Tablo 3.8 in sonuçları dikkatle ele alınmalıdır çünkü yakın gelecekte Karadeniz’de RoRo taşımacılığı konteynır taşımacılığın Karadeniz limanlarından faaliyete geçmesi ile bu taşımacılık ile ciddi bir rekabet içinde olacaktır.
4. Mevcut RoRo hatlarının analizi
Genel
Samsun’dan RoRo ile Novorosisk’e otomotiv ve yapım malzemeleri taşınmaktadır. Geçtiğimiz yıllarda yiyecek taşımacılığında azalma olmuştur. Hatay (Akdeniz bölgesinde bir şehir) Samsun limanı için meyve ve sebze açısından hinterlant oluşturmaktadır. Ürünler yarı römorke yüklenip RoRo gemileri ile taşınmaktadır. Rusya’nın yiyecek talebi yüksek olmasına rağmen, bu ürünlerin taşınması düşmektedir çünkü RoRo servisleri ve yarı römorklar bu talebi karşılamakta yetersizdir. Yapı malzemeleri RoRo taşımacılığı için hala ilk sıradadır özellikle Kazakistan’daki yapı yatırımları için.
Samsun-Novorosisk (Rusya)
Nisan 2008 tarihine kadar Samsun ve Novorosisk arasında Cenk Group ve Ulusoy tarafından 4 RoRo gemisi faaliyet göstermekteydi. Fakat 2 gemi Zonguldak limanına kaydırılmıştır ve bu gemiler Zonguldak ve Ukrayna limanları (Skadovsk ve Yevpotaria) arasında faaliyet göstermektedirler.
Bu durumun temel nedeni Rusya’nın Novorosisk limanındaki kapasiteyi azaltmasıdır. Ruslar Ulusoy terminalini satın almışlar ve Türk RoRo gemileri için sadece sınırlı bir iskele kullanılmasına izin vermektedirler. Bunun nedeni ise Rusların Novorosisk limanını konteynır limanına çevirmek istemeleridir ve limanda RoRo trafiği istememeleridir.
Türk nakliyecileri şimdilerde önce Ukrayna’ya ve sonra da Rusya’ya gidebilmek için Zonguldak limanını kullanmaktadırlar. Fakat taşımacılığın %80’ni kara yolu ile Bulgaristan, Romanya, Ukrayna ve de Rusya rotasını kullanmaktadır.
Alternatif olarak Rusya tarafından aynı anda 5 RoRo gemisinin yanaşabileceği RoRo servislerinin inşa edileceği Kavkaz limanı geliştirilmektedir. Ancak bu limana Samsun limanı ile karşılaştırıldığında Zonguldak limanından ulaşım daha kolay sağlanabilir çünkü Zonguldak limanı İstanbul ve Ankara bölgesine daha yakın konumdadır.
Diğer kaynaklar Kavkaz limanının uygun bir alternatif olmayacağını ifade etmişlerdir çünkü gemiler Azov denize ulaşmak için dar bir kanaldan geçmek durumundadırlar. Ayrıca Kavkaz limanının derinlik ile ilgili sorunları da bulunmaktadır. (5m)
Bugün Samsun ve Novorosisk arasında haftada 4 kez taşımacılık yapılmaktadır. Paydaşlara göre Rusya’da Samsun limanına bağlantı sağlayacak başka uygun bir liman bulunmamaktadır.
Edilen son bilgiye göre mali krize bağlı olarak Samsun’da RoRo taşımacılığı daha alt seviyelere düşecektir kaldı ki Ocak ayı içerisinde sadece 3 RoRo gemi seferi yapılabilmiştir.
Samsun-Geoport (Rusya)
Rusya’da Doğal Kaynaklar Bakanlığının sahibi olduğu Geoport adı verilen başka bir liman da bulunmaktadır. Nisan 2007 tarihine kadar Samsun ve Geoport limanı arasında haftada 12 sefer düzenlenmekteydi. Ancak bu liman hükümet tarafından kapatılmıştır.
