T. C. GençLİk ve spor bakanliğI



Yüklə 0,94 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə5/121
tarix20.06.2022
ölçüsü0,94 Mb.
#117078
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   121
kutatgu bilig 23012020

MANZUM MUKADDİME



19
Yusuf Has Hacib 

Her şeyden önce gelen bir olan Allah’tır
Sonsuz hamd ve övgü ancak ona yaraşır

Ululuk sahibi, güçlü, zü-1-celal
Yaratan, türeten ve kadir kemal

Yerin, göğün ve yaratılmış olanların
Rızkını hazırlamıştır, sen güle güle ye

Saymadan verir herkese rızkını
Herkese yedirir ama yemez kendi

Aç koymaz hiçbir zaman bütün canlıları
Yedirir içirir yarattıklarının tamamını

Nasıl ki diledi her şey oldu
Her kimi dilerse kılar onu ulu

Salat ve selam o seçilmiş resule
Yine arkadaşlarına saygı ve selam

Muhammed Peygamber yaratılanların başıdır
Bütün bunların o göz üstünde kaşıdır

Yine bu kitap çok azizdir
Bilen için bir bilgi denizidir
10 
Bezenmiş değerli bilgilerle
Sen artık şükret kanaat ile
11 
Bütün parçalarında büyüklerin sözü
Sıralanıp dizilmiştir inciler gibi


20
 Kutadgu Bilig
12 
Bu Meşrik meliki, Maçinliler beyi
Bilgili, anlayışlı, dünyanın önde gelenleri
13 
Hepsi bu kitabı alıp benimsemiş
Hazine içine koyup gizlemiş
14 
Birinden birine miras olarak kalır
Başkalarına vermez kendine alır
15 
Yararlıdır bu [kitap] yok hiç zararı
Çoğu Türkler anlamaz bunun manasını
16 
Kitabı işitenler bilir ancak onu
Her okuyan yazan anlayamaz bunu
17 
Elini tutup yol gösterir bak kitabın sözleri
Her iki dünyada düzenlenir işleri
18 
Çin ü Maçin bilgelerinin hepsi
Övmüşlerdir bunun güzelliğini
19 
Bu Meşrik ilinde, Türk ve Çin’de
Bunun gibi başka bir kitap yoktur
20 
Kitabın kadrini de bilgili bilir
Akılsız kişiden zaten ne beklenir
21 
Değme kişiye kitabı vermemeli
Dostun bile olsa emin olmamalı
22 
Nasıl ki bilgisiz bilemezse bunu
Akıllı anlayıp gözetir onu
23 
[Yazar] Buğra Han zamanında
Yine han dilince yazmış bunu
24 
Bunun gibi bir kitabı daha önce kim yazmış,
Bundan sonra da böyle ustaca kim söyleyebilir
25 
Böyle bir kitabı yapacak hani
Yapan olursa ben överim onu
26 
Her kent, ülke ve sarayda
Ayrı ayrı ad verilmiştir bu kitaba


21
Yusuf Has Hacib 
27 
Her ilin büyüğü, bilgesi tutup
Ad vermiş o ilin töresine uyup
28 
Çinliler Edebü’l-Mulûk diye adlandırır
Maçinliler Enisü’l-Memalik adını verir
29 
Bu Meşrik ilinde ulular buna
Zinetü’l-Ümera diyorlar, doğru
30 
İranlılar buna Şahname derler
Turanlılar Kutadgu Bilig diye anar
31 
Ne türlü sözler değişik dillerdeki
Kullanılmış bunun için bak bütün illerdeki
32 
Yine bu kitaba ad vermiş olan
O iyi kulları Allah esirgesin
33 
Ey bu kitabı makbul bulan
Türk dilinde böyle bir eser gördün mü
34 
Yine bu kitap yararlıdır herkese
Daha çok kentleri yöneten meliklere
35 
Bu mülkü yönetenlerin kimler olduğunu
Onlara gerekli olanları bilgeler söylüyor
36 
Meliklerin korunmasının gerekleriyle
Egemenliğin tertip ve şartı
37 
Mülkün harap olması, bekasının nedeni
Egemenliğin kalıcı olması ya da nasıl elden çıktığı
38 
Yine bu ordu ve askerin nasıl toplanacağı
Konak yerinin ve sefer yolunun nasıl bulunacağı
39 
Bunların tertibini de kitapta açıklamış
Hepsini seçerek ayırmış
40 
Yine mülkü güçle elinde tutan kişi
Yararlı insanlara buyurdu işi
41 
Anlayışlı birisi gerekli bu işlere
Işık vermesi için ay nasıl bağışlandıysa


22
 Kutadgu Bilig
42 
Halkının hakkı vardır melikler üzerinde
Melikin hakkı da halkının üzerinde
43 
Yine bu halk gözetsin onu
Melik de gözetsin onların tenini ve canını
44 
Bir de meliklerin nasıl savaş edeceğini
Savaşta ordularını nasıl dizeceğini
45 
Söyler, bak nasıl yapılır hile
Düşman askerini yenmek isterse
46 
Melikin nasıl davranması gerek ki
Halkı da ona gönülden uysun
47 
Bu türlü meliki halkı sever
Yüzünü göreyim diye ona koşar
48 
Uğurlu diye kimleri hizmetine alıp yakın tutmalı
Kimleri uğursuz diye kovmalı
49 
Kimi kendine bağlayıp yakın tutmak
Kimi uğursuz diye kendinden uzaklaştırmalı
50 
Yine nasıl siyaset edip baş kesmeli
İkincisi nasıl ferasetle gönül almalı
51 
Nasıl akıllı, bilgili, alp yürekli olmalı
Hazineyi nasıl doldurup akıtmalı
52 
[Hakan] ne kadar güçlü olursa halkın üzerinde
O kadar rahat olur bütün işlerinde
53 
Bu birkaç harf benden mirastır sana
Bana da dua etmeyi unutma
54 
Dikkat edersen kitabı derleyen kişi
Hünerli biriymiş, kişiler başı
55 
Bu türlü erdemler, akıllar ile
Süslemiş yaşamını ve mutlu olmuş
56 
Dürüstlük, saygı ve ibadeti benimsemiş
Günahtan sakınan, bilgili, temiz biriymiş


23
Yusuf Has Hacib 
57 
Yaşadığı yer Kuz-Ordu ilidir
Soylu bir ailedendir, dili de ona göredir
58 
Doğduğu ilinden çıkıp ayrılmış,
Kitabını koşuk olarak yazıp tamamlamış
59 
Tümünü bitirmiş ve düzenlemiş
Kaşgar ilinde bu koşuk tamamlanmış
60 
Meliklerin önünde okumuş bunu
Bu Tavgaç Buğra Han, hanlar hanı
61 
Ona çok değer vermiş, hilat giydirmiş
Kaleminin hakkıdır diye akla hürmet göstermiş
62 
Bu Has Hacib adını vermiş ona
Onu kendi yakınları arasına almış
63 
Bunun için ona saygı gösterirler
Kendisine doğrudan Yusuf Has Hacib derler
64 
Yine bu kitabın içindekileri söyler
Bunu dört soylu temel üzerine kurar
65 
Bunlardan biri adalettir, doğruluk üzerine
İkincisi devlettir, kut ve ikbal üzerine
66 
Üçüncüsü akıldır, ululuk ile
Dördüncüsü kanaat ve afiyettir
67 
Bunların her birine ayrı ad vermiş
Sözlerini bu adlar altında söylemiş
68 
Adalete Kün-Toğdı hakan adını verir
Onu hükümdar katında tutar
69 
Bu Ay-Toldı adı devleti simgeler
Bunu onun veziri yerine koyar
70 
Ögdülmiş’e akıl adını vermiş
Buna da vezirin oğlu demiş
71 
Kanaate Odgurmış adını veriyor
Buna da vezirin akrabası diyor


24
 Kutadgu Bilig
72 
Bunun hikmeti bak bu dört şey üstüne
Kitabını tamamlamış bunların üzerine
73 
Arapça ve Farsça kitaplar çoktur
Bizim dilimizce bütün hikmetleri toplayan budur
74 
Bilgili bilir bunun değerini
Akıllı anlar bilginin kıymetini
75 
Bu Türkçe koşukları yazdım sana
Okurken unutma dua kıl bana
76 
Ben dünyadan gidiyorum dinle beni
Bundan ibret al ve aç gözünü
77 
İlahi, ancak sensin bağışlayacak bizi
Bütün müminlere göster yüzünü



Yüklə 0,94 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   121




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin