Başlıca Ülkeler İtibarıyla Ürün İthalatı (Bin Dolar)
|
2009
|
2010
|
2011
|
2012
|
2013
|
Fransa
|
3.832.095
|
4.203.198
|
4.380.868
|
4.017.498
|
4.436.712
|
İtalya
|
3.108.870
|
3.907.305
|
3.790.307
|
3.467.145
|
3.521.612
|
Almanya
|
1.672.510
|
1.696.624
|
1.768.450
|
1.684.355
|
1.739.752
|
Çin
|
956.636
|
1.344.078
|
1.456.126
|
1.685.826
|
1.533.198
|
Cezayir
|
501.154
|
621.468
|
637.254
|
982.768
|
1.185.238
|
İspanya
|
867.040
|
1.025.336
|
1.132.508
|
1.117.319
|
1.117.795
|
Türkiye
|
576.648
|
631.729
|
850.172
|
771.332
|
820.977
|
ABD
|
764.842
|
905.247
|
881.778
|
798.567
|
798.352
|
Azerbaycan
|
35
|
119
|
274.013
|
603.033
|
774.026
|
Rusya
|
688.083
|
1.034.401
|
1.376.885
|
1.069.717
|
654.990
|
Liste Toplamı
|
12.967.913
|
15.369.505
|
16.548.361
|
16.197.560
|
16.582.652
|
Genel İthalat
|
19.096.174
|
22.215.362
|
23.952.125
|
24.470.606
|
24.266.395
|
Kaynak: Trademap
5.3. Hizmet Ticareti Verileri
5.3.1. İhracat
Tunus’un 2013 yılında ana hizmet ihracı kalemi turizm olmuştur. Turizm ihracatını ulaştırma ve kamu hizmetleri ihracatı takip etmektedir.
Hizmet Adı
|
2009
|
2010
|
2011
|
2012
|
2013
|
Toplam
|
5.498.660
|
5.805.300
|
4.778.931
|
5.252.989
|
5.032.022
|
Turizm
|
2.773.140
|
2.644.890
|
1.914.286
|
2.226.787
|
2.212.195
|
Ulaştırma
|
1.382.090
|
1.538.630
|
1.349.142
|
1.461.881
|
1.267.845
|
Kamu Hizmetleri
|
258.096
|
334.148
|
331.869
|
322.237
|
264.145
|
Diğer
|
1.085.334
|
1.287.622
|
1.183.634
|
1.242.083
|
1.287.837
|
5.3.2. İthalat
Tunus’un 2013 yılında ana hizmet ithalatı kalemleri ulaştırma ve turizm hizmetleridir.
Hizmet Adı
|
2009
|
2010
|
2011
|
2012
|
2013
|
Toplam
|
2.974.060
|
3.345.260
|
3.285.804
|
3.298.052
|
3.285.905
|
Ulaştırma
|
1.484.290
|
1.594.940
|
1.617.436
|
1.629.883
|
1.630.009
|
Turizm
|
415.027
|
547.226
|
606.556
|
593.063
|
618.725
|
Kamu Hizmetleri
|
162.115
|
179.964
|
175.950
|
207.249
|
182.682
|
Diğer
|
912.629
|
1.023.123
|
885.861
|
867.857
|
854.489
|
6. TUNUS’UN TÜRKİYE İLE TİCARİ İLİŞKİLERİ
6.1. Genel Değerlendirme
Türkiye ile Tunus arasındaki ekonomik ve ticari ilişkiler 25 Kasım 2004 yılında imzalanan ve 1 Temmuz 2005 tarihinde yürürlüğe giren iki ülke arasında bir Serbest Ticaret Alanı kurulmasını öngören Ortaklık Anlaşması çerçevesinde yürütülmektedir. Türkiye, Tunus menşeli sanayi ürünleri için uygulanan gümrük vergilerini Anlaşmanın yürürlüğe girdiği tarihte sıfırlamıştır. Tunus ise serbestleştirmeden muaf tutulacak ürünler hariç diğer sanayi ürünleri için gümrük vergilerini aşamalı olarak azaltarak 1 Temmuz 2014 tarihinde sıfırlamıştır. Tunus; yer ve duvar halıları, tül, dantel, dokumaya elverişli maddelerden diğer hazır eşya ve kullanılmış giyim eşyası gibi bazı ürünleri indirimden muaf tutmuştur.
