Not: Yukarıdaki paragraflarda boş bırakılan yerleri tamamlayabilmek için Fıkıh Terimleri veya Dini Kavramlar Sözlüğü kullanınız.
FIKIH BİLGİSİ -III- (s.140-182)
(Kavram ve Kaynaklar)
İslam Hukukunun Asli kaynakları …………………………………………………………olmak üzere dört tanedir.
Kitab’ın / Kur’an’ın delil olduğu herkes tarafından kabul görmüş iken, diğerlerini çoğunluğun delil olarak kullandığı söylenebilir.
Kitab ile kastedilen……………..dır. Kitab’ın subutu (Allahtan geldiği ve ayetlerinin Allah’tan geldiği gibi korunarak nakledildiği)……………; Kitab’ın ayetlerinin delaleti (ayetlerinin demek istediği, ne kastettiği) ise………………….ve……………………dir.
……………, Hz.Peygamberin müslümanlar için ahlaki ve dini örneklik anlamı, maksadı taşıyan söz, davranış ve takrirleridir.
Sünnetin/Hadislerin subutu (Sünnetin intikalini sağlayan rivayetlerin peygamberimize aidiyeti, mensubiyeti) ……………..ve……………..olmak üzere iki grupta mütalaa edilebilir.
Sünnetin / hadislerin delaleti de aynı şekilde…………………ve…………………..olmak üzere iki şekilde değerlendirilir.
Hz. Peygamberin ümmetinden olan müçtehitlerin, O’nun vefatından sonraki herhangi bir devirde şer’i bir hüküm hakkında ittifak etmelerine………………………….denir.
İcma……………..ve………………olmak üzere iki şekilde gerçekleşebilir. ninenin mirastan altıda bir (südüs) hisse alacağına dair icmâ hâsıl olmuştur. Nine tek ise hissenin tamamıdır. İki ise altıda bir hisseyi aralarında paylaşırlar. Sahâbîler, baba bir erkek ve kız kardeşlerin, öz kardeşleri bulunmadığı takdirde, onların yerlerine geçecekleri üzerinde icmâ etmişlerdir. Yine sahâbîler, müslüman kadının gayri müslimle akd etmiş bulunduğu nikâhının bâtıl olduğunda da icmâ etmişlerdir.
“Kitap, sünnet veya icma’da hükmü bulunmayan meseleye, aralarında illet birliği sebebiyle, bu kaynaklardan birinde yer alan meselenin hükmünü vermeye……………..denir. (Hanefilerin, ramazan orucu tutarken bilerek yeme içme sebebiyle de kefaret cezası gerektiği kanaatleri/hükümleri kıyasi bir hükümdür.) (Cuma günü ezan okunduğu zaman alış-veriş yapılması yasaklanmıştır.350 Acaba Cuma günü ezan vaktinde icâre/kira akdinin yapılmasının hükmü nedir? Bu konuda bir nass göremiyoruz. Fakat icâre ile bey’ arasında bir mukayese yapıyoruz. Bey’-alış veriş-, Cuma namazı vaktinde yasaktır. Çünkü insanı meşgul eder ve dolayısıyla ibâdetten alıkor. İcâre de insanı meşgul eder ve ibâdetten ahkor. O halde Cuma günü namaz vaktinde icâre akdi de yasaktır.) (Bir başka örnek ise “murisini öldüren varisin mirastan mahrum kalışı” nas ile bilinen bir hüküm iken, “kendisine vasiyette bulunanı öldüren kişinin vasiyet edilen kıymetten mahrum bırakılışı” ile ilgili nasslarda bir hüküm bulunmasa da, hüküm, kıyas yoluyla miras ile ilgili hükümden çıkarılmıştır. Yani illetlerindeki ortaklık, hükümlerinde de ortaklık sonucunu doğurmuştur.
Kıyası en çok kullanan fakihler, mezhep…………………………………………………………
İslam hukukunun fer’i “yardımcı” kaynakları …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Müçtehidin, bir meselede, kendi kanaatince o meselenin benzerlerinde verdiği hükümden vazgeçmesini gerektiren nass, icma, zaruret, gizli kıyas, örf veya maslahat gibi bir delile dayanarak o hükmü bırakıp başka bir hüküm vermesine………………………denir. (unutarak yiyip içmenin orucu bozmaması; selem ve istısna’ akdinin meşruiyeti vb.)
Geçmişte sabit olan bir durumun, değiştiğine dair bir delil bulunmadıkça hali hazırda varlığını koruduğuna hükmetmeye……………………………………denir.
İnsanların çoğunluğunun benimseyip alışkanlık haline getirdiği işlere………………..denir.
