T. C. DİYanet iŞleri başkanliği eğİTİm hiZMETleri genel müDÜRLÜĞÜ Program Geliştirme Daire Başkanlığı

İbadetler:

Daha çok günlük hayat ve ibadetlerde belirginleşen Yahudiliği detaylı olarak Tanah'da bulmak mümkün değildir. Onlar için önemli olan Tevrat'ta bildirilen şeriatın yaşamasıdır. İnançlarına göre Tanrı'nın en sevgili milleti Yahudilerdir. Bunun en büyük delili, Tanrı'nın İsrâiloğulları ile MoşeRabenu'nun (Hz.Musa) şahsında Sina'daki antlaşmasıdır. Yahudi inancına göre Tanrı, insanlığı aydınlatmak ve mutlu kılmak için İsrailoğulları'nı seçmiş, peygamberlerini görevlendirmiştir. Bu konuda Hz. Musa'nın önemli bir yeri vardır. Çünkü Tevrat O'na verilmiştir. Tanrı, evreni devamlı olarak idare etmektedir. O'nun gücünün yetmeyeceği hiçbir iş yoktur. Mesih'le (İbr. Maşiah) kurulacak Tanrı'nın Evrensel Devleti'nde bütün haksızlıklar ve zulümler ortadan kalkacaktır. Bu inanç Yahudilerin ümit kaynağı olmuştur.

Tevrat’taki buyruğa göre ibadet sadece Tanrı’ya yapılır. İbadet mabet merkezlidir. Bu mabet ise ilk defa Hz. Süleyman tarafından yaptırılan Kudüs’teki Mabet’tir. M.S. 70 yılında bu Mabet tamamen yıkıldığı için Tevrat’ta emredilen ibadetlerin bir kısmı askıya alınmıştır. Kurban ibadeti bunların en başında gelmektedir. Günlük ibadetler günümüzde, Mabed’i temsil ettiğine inanılan sinagoglarda (havra) veya herhangi bir yerde yapılmaktadır.

Sinagog, İslâm’daki cami karşılığında, topluca ibadet edilen yerdir. Toplu ibadet, buluğ çağına ulaşmış (on üç yaş) en az on erkekle yapılabilir. İbadeti haham veya cemaatten biri yönetir. Sinagogların belli bir mimarî sitili yoktur.

Günümüzde Yahudiler, sabah, ikindi ve akşam olmak üzere günde üç vakit ibadet ederler. Yahudiler ibadet esnasında Siddur denilen dua kitabından belirli bölümleri ve duaları okurlar. İbadette bazı eğilme, ileri geri gitme gibi hareketler vardır, ancak ibadetin asıl kısmını amida oluşturur. Amida ayakta durmaya denir. Amidada Yahudiler, sağ elleriyle göğüslerine hafifçe vurarak işledikleri günahlardan pişman olduklarını belirtirler.

Şabat haftalık kutsal dinlenme ve ibadet günüdür. Kaynağını, Tanrı’nın dünyayı yaratışından almaktadır. Tevrat’ta anlatıldığına göre Tanrı, dünyayı altı günde yaratmış ve yedinci günde dinlenmiştir. Bu gün, Yahudiler için özel dinlenme ve Tanrı’yı anma günü ilan edilmiştir. Kur’an-ı Kerim’de bu günden “Sept” adıyla bahsedilmiş ve bu günün kutsallığına işaret edilmiştir.

Dindar Ortodoks Yahudilerde Şabat boyunca ateş yakmak, elektrikli alet, telefon, araba ve benzeri şeyler kullanmak yasaktır. Dindar Yahudi o gün hiçbir iş yapmaz.

3.