Taraflar belirli sayıda tarım ürününde karşılıklı olarak tarife kotaları kapsamında gümrük vergisi indirimi ve/veya muafiyeti şeklinde taviz tanımışlardır. Ülkemiz menşeli nohut, fasulye, kurutulmuş üzüm, kabuksuz fındık, fındık püresi ve pastları tarife kontenjanı kapsamında tavizlere tabidir. Tunus menşeli hurma, sardalya, uskumru, karides, yumuşakçalar ve suda yaşayan diğer omurgasız hayvanlar, harissa sosu ve üzüm şarabı tarife kontenjanı kapsamında tavizlere tabidir.
Diğer taraftan, ülkemizle Tunus arasındaki ticari ve ekonomik ilişkileri düzenleyen çeşitli anlaşmalar aşağıda yer almaktadır.
Anlaşma Adı
|
İmza Tarihi
|
Turizm İşbirliği Anlaşması
|
28.09.1981
|
Sivil Havacılık Anlaşması
|
07.05.1982
|
Türkiye Cumhuriyeti ile Tunus Cumhuriyeti Arasında Hukuki ve Ticari Konularda Adli Kararların Tanınması ve Yerine Getirilmesi Hakkındaki Sözleşme
|
07.10.1982
|
Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması
|
02.10.1986
|
Deniz Taşımacılığı Anlaşması
|
23.05.1989
|
Tarım Alanında İşbirliği Anlaşması
|
23.05.1989
|
Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması
|
29.05.1991
|
Ticaret, Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması
|
15.07.1992
|
Kara Ulaştırma Anlaşması
|
25.03.2000
|
Serbest Ticaret Anlaşması
|
25.11.2004
|
Sanayi İşbirliği Anlaşması
|
29.03.2005
|
Madencilik ve Jeoloji Alanlarında İşbirliği Anlaşması
|
01.02.2006
|
Ulaştırma Alanında Mutabakat Muhtırası
|
09.06.2008
|
Gümrük İşbirliği Anlaşması
|
02.12.2010
|
6.2. Dış Ticaret İstatistikleri
Türkiye-Tunus Ürün Ticareti Verileri (Bin $)
Yıl
|
İhracat $ / Bin
|
Genel İhracata Oranı %
|
İthalat $ / Bin
|
Genel İthalata Oranı %
|
Hacim $ / Bin
|
Denge $ / Bin
|
2003
|
220,015
|
0.47
|
98,140
|
0.14
|
318,155
|
121,875
|
2004
|
256,162
|
0.41
|
100,410
|
0.10
|
356,572
|
155,753
|
2005
|
294,785
|
0.40
|
117,372
|
0.10
|
412,158
|
177,413
|
2006
|
324,893
|
0.38
|
150,094
|
0.11
|
474,987
|
174,799
|
2007
|
530,277
|
0.49
|
229,788
|
0.14
|
760,065
|
300,489
|
2008
|
778,098
|
0.59
|
365,381
|
0.18
|
1,143,480
|
412,717
|
2009
|
647,082
|
0.63
|
234,980
|
0.17
|
882,062
|
412,102
|
2010
|
713,632
|
0.63
|
280,720
|
0.15
|
994,352
|
432,911
|
2011
|
802,302
|
0.59
|
249,790
|
0.10
|
1,052,092
|
552,512
|
2012
|
796,738
|
0.52
|
195,624
|
0.08
|
992,362
|
601,114
|
2013
|
892,157
|
0.59
|
289,268
|
0.11
|
1,181,425
|
602,889
|
2014
|
915,092
|
0.58
|
196,697
|
0.08
|
1,111,789
|
718,395
|
Kaynak : Ekonomi Bakanlığı Verileri
Ülkemiz ile Tunus arasındaki ürün ticaretine baktığımızda ülkemiz lehine bakiye verdiği görülmektedir. 2014 yılında ülkemizin Tunus’a ihracatı 915 milyon dolar, aynı yıl ülkemizin Tunus’tan ithalatı da 196.7 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
Türkiye-Tunus Ortaklık komitesi’nin ilk toplantısı 6-7 Ocak 2011 tarihlerinde Ankara’da gerçekleştirilmiştir. Söz konusu toplantı sonucunda, hizmetlere ilişkin taslak mutabakat zaptı kabul edilmiştir.
Türkiye’nin Tunus’a ihracatı kayıtlı rakamlarla sınırlı değildir. Buna paralel olarak, yılda 50 bini aşkın Tunus vatandaşı alışveriş ve/veya bavul ticareti amacıyla ülkemize gelmektedir. Kesin rakam bulunmamakla birlikte, bu kapsamda yapılan ticaretin miktarının yılda 150-200 milyon ABD Doları'na ulaştığı değerlendirilmektedir. Özellikle hazır giyim, deri ürünleri, başta altın olmak üzere ziynet eşyaları ile küçük elektrikli ev aletleri bavul ticaretine konu olmaktadır.
-
Tunus’un Türkiye’den İthalatı
Başlıca Ürünler İtibarıyla Tunus'un Türkiye'den İthalatı (2014)
GTIP Dörtlü Kodu
|
GTIP Dörtlü Adı
|
$
|
Ülke içinde Payı (%)
|
2711
|
PETROL GAZLARI VE DİĞER GAZLI HİDROKARBONLAR
|
60,204,704
|
6.58
|
5209
|
PAMUKLU MENSUCAT (AĞIRLIK İTİBARİYLE % 85 VEYA DAHA FAZLA PAMUK İÇEREN
|
59,681,954
|
6.52
|
4811
|
KAĞIT, KARTON, SELÜLOZ VATKA VE SELÜLOZ LİFTEN TABAKALAR
|
39,024,220
|
4.26
|
8704
|
EŞYA TAŞIMAYA MAHSUS MOTORLU TAŞITLAR
|
33,815,349
|
3.70
|
5211
|
PAMUKLU MENSUCAT (PAMUK ORANI < % 85 OLAN SENTETİK VEYA SUNİ LİFLERLE KARIŞTIRILMIŞ
|
26,353,529
|
2.88
|
8703
|
BİNEK OTOMOBİLLERİ VE ESAS İTİBARİYLE İNSAN TAŞIMAK ÜZERE İMAL EDİLMİŞ DİĞER MOTORLU TAŞITLAR
|
23,328,647
|
2.55
|
6006
|
DİĞER ÖRME MENSUCAT
|
21,572,529
|
2.36
|
2402
|
TÜTÜN/TÜTÜN YERİNE GEÇEN MADDELERDEN PUROLAR, SİGARİLLOLAR VE SİGARALAR
|
20,852,759
|
2.28
|
8710
|
TANKLAR VE DİĞER ZIRHLI SAVAŞ TAŞITLARI (MOTORLU) (SİLAHLA DONATILMIŞ OLSUN OLMASIN)
|
20,700,949
|
2.26
|
7216
|
DEMİR VEYA ALAŞIMSIZ ÇELİKTEN PROFİLLER
|
16,779,828
|
1.83
|
6203
|
ERKEKLER VE ERKEK ÇOCUK İÇİN TAKIM ELBİSE, TAKIM, CEKET, BLAZER, PANTOLON, TULUM VE ŞORT
|
15,948,111
|
1.74
|
8418
|
BUZDOLAPLARI, DONDURUCULAR VE DİĞER SOĞUTUCU VE DONDURUCU CİHAZLAR VE ISI POMPALARI
|
15,085,287
|
1.65
|
5407
|
SENTETİK FİLAMENT İPLİKLERİNDEN DOKUNMUŞ MENSUCAT
|
14,548,496
|
1.59
|
7306
|
DEMİR VEYA ÇELİKTEN DİĞER İNCE VE KALIN BORULAR VE İÇİ BOŞ PROFİLLER
|
12,482,344
|
1.36
|
3923
|
PLASTİKLERDEN EŞYA TAŞINMASINA VEYA AMBALAJLANMASINA MAHSUS MALZEME, TIPA, KAPAK, KAPSÜL
|
11,406,269
|
1.25
|
|
LİSTE TOPLAMI
|
391,784,975
|
42.81
|
|
ÜLKE TOPLAMI
|
915,092,024
|
100.00
|
Tunus’a 2014 yılı ihracatımızın yaklaşık 94’ü sanayi ürünlerinden %6’sı tarım, işlenmiş tarım ve su ürünlerinden oluşmaktadır. Sanayi ürünleri ihracatında tekstil ve konfeksiyon sektörü ürünleri ile motorlu kara taşıtları ön plana çıkmaktadır. Tarım, işlenmiş tarım ve su ürünleri grubu ihracatında da tütün mamulleri ile ayçekirdeği, badem, fındık ve ceviz gibi kuruyemişler ön plana çıkmaktadır.