Diğer olası RoRo bağlantıları
-
Karadeniz’deki diğer limanlar Samsun limanı ile RoRo taşımacılığı için uygun değildir.
-
Genel olarak Ukrayna limanları Samsun limanı ile RoRo bağlantısı sağlamak için uygun değildir.
-
Ilichsevsk limanını ele alırsak, bu liman ve Derince limanı arasında RoRo bağlantısı zaten bulunmaktadır ve de birçok araç Ukrayna’ya gitmek için Kapıkule sınır kapısını tercih etmektedir. Bu açıdan Samsun ve İlichsevsk arasında RoRo bağlantısı risklidir ve de mesafe uzayacağından fiyat da buna paralel olarak artacaktır.
-
Odesa limanını ele alırsak, bu limanda RoRo termainali bulunmamaktadır.
-
Belki Skadovsk limanı bir alternatif oluşturabilir ancak bu limanın da geliştirilmeye ihtiyacı vardır.
-
Sevastopol limanı RoRo bağlantısı için yeterli değildir. Kafkasya limanı için ise rıhtımda iyileştirme yapılması gerekmektedir.
-
Sochi limanı da uygun bir alternatif değildir çünkü Sochi limanı ve iç bölgesi arasındaki otoyol yeterli değildir.
-
Samsun limanı için Ukrayna limanları uygun olmadığından dolayı RoRo trafiği her zaman Doğu yönünde olmalıdır. Eğer ki gelecekte araçlar Kapıkule Sınır Kapısını geçmede sorunlar yaşarlar ise Samsun Limanı RoRo taşımacılığı için Crimean bölgesindeki bir liman potansiyel oluşturabilir.
-
Halen sadece Poti limanı RoRo bağlantısı için bir alternatif olarak kabul edilebilir. Çünkü Gürcistan’da bürokrasinin liberalleşmesi yönünde ciddi atılımlar bulunmaktadır ve de Poti limanının kapasitesi de gelişmektedir. Fakat Poti limanı Rusya ve Gürcistan arasındaki sorunlardan dolayı bir hinterlanda sahip değildir.
-
Öte yandan Köstence ve Samsun hattı uygun olabilir. Geçmişte Köstence ve Samsun arasında bir demiryolu feri bağlantısı bulunmaktaydı.
Karasu Limanı, Sakarya
İstanbul’a yakın olan ve Zonguldak/Ereğli’nin batı kısmında yer alan Karasu’da yeni bir liman inşa edilmektedir. Eğer ki bu limanın plan problemi çözülür ise, paydaşlar bu limanı RoRo servisleri için bir potansiyel olarak görmektedirler.
5. RoRo taşımacılığı için Engeller ve Olasılıklar
5.1 Engeller
Türkiye-Rusya
Samsun limanı ile Rusya arasındaki RoRo trafiğini olumsuz yönde etkileyen 3 çeşit sorun bulunmaktadır:
Türk araçları için permilerde sınırlamalar bulunmaktadır. Rusya hükümeti Türk hükümetine sadece sınırlı sayıda ulaştırma permisi vermektedir. Ayrıca permiler 4 dilim içinde verilmektedir. Bazen permilerin verilmesi geciktiği durumda, araçlar permiler için Samsun’da park alanında beklemektedir.
-
Rusya Novorosisk limanını konteynır limanı haline getirecektir ve RoRo taşımacılığını Kavkaz limanına kaydıracaktır
Önceden ifade edildiği gibi bazı paydaşlar Rusya’nın RoRo terminallerini Kavkaz limanına transfer edeceğini bildirmişlerdir ve de Novorosisk’te RoRo faaliyetleri için de oldukça sınırlı bir alan tahsis edecektir. Bunun nedeni Rusya’nın Novorosisk limanını konteynır limanına dönüştürmek istemesi ve de bu limanda RoRo faaliyetleri yapılmasını planlanmamasıdır.
Alternatif olarak Rusya tarafından aynı anda 5 RoRo gemisinin yanaşabileceği RoRo servislerinin inşa edileceği Kavkaz limanı geliştirilmektedir. Ancak bu limana Samsun limanı ile karşılaştırıldığında Zonguldak limanından ulaşım daha kolay sağlanabilir çünkü Zonguldak limanı İstanbul ve Ankara bölgesine daha yakın konumdadır.
