Sünnə və Cəməa anlayışı

LÜĞƏTDƏ “SÜNNƏ” ANLAYIŞININ MƏNASI

Lüğətdə, “sünnə”:⁶ “sənnə, yəsinnu, yəsunnu, sənnən: sünnəyə əməl etmək, sünnəyə riayət etmək” mənasında işlənir. Sünnə olunmuş əmələ “məsnun” deyilir. “Sənnəl-əmra: O işi açıqladı” deməkdir.

Sünnənin başqa bir mənası “həyat tərzi”, “təbiət” və “gedilən yol” deməkdir. Allahdan gələn sünnə də Onun hökmü, əmri və qadağaları deməkdir.

Sünnənin lüğətdəki mənalarını belə göstərmək olar:

1. Həyat tərzi (“sira”) və yol
“Kim gözəl bir sünnə nümayiş etdirərsə, ona öz və onunla əməl edənlərin əcri verilir. Kim pis bir sünnəni meydana gətirərsə...”⁷. Peyğəmbərin –cəllalahu aleyhi vəssəlləm- bu hədisindən görünür ki, sünnə bir həyat tərzi kimi yaxşı da ola bilər, pisdə. Eyni hədisi imam Müslim bu cür rəvayət etmişdir: “Kim İslamda gözəl bir sünnə (əməl) nümayiş etdirərsə, ona onun öz əcri və ona baxıb əməl edənlərin əcri heç birinin əcrindən heç nə azaldılmadan veriləcəkdir. Kim də İslamda pis bir sünnə (əməl) nümayiş etdirərsə ...”⁸

İbn Manzur «Lisənül-Ərəb»də belə deyir: «Hədisdə “sünnə” və bu kökdən törəyən sözlər dəfələrlə işlədilmişdir. Bunun əsl mənası yol və həyat tərzidir.»⁹

2. Cilalamaq və bəzəmək
“Sənnəş-şeyə yəsunnuhu sənnən, sənnənəhu”: onu cilaladı və bəzədi deməkdir.¹⁰

“Sünnə”, cilalı olduğuna görə, parlaqlığı və düzgünlüyünə görə “üz” mənasına gəlir. “Məsnun” da “cilalanmış” deməkdir.¹¹