T. C. Adnan menderes üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İŞletme anabiLİm dali

2.4. 507 Sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Kanunu

Esnaf ve Sanatkarlar Kanunu’nun 2. maddesi esnaf ve sanatkarı, “İster gezici olsun, ister bir dükkan veya sokağın belli bir yerinde sabit bulunsunlar, ticari sermayesi ile birlikte vücut çalışmalarına dayanan, geliri o yer gelenek ve temaülüne nazaran tacir niteliğini kazanması icap ettirmeyecek miktarda sınırlı olan ve bu bakımdan Ticaret Sicili dolayısıyla Ticaret ve Sanayi Odasına kayıtları gerekmeyen, aynı niteliğe (sermaye unsuru olsun olmasın) sahip olmakla beraber, ayrıca çalıştığı sanat meslek ve hizmet kolunda bilgi, görgü ve ihtisasını değerlendiren hizmet, meslek ve küçük sanat sahipleriyle bunların yanlarında çalışanlar ve geçimini sınırlı olarak kamyonculuk, otomobilcilik ve şoförlükle temin eden kimselerin birinci maddede belirtilen amaçlarla kuracakları odalar bu Kanun’un hükmüne tabidir” şeklinde bir tanımlama yoluna gitmiştir.

2.5. Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) Tanımı

Devlet İstatistik Enstitüsü’nün en son küçük ve orta ölçekli işletme tanımında;

• 
  1-9 çalışanı bulunan işletmeler mikro ölçekli,
  
• 
  10-49 çalışanı bulunan işletmeler küçük ölçekli,
  
• 
  50-99 çalışanı bulunan işletmeler orta ölçekli,
  
• 
  100’den fazla çalışanı bulunan işletmeler ise büyük ölçekli işletmeler olarak sınıflandırılmıştır. DPT de aynı tanımı benimsemektedir.
  

2.6. Halkbank’ın Tanımı

Halkbank, küçük ve orta ölçekli işletmeleri çalışan kişi sayısı ve yatırım miktarına göre tanımlamaktadır. Buna göre;

• 
  Teşvik belgeli işletmelerde işgören sayısı 1-150 olup, sabit yatırım tutarı 100 Milyar TL.’yi aşmayanları ve,
  
• 
  Teşvik belgeli olmayan işletmelerde ise işgören sayısı 1-250 olup, toplam makine ve ekipmanlarının kayıtlı net değeri 400 Milyar TL.’yi aşmayanları KOBİ olarak kabul etmektedir.
  

2.7. Eximbank’ın Tanımı

Eximbank, kısa vadeli Türk Lirası kredileri kapsamında “Küçük ve Orta Boy İşletmeler İhracat Kredisi’ne yönelik olarak küçük ve orta ölçekli işletmelerin belirlenmesinde çalışan işçi sayısını esas almaktadır. Buna göre 1-200 işçi çalıştıran işletmeler küçük ve orta ölçekli olarak kabul edilmektedir.

2.8. TOSYÖV’ün (Türkiye Orta Ölçekli İşletmeler, Serbest Meslek Mensupları ve Yöneticiler Vakfı) Tanımı

Tosyöv,

• 
  0-5 işçi istihdam eden işletmeleri çok küçük işletme,
  
• 
  5-100 işçi istihdam eden işletmeleri küçük ölçekli,
  
• 
  100-200 işçi istihdam eden işletmeleri orta ölçekli işletme olarak kabul etmektedir.
  

Çizelge 1’de, Türkiye’de küçük ve orta ölçekli işletmelerin çalıştırılan kişi itibariyle tanımları özetlenmektedir.

Çizelge 1’den anlaşıldığı gibi Türkiye’de yakın bir tarihe kadar küçük ve orta ölçekli işletme konusunda üzerinde tam bir uzlaşmaya varılmış ortak bir tanım bulunmamaktaydı. Oysa işletmelerin geliştirilmesi ve desteklenmesine yönelik tedbir, politika ve devlet yardımlarının belirlenmesi, ülke kaynaklarının optimal kullanımı ve farklı ölçeklerdeki işletmelerin farklı nitelikler taşıyan sorunlarının daha kolay teşhis edilebilmesi ve çözümler geliştirilebilmesi amacıyla ortak bir KOBİ tanımının olması son derece gereklidir.

Çizelge 1. Türkiye’de Küçük ve Orta Ölçekli İşletme Tanımları

KURULUŞ	ÖLÇEK
	Çok küçük ölçekli işletme	Küçük ölçekli işletme	Orta ölçekli işletme	Genel kos/kobi tanımı
KOSGEB	1-9	10-49	50-250	1-250
DİE	1-9	10-49 işçi	50-99	1-99
HALKBANK	-	1-99	100-249	1-249
EXİMBANK	-	-	-	1-200
TOSYÖV	0-5	5-100	100-200	0-200

Bu çalışmada Avrupa Birliği’ne uyum yönünde önemli bir adım sayılan 18 Ocak 2001 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 2000/1822 Sayılı Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Yatırımlarında Devlet Yardımları Hakkındaki Bakanlar Kurulu Kararındaki tanımlama esas alınmış, imalat ve tarımsal sanayi sektöründe faaliyette bulunan işletmelerden; kanuni defter kayıtlarında arsa ve bina hariç, makine ve teçhizat, tesis taşıt araç ve gereçleri, döşeme ve demirbaşları toplamının net tutarı 400 milyarı geçmeyen işletmelerden;

• 
  1-9 işçi çalıştıran işletmeler mikro,
  
• 
  10-49 işçi çalıştıran işletmeler küçük,
  
• 
  50-250 işçi çalıştıran işletmeler orta ölçekli olarak kabul edilmiştir.
  

3. Çeşitli Ülkelerde Küçük ve Orta Ölçekli İşletme Tanımları

Türkiye’de olduğu gibi dünya ülkelerinde de küçük ve orta ölçekli işletme tanımlarının ülkeden ülkeye farklılık gösterdiği görülmektedir. Ancak tanımların genel olarak çalışan kişi sayısına göre yapıldığı dikkat çekmektedir.