T. C. MİLLÎ EĞİTİm bakanliği meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü mesleki ve teknik ortaöĞretim kurumlari mezunlarinin izlenmesi

ÖN SÖZ

Eğitim, çok yönlü kalkınmanın temel araçlarından biridir. Çağımız teknolojisi çok hızlı bir gelişme ve değişim içerisindedir. Ülkemizin küreselleşme sürecine ve bilgi toplumuna uyum sağlaması, ulusal rekabet gücünün geliştirilmesi, işsizlikle mücadele ve sosyal refah düzeyinin yükseltilmesi bakımından, eğitim sisteminin, iş gücü piyasasının talep ettiği nitelik ve nicelikte iş gücünü yetiştirecek durumda olması büyük önem taşımaktadır.
Birey ile iş arasındaki uyumu sağlama süreci olan mesleki eğitimin etkinliğini koruyabilmesi için, iş hayatındaki bu değişme ve yeniliklere karşı duyarlı olması gerekmektedir. Avrupa Birliği ile bütünleşme sürecini yaşadığımız günümüzde, mesleki eğitim sitemimizin küresel bir yapıya kavuşturularak dünya standartlarına çıkarılması ve istihdama yönelik olması sağlanmalıdır. Bu sebeple öğretim programlarının hazırlanmasında ve içeriğinin belirlenmesinde çağımızın değişen teknolojik ortamı ve iş hayatının talepleri dikkate alınarak eğitim-istihdam dengesinin sağlanması son derece önem taşımaktadır.
Bakanlığımıza bağlı mesleki ve teknik eğitim veren okul ve kurumlarda verilen mesleki ve teknik eğitim ve öğretimin öğrencilere kazandırdığı mesleki yeterlikler; bu yeterliklerin iş hayatının taleplerine uygunluğu, okullarımızın yeterliği, öğrencilerin yükseköğretime devam etme durumu ve işletmelerin mesleki ve teknik eğitim veren okullardan beklentilerini tespit etmek amacıyla yapılan bu çalışma için hazırlanan web (http://emezun.meb.gov.tr) sayfasını bugüne kadar yaklaşık; 3 330 000 kişi ziyaret etmiş ve bunlardan, 218 100 mezun öğrenci ile 17 550 işveren elektronik ortamda bulunan veri toplama araçlarını doldurmuşlardır. Elde edilen bu verilerden 01.07.2010 – 30.06.2011 tarihleri arasında anket dolduranlar (mezun: 57003, işveren; 5660) MEB Bilgi İşlem Grup Başkanlığında toplanarak, Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından bilgisayar ortamına aktarılmış ve işlenerek 2011 yılı proje araştırma raporu hazırlanmıştır.
Bu projenin tanıtımı ile ilgili çalışmalar tamamlandıktan sonra bu sayıların daha da artacağı beklenmektedir. Projenin ülke geneline yaygınlaştırılması amacı ile valiliklere gerekli duyurular yapılmıştır.
Bu çalışmanın yapılmasında ve uygulanmasında desteklerini esirgemeyen Bilgi İşlem Grup Başkanlığı yetkililerine, Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürü Sayın Ömer AÇIKGÖZ’e, anketlerin uygulanmasında yardımcı olan il millî eğitim müdürlüklerimize okullarımızın yönetici, öğretmen ve öğrencileri ile bu çalışmaya katkı sağlayan işletme sahibi ve çalışanlarına teşekkürlerimizi sunar, çalışmanın Ülkemiz mesleki ve teknik eğitimine yararlı olmasını dileriz.