6.2.2. Tunus’un Türkiye’ye İhracatı
Başlıca Ürünler İtibarıyla Tunus'un Türkiye'ye İhracatı (2014)
GTIP Dörtlü Kodu
|
GTIP Dörtlü Adı
|
$
|
Ülke içinde Payı (%)
|
3105
|
AZOT, FOSFOR VE POTASYUMUN İKİSİNİ VEYA ÜÇÜNÜ İÇEREN MİNERAL VEYA KİMYASAL GÜBRELER
|
50,432,869
|
25.64
|
2710
|
PETROL YAĞLARI VE BİTÜMENLİ MİNERALLERDEN ELDE EDİLEN YAĞLAR
|
19,499,270
|
9.91
|
2809
|
DİFOSFOR PENTAOKSİT, FOSFORİK ASİT VE POLİFOSFORİK ASİTLER
|
16,742,671
|
8.51
|
8528
|
MONİTÖRLER VE PROJEKTÖRLER, TELEVİZYON ALICI CİHAZLARI
|
8,757,837
|
4.45
|
5209
|
PAMUKLU MENSUCAT (AĞIRLIK İTİBARİYLE % 85 VEYA DAHA FAZLA PAMUK İÇEREN VE M2 AĞIRLIĞI 200 GR. I GEÇE
|
8,649,985
|
4.40
|
6203
|
ERKEKLER VE ERKEK ÇOCUK İÇİN TAKIM ELBİSE, TAKIM, CEKET, BLAZER, PANTOLON, TULUM VE ŞORT
|
6,460,366
|
3.28
|
8544
|
İZOLE EDİLMİŞ TELLER, KABLOLAR VE DİĞER ELEKTRİK İLETKENLER; TEK TEK KAPLANMIŞ LİFLERDEN OLUŞAN
|
5,768,196
|
2.93
|
8537
|
ELEKTRİK KONTROL, DAĞITIM TABLOLARI, PANOLAR, KONSOLLAR, KABİNLER
|
5,525,062
|
2.81
|
6204
|
KADINLAR VE KIZ ÇOCUK İÇİN TAKIM ELBİSE, TAKIM, CEKET, BLAZER, ELBİSE, ETEK, PANTOLON ETEK, VB.
|
5,497,441
|
2.79
|
2835
|
FOSFİNATIAR, FOSFONATLAR, FOSFATLAR VE POIİFOSFATLAR
|
4,875,218
|
2.48
|
8471
|
OTOMATİK BİLGİ İŞLEM MAK. BUNLARA AİT BİRİMLER; MANYETİK VEYA OPTİK OKUYUCULAR,
|
4,195,401
|
2.13
|
8421
|
SANTRİFÜJLER; SIVILARIN VEYA GAZLARIN FİITRE EDİLMESİNE VEYA ARITILMASINA MAHSUS MAKİNA VE CİHAZLAR
|
3,973,800
|
2.02
|
8708
|
KARAYOLU TAŞITLARI İÇİN AKSAM, PARÇA VE AKSESUARLAR
|
3,904,556
|
1.99
|
0804
|
HURMA, İNCİR, ANANAS, AVOKADO VE GUAVA ARMUDU, MANGO VE MANGOST (TAZE/KURUTULMUŞ)
|
3,821,535
|
1.94
|
8536
|
GERİLİMİ 1000 VOLTU GEÇMEYEN ELEKTRİK DEVRESİ TEÇHİZATI (ANAHTARLAR, RÖLELER, SİGORTALAR, FİŞLER
|
3,423,561
|
1.74
|
|
LİSTE TOPLAMI
|
151,527,768
|
77.04
|
|
ÜLKE TOPLAMI
|
196,697,125
|
100.00
|
Türkiye’nin Tunus’tan 2014 yılı ithalatının % 96’sını sanayi ürünleri oluşturmakta, bu ürünler arasında kimyasal gübre ile elektronik cihazlar ve parçaları ön plana çıkmaktadır. Tarım, işlenmiş tarım ve su ürünlerinin payı ise %4 olarak gerçekleşmiştir. Sözkonusu ürün grubu içerisinde hurma ve balık ön plana çıkmaktadır.
Dostları ilə paylaş: |