Diğer kaynaklar Kavkaz limanının uygun bir alternatif olamamağını ifade etmişlerdir çünkü gemiler Azov denize ulaşmak için dar bir kanaldan geçmek durumundadırlar. Ayrıca Kavkaz limanının derinlik ile ilgili sorunları da bulunmaktadır. (5m)
-
Farklı lisanslı römorklar ile yapılan konteynır taşımacılığının yasaklanması
Karadeniz ülkelerinin bazılarında, Rusya ve Türkiye gibi, konteynırı farklı lisanslı bir kamyon ile taşımak yasaklanmıştır. Örneğin Türk lisanslı bir kamyon Rusya’daki varış noktasına götürülemez, aynı durum Samsun için de geçerlidir. Bu nedenle kamyonlar boşaltılmalı ve de yük başka bir kamyona yüklenmelidir. Bu durum oldukça verimsiz bir faaliyettir.
RoRo Servislerin yüksek fiyatı ve düşük kalitesi
Temel paydaşlara göre RoRo fiyatları rekabet ortamı olmadığından dolayı oldukça yüksektir. Bununda ötesinde terminaldeki ve gemilerdeki servislerin kalitesi sürücü ve kamyon olanakları açısından oldukça düşüktür.
Novorosisk için gidiş dönüş fiyat yaklaşık 1850 USD’dir. Batı Avrupa’da ise aynı faaliyet yaklaşık %60 oranında daha azdır.
Samsun RoRo Terminali
Samsun RoRo terminali yeterli altyapıya sahip değildir. Öncelikle Samsun RoRo Terminalinde iki farklı kapı olması gerekmektedir, bunlardan bir tanesi ihraç mallarının boşaltılması ve diğeri de ithal mallarının gümrük işlemlerinin yapılması için kullanılmalıdır. Mevcut durum Samsun RoRo terminalinde uzun zaman kaybına yol açmaktadır.
Samsun’un yeni yönetimi Ceynak için engeller
Samsun’da RoRo’nun gelişmesi için bazı engeller bulunmaktadır. Bunlardan ilki Rusya ile var olan problemlerdir. İkincisi ise Samsun’daki şirketlerin işbirliğine açık olmamalarıdır. Üçüncüsü limanın yeni ve yeterli bir altyapı oluşturmak için yeterli alana sahip olmamasıdır. Örneğin dağınık olan park alanı oldukça büyük bir alanı kapsamaktadır. Ayrıca RoRo şirketleri olan Ulusoy ve Cenk Group büyük bir alanı kaplamaktadır. Bu alan RoRo ve konyetnır terminali olarak kullanılabilir.
5.2. Olasılıklar
Samsun-Rusya
Samsun limanındaki RoRo taşımacılığının durumu Novorosisk limanına, Türkiye-Rusya ve Türkiye-Bulgaristan arasındaki permilerin durumuna bağlıdır. Permi sorunu çözülse bile Rusya tarafından edinilen bilgilere göre RoRo taşımacılığı Kavkaz veya diğer Rus limanlarına kaydırılacak ve de Novorosisk limanındaki RoRo taşımacılığına son verilecektir.
Bununda ötesinde mevcut ticarette ve gemi seferleri sayısında şuan tüm dünyada yaşanmakta olan ekonomik krizin de önemli bir etkisi vardır. Her ay normal şartlar altında yaklaşık 13 sefer yapılırken bu seferlerin Ocak 2009’ta 3’e indiği görülmüştür.
Samsun-Romanya
Bir önceki analize göre, Romanya’ya yapılan RoRo taşımacılığı için Pazar potansiyeli bulunmaktadır. Fakat uluslar arası kara ulaştırmasında 1 km için 1 Euro fiyat biçildiği ve de Samsun ve Köstence arasındaki RoRo hattının feri ücreti 800 Euro olduğu da dikkatlerden kaçmamalıdır. Görülen o ki Bulgaristan ile permi sorunu çözülemez ise RoRo taşımacılığı tercih edilemeyecektir.
Samsun-Ukrayna
Bir önceki analizin gösterdiği gibi Ukrayna ile RoRo taşımacılığı konusunda bir Pazar potansiyeli oluşabilir. Örneğin Ankara’dan çıkan ve Samsun üzerinden Odessa’ya gidecek bir nakliyenin fiyatı 422 Euro (Euro/1 Km) ve Odessa’ya feri yolculuğu 800 Euro tutarındadır. Toplam ise 1222 Euro’dur. Ankara ve Odessa arasında karayolu yaklaşık 1651 km olup 1 km için 1 Euro baz alınırsa, Samsun’dan Ukrayna’nın iç bölgesine temelde bir Pazar potansiyeli olduğu açıktır.
Ceynak Grup
Samsun limanın gelecekteki sahibi Ceynak Grup limanda birçok yatırım yapmaktadır. Ceynak temel olarak aşağıdaki faaliyetler üzerinde odaklanmıştır:
-
Kuru yük elleçlenmesi ve depolanması için etkinliğin ve faaliyetlerin geliştirilmesi
-
Mersin limanı ile demir feri bağlantısı
-
Konteynır terminalinin geliştirilmesi
-
RoRo taşımacılığının geliştirilmesi
Liman kullanıcıları ile yapılan görüşmelerde birçok liman kullanıcısı limanın yeni yönetime umutla bakmaktadır.
-
Sonuçlar
Çalışmanın temel sonuçları şöyledir:
-
Samsun’daki tek aktif RoRo taşımacılığı Samsun-Novorosisk hattıdır.
-
Bu hatta RoRo trafiği 2008 yılında 378.527 tondur. (23.523 birim)
-
Rusya Novorosisk limanını konteynır limanına çevirmeyi, buradaki RoRo trafiğini azaltmayı ve de Kavkaz limanını RoRo limanı haline getirmeyi planlamaktadır. Türk kullanıcılar Kavkaz limanının özellikle kanal derinliği bakamından RoRo gemileri için uygun olmadıklarını dile getirmişlerdir.
-
Sonuç olarak, 2008 yılı başında RoRo şirketleri, Ulusoy ve Cenk 4 gemiden 2 tanesini Zonguldak limanına kaydırmıştır. Gemiler şimdilerde Zonguldak-Ukrayna hattında faaliyet göstermektedir.
-
Gemi sayısındaki azalma römork yüklemelerinde de ani bir düşüşe neden olmuş ve 2008 yılında 23.523’e düşmüştür.(2007 yılında 31.423 birim elleçlenmiştir)
-
Samsun RoRo taşımacılığında ekonomik krizin de önemli bir etkisi vardır. Samsun ve Novorosisk limanları arasında her ay normal şartlar altında yaklaşık 13 sefer yapılırken Ocak 2009’ta yaklaşık 3 sefere indiği görülmüştür.
-
Bulgaristan, Romanya, Moldova, Beyaz Rusya, Ukrayna, Rusya, Gürcistan ve Samsun iç bölgesi –Orta ve Doğu Anadolu ve Güney doğu Türkiye- dikkate alınarak Samsun RoRo Pazar potansiyeli analizi yaklaşık 879.000 ton veya 2005 yılı için 53.045 birimdir.
-
2020 yılı Pazar potansiyeli 2 milyon tonun ve 129.00 römorkun üzerinde olabilir.
-
Coğrafik açıdan Zonguldak limanı Ukrayna ile yapılacak RoRo taşımacılığı için daha elverişli gözükmektedir.
-
RoRo taşımacılığı konteynır taşımacılığı ile ciddi bir rekabete girecektir:
-
Konteynır faaliyetleri Türkiye Karadeniz kıyısında (Samsun, Filyos) Novorosisk gibi Rusya ve Ukrayna limanlarında yapılmaktadır.
-
Özelikle Rusya’da RoRo faaliyetleri düşüş göstermektedir.
-
Rusya’daki ulusal yasalardan ve Türkiye’nin yabancı