T. C. ÇEvre ve orman bakanliğI Çed ve Planlama Genel Müdürlüğü

8. İZLEME 59

9. SONUÇ 61

10.PLANLAMA SÜRECİ 62

KAYNAKÇA 63

EKLER
1. ÖZET
Kayseri İli 1/50.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı’na uygulanan Stratejik Çevresel Değerlendirme çalışması, Hollanda Hükümeti Kısa Dönemli MATRA Programı ile Çevre ve Orman Bakanlığı arasında yürütülen SÇD projesinin pilot projesi kapsamında gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın amacı yakın gelecekte ülkemizde de uygulamaya girecek olan Taslak SÇD Yönetmeliğinin çevre düzeni planlarına uygulamasının Bakanlık çalışanları ve yöredeki paydaşlar tarafından görülmesi, öğrenilmesi ve sonuçların ilerideki uygulamalara ışık tutmasıdır.
Bu aşamaya gelinmeden önce SÇD süreci ve Planlama süreci eşzamanlı olarak yürütülmüş ve her aşaması birbiriyle bağlantılı hale getirilmiştir. Yörede farklı tarihlerde yüz yüze görüşmeler, toplantılar düzenlenmiş ve paydaşlardan planlama ve çevresel değerlendirme sürecine altlık olacak bilgiler edinilmiştir. Bu pilot çalışmada eşgüdümlü yürütülen planlama ve SÇD sürecinin erken aşamalarının sunulması amacını taşıyan Kapsamlaştırma Raporu hazırlanmış ve paydaşların rapor üzerindeki görüşlerine başvurulmuştur. Bu raporda yöre ile ilgili önemli çevresel, kültürel ve tarihi değerler, sosyo-ekonomik yapı, gelişim eğilimleri ve çevresel sorunlarla ilgili bilgilere yer verilmiştir. Planlama ve SÇD sürecinin birlikte nasıl yürüyeceği, yöreden edinilen bilgiler ışığında ne tür planlama alternatiflerinin hazırlanılmasının düşünüldüğü, bu alternatiflerin ne tür metotlarla değerlendirileceği ve hangi ilgili gruplarla danışma sürecinin yürütüleceği tanımlanmıştır. Bu bilgiler planlama bölgesinde görüşe açılacak ve gerekli eklemeler, öneriler ışığında SÇD çalışmasına temel oluşturmuştur.
SÇD raporu, yine bu proje kapsamında hazırlanan ve bu raporun ve planın hazırlanmasına yön veren Kapsamlaştırma Raporunun belirlediği formatta ve yöntemler ile hazırlanmıştır. Rapor 10 Mart 2009 tarihinde Kayseri’deki paydaşların görüş ve önerilerine açılacaktır. Toplantıda paydaşlar, Kayseri için Bakanlık uzmanları tarafından hazırlanmış çevre düzeni planı alternatiflerini ve bu alternatiflerin çevresel değerlendirmesinin sağlılığı üzerine yorumlarda bulunabileceklerdir. Söz konusu alternatifler çalışmanın bir pilot çalışma olmasından kaynaklı olarak şematik olarak hazırlanmıştır. Yöredeki paydaşlardan alınan görüşler doğrultusunda yöre için sürdürülebilir kalkınmayı sağladığı düşünülen bir alternatif ya da alternatiflerin harmanlandığı yeni bir alternatif Kayseri Çevre Düzeni Planı olarak belirlenecektir.
Kayseri için iki farklı plan alternatifi hazırlanmış ve buna ek olarak herhangi bir plan tasarlanmaz ise mevcut durumun nasıl bir gelişime neden olacağı da ayrıntılı bir şekilde raporda incelenmiştir. Ortaya planlı gelişimin her ne olursa olsun organik ve kontrolsüz bir gelişimden daha olumlu sonuçlar ortaya koyduğu görülmüştür. Hazırlanan iki alternatiften ilki ekonomik gelişimi daha ön planda tutarken ikincisi daha korumacı ve ekolojik bir yaklaşıma sahiptir.
Alternatifler “Çevresel değerlendirme matrisleri” ile öncelikle çevresel daha sonra ekonomik ve sosyal değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Kayseri ilinin mevcut çevresel, ekonomik ve sosyal durumunun öncelikleri sekiz “SÇD Hedefi” altında toplanmış ve planlama eylemlerinin bu sürdürülebilirlik hedefleri üzerindeki etkisine bakılarak yorumlar yapılmıştır. Alternatiflerin uygulanmasına ortaya çıkabilecek olumsuz çevresel etkiler ve bunların ne şekilde indirgenebileceği ya da ortadan kaldırılabileceğine dair konulara da raporda yer verilmiştir. SÇD’nin sadece çevresel değerlendirmeyi içeren bir süreç olmamasının nedeni; her ekonomik kararın çevresel açıdan değerlendirmesinin gerekli olması gibi, her çevresel amacın ekonomik açıdan da değerlendirilmesinin sürdürülebilir kalkınma için gerekli olmasıdır.
SÇD süreci, bu çalışmada da görülebileceği üzere ülkemizdeki planlama pratiğine bazı çevresel ve prosedürel standartlar getirmektedir. Planlama alternatiflerinin hazırlanması ve sunulması, bu alternatiflerin çeşitli yöntemlerle çevresel değerlendirmesinin yapılması ve tüm sürecin yöre halkının bilgisine ve görüşlerine açık şeffaf bir süreç olması; başka bir değişle sorun ortaya çıkmadan önce önlenmesi için çözüm yollarının, farklı düşünce ve fikirlerin üretilmesi zorunlu hale getirilmektedir.
Çalışmanın bir pilot proje olması ve zamanın kısıtlı olması nedeniyle, SÇD raporu değerlendirilirken ön planda tutulan konu yöntem ve tutarlılıktır. Bazı verilerin eksik olması, bunların tamamlanması ve plan alternatiflerin şematik olarak hazırlanmış olması böyle bir çalışmada normal sayılmalıdır.