Proje Yürütme Ekibi

İÇİNDEKİLER

Sayfa

SUNUŞ		v
ÖN SÖZ		vii
İÇİNDEKİLER		viii
TABLOLARIN LİSTESİ		xi
BİRİNCİ BÖLÜM G İ R İ Ş
1.1.	Problem	1
1.2.	Araştırmanın Amacı	6
1.3.	Araştırmanın Önemi	6
1.4.	Araştırmanın Sınırlılıkları	8
1.5.	Tanımlar ve Kısaltmalar	8
	1.5.1. Tanımlar	8
	1.5.2. Kısaltmalar	9
İKİNCİ BÖLÜM ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ
2.1.	Araştırmanın Modeli	11
2.2.	Evren ve Örneklem	11
	2.2.1. Evren	11
	2.2.2. Örneklem	12
2.3.	Veri Kaynakları ve Verilerin İşlenmesi	12
2.4.	Verilerin Analizi ve Yorumlanması	12
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM BULGULAR VE YORUMLAR
3.1.	Mezunlardan Elde Edilen Bulgular	14
	3.1.1. Anket Dolduran Mezunların Cinsiyetlerine Göre Dağılımı	14
	3.1.2. Mezunların Bölümlere (Alan/Dal) Göre Dağılımı	15
	3.1.3. Anket Dolduranların Mezuniyet Yıllarına Göre Dağılımı	21
	3.1.4. Mezun Olunan Bölümü/Programı (Alan/Dal) Başkalarına Tavsiye Etme Durumu	22
	3.1.5. Mezun Olunan Okulun, Bölümün/Programın (Alan/Dal) Başkalarına Tavsiye Edilmeme Nedenleri	23
	3.1.6 Mezunların, Yükseköğretime Devam Etme Durumları	25
	3.1.7. Mezunların Hâlen Bir İşte Çalışma Durumu	26
	3.1.8. Mezunların Çalıştıkları Sektörlere Göre Dağılımı	27
	3.1.9. Mezunların Çalıştığı İş Yerinin Yasal Statüsü	28
	3.1.10. Mezunların İşlerinde Çalışma Şekli	29
	3.1.11. Çalışan Mezunların Bağlı Bulundukları Sosyal Güvenlik Kurumları	30
	3.1.12. Mezunların İşlerini Bulma Yöntemi	31
	3.1.13. Mezuniyet Sonrası İlk İşlerini Bulma Süreleri	33
	3.1.14. Mezunların Hâlen Çalışmakta Oldukları İşle İlgili Mesleki Eğitim Alma Durumları	33
	3.1.15. Mezunların Halen Çalışmakta Oldukları İşte Aldıkları Ücret Durumu………….	35
	3.1.16. Mezunların Hâlen Çalışmakta Oldukları İşin Mezun Olduğu Bölümle/ Programla İlgisi	36
	3.1.17. Okulda Kazanılan Mesleki Bilgilerin Hâlen Yapılan İşteki Yeterlik Durumu	37
	3.1.18. Okulda Kazanılan Mesleki Becerilerin Hâlen Yapılmakta Olunan İş İçin Yeterlik Durumu	38
	3.1.19. Okulda Kazanılan Mesleki Tutum ve İş Alışkanlıklarının Yapılmakta Olunan İş İçin Yeterlik Durumu	39
	3.1.20. Okulda Kullanılan Araç Gereçlerle İş Yerinde Kullanılanlar Arasındaki Benzerlik Durumu	40
	3.1.21. Mezunların, Bitirmiş Oldukları Bölüm/Program (Alan/Dal) Dışında Bir İşte Çalışma Nedenleri	41
	3.1.22. Mezun Olduktan Sonra Hiçbir İşte Çalışmama Nedenleri	42
	3.1.23. Mezunların İşten Ayrılarak İşsiz Kalma Nedenleri	44
3.2.	İşverenlerden Elde Edilen Bulgular	45
	3.2.1. İşletme Yöneticisi Anketini Dolduranların İş Yerlerinin Bulunduğu İller………….	45
	3.2.2. İşletme Yöneticisi Anketini Dolduranların İş Yerlerinin Yasal Statüsü	48
	3.2.3. İş Yeri Yetkililerinin İşletmedeki Görevi/Statüsü	49
	3.2.4. İşverenlerin Nitelikli Eleman Bulmakta Çektikleri Zorluk Derecesi	50
	3.2.5. İşverenlerin Eleman Bulmakta Zorluk Çektikleri Meslekler ve Eğitim Düzeyleri	51
	3.2.6. İşletmelerin Meslek Lisesi Mezunu Çalıştırması ı	53
	3.2.7. İşletme Yetkililerinin Meslek Lisesi Mezunlarını İşletmelerinde Çalıştırma Nedenleri	54
	3.2.8. Çalışan Meslek Lisesi Mezunlarının Bitirdikleri Bölümlere/Programlara Göre Mesleki Yeterliklerinin İşverenlerce Değerlendirilmesi	55
	3.2.9. Mesleklere ve Bu Mesleklerin Gerektirdiği Eğitim Düzeylerine Göre 2012-2013 Yıllarında İşletmelerin İhtiyacı Olabilecek Eleman Sayıları	61
	3.2.10 İşverenlerin İşletmelerine Eleman Alırken Meslek Lisesi Mezunlarını Tercih Etmeme Nedenleri	64
	3.2.11.Eleman Alırken İşverenlerin En Çok Tercih Ettikleri Yöntemler	65
	3.2.12.Mesleki ve Teknik Eğitim Veren Okullardaki Programlar Hakkında İşverenlerin Bilgi Sahibi Olmaları	67
	3.2.13. Mesleki ve Teknik Eğitim Ders Programlarının Hazırlanmasında İşveren Görüşlerinin Alınması	68
	3.2.14. Personel Ücretlerinin Belirlenmesinde İşverenlerin Kriterleri	69
	DÖRDÜNCÜ BÖLÜM ÖZET, SONUÇ VE ÖNERİLER
4.1.	Özet	71
4.2.	Sonuçlar	73
	4.2.1. Mezun Öğrencilerin Bilgileri ve Bulgularına Yönelik Sonuçlar	73
	4.2.2. İşveren Bilgileri ve Bulgularına Yönelik Sonuçlar	76
4.3.	Öneriler	79
KAYNAKÇA.		82
EKLER		82
Ek 1		83
Ek 2		88