtiyaçlar, toplumsal ihtiyaçlar, ruhsal ihtiyaçlar, zihinsel ihtiyaçlar olarak sıralamaktadır. Bu temel ihtiyaçların karşılanması, işimizdeki ateşi alevlendirir. Böylece, insan temel ihtiyaçların karşılanması için yaşamaya çalışan varlık olmaktan kurtulup, içindeki alevi, özü ortaya çıkaracak işlere yönelir ve bu öze yakışan amaçlara ulaşabilmek için temel ihtiyaçlarını karşılayan varlıklar olarak zamanını yönetir.
Zaman yönetiminin bu şekilde algılanması, insanın içindeki ateşi alevlendirir ve alevlenen bu ateş ona sinerji sağlar. Sinerji, bir gücü oluşturan güçler toplamından çok daha fazla güç elde etmek olarak tanımlanır. Zamanı yönetmek, yaşam kalitesini artırmak demektir.
Öz-bilinç:
Öz-bilinç:
Kendimize dışardan bakarak düşünce tarzımızı, hareket nedenlerimizi, geçmişimizi, alışkanlıklarımızı, eğilimlerimizi inceleme yetisidir. Bir başka deyişle öz-bilinç, aynaya bakabilmek ve kendini burada tanıyabilmektir.
Vicdan:
İç yönlendirme sistemimiz olarak bilinir. İlkelere aykırı hareket edip etmediğimizi, etmeyi düşünüp düşünmediğimizi anlamamıza yardım eder. Vicdan, sosyal yaşamda ahlaki değerlerin doğru-yanlış sorularıyla ilgilenir.
Özgür irade:
Harekete geçme yetimizdir. Akıntıya karşı yüzme, senaryolarımızı yeniden yazma, duygu ve koşullara göre değil ilkelere göre davranma gücü veren yeti olarak tanımlanır.
Yaratıcı hayal gücü:
Gelecekteki bir durumu gözümüzde canlandırma, zihnimizde şekillendirme ve çözebilme yetisidir.
1. Düzen Yaklaşımı:
1. Düzen Yaklaşımı:
Bu yaklaşıma göre zaman yönetimi ile ilgili sorunlar hayatımızdaki düzensizlikten kaynaklanır. Bu düzensizlik aradığımız şeyi bulamamak ve karışıklığı getirir. Bu konuda üç alan üzerinde odaklaşmak gerekir. Nesneleri düzenlemek, görevleri düzenlemek, insanları düzenlemek.
2. Zamana sahip çıkma yaklaşımı:
2. Zamana sahip çıkma yaklaşımı:
Bu yaklaşım, iş ortamının yoğun temposu ve baskısı içinde bulunan insanın kendini korumak, yeterince verimli ve bağımsız çalışabilmek amacıyla zamanına sahip çıkması üzerine odaklanmıştır. Bu konuda çeşitli teknikler vardır. Bunlar: Kendini yalıtmak, yalnız kalmak ve yetki devretmek olarak sıralanır.
3. Başarı yaklaşımı:
3. Başarı yaklaşımı:
Bu yaklaşımda ne istediğini bilmek ve başarmak için çaba harcamak esastır. Kısa, orta ve uzun vadeli planlama, hedef belirleme, kendinin motive etme ve olumlu bir düşünce tarzı yaratma gibi teknikleri içerir.
4. ABC yaklaşımı:
4. ABC yaklaşımı:
Bu yaklaşım, başarı (hedef) yaklaşımından yola çıkarak çabaların öncelikle en önemli işler üzerine yoğunlaşması esasını getirmektedir. Eğer neye ulaşılmak istenildiği bilinirse ve çabalar öncelikle o işlere yönelirse sonuç mutluluk getirir.
ABC yaklaşımında bizi önceliklerden uzaklaştıran birçok tuzak vardır. Bunlara örnek olarak acil işler, krizler, panikler, rahat ve kolay işler verilebilir.
A grubuna giren işler, birinci derece önemli ve vazgeçilemeyecek işlerdir.
B grubu işler, orta derecede önemlidir. Belli bir süre ertelenebilir. Ancak yerine getirilmesi gereken işlerdir.
C grubu işler ise sona bırakılabilir. Yapılmaması belli bir zarar doğurmayabilir.
5. Teknoloji yaklaşımı:
5. Teknoloji yaklaşımı:
Doğru planlama, doğru takvim ve doğru bilgisayar programı gibi araçları bize yaşam kalitesi vereceği düşüncesine dayanmaktadır. Bu araçlar günlük yaşantımızda işleri planlama, öncelikleri izleme ve temel bilgilere ulaşmayı sağlar.
6. Beceri Yaklaşımı:
6. Beceri Yaklaşımı:
Bu yaklaşım zaman yönetiminin bir beceri olduğu görüşüne dayanır. Zaman yönetiminde etkili olabilmek için şu becerilerde uzman olmamızı zorunlu kılar. Bir planlayıcı veya randevu defteri kullanma, yapılacak işler listesi oluşturma, hedef belirleme, yetki devretme, planlama ve öncelikleri sıralama
Etkili okullar üzerine yapılan bazı araştırmalar, söz konusu okullarda zamanın iyi örgütlenip kullanıldığını göstermektedir. Etkili öğretmenlerde sınıfta geçen süre içinde derse hazırlık, sıraların düzenlenmesi, dersle ilgili hazırlıkların yapılması, istenmeyen öğrenci davranışlarının önlenmesi, disiplinin sağlanması gibi konularda daha az, öğrenme ve öğretme etkinliklerine ise daha fazla zaman ayırmaktadır.
Etkili okullar üzerine yapılan bazı araştırmalar, söz konusu okullarda zamanın iyi örgütlenip kullanıldığını göstermektedir. Etkili öğretmenlerde sınıfta geçen süre içinde derse hazırlık, sıraların düzenlenmesi, dersle ilgili hazırlıkların yapılması, istenmeyen öğrenci davranışlarının önlenmesi, disiplinin sağlanması gibi konularda daha az, öğrenme ve öğretme etkinliklerine ise daha fazla zaman ayırmaktadır.
Ders öncesinde bazı hazırlıkların gerçekleştirilmiş olması, gerek öğretmene, gerekse öğrencilere zaman kazandırabilir.
Ders öncesinde bazı hazırlıkların gerçekleştirilmiş olması, gerek öğretmene, gerekse öğrencilere zaman kazandırabilir.
Bunlardan bazıları şöyle sıralanabilir:
1. Öğrencilerin dersle ilgili hazırlıklarını önceden yapması
2. Öğretmen ve öğrencilerin derse zamanında girmesi
3. Öğretmenin kendisinin zaman kullanımı konusunda öğrencilere iyi bir model oluşturması
4. Öğretmenin derse öğrenci dikkatini toplayıcı etkili bir giriş yapması
5. Derse isim okuyarak yoklama yerine başka yolların kullanılması
6. Sınıf defterinin dersin başında değil de ders sonunda imzalanması
7. Tahtaya yazılacak bazı yazıların dersten önce yazılması
8. Derste gerekli olacak araç, gereç ve eğitim teknolojilerinin dersten önce hazırlanması
9. Öğrencilerin kendi kendini denetleme alışkanlığı kazanması
10. Okul yönetimi tarafından ders zamanının kesintiye uğratılmaması
Sınıfta zaman yönetimi açısından zaman tuzaklarından bazıları şunlar olabilir:
Sınıfta zaman yönetimi açısından zaman tuzaklarından bazıları şunlar olabilir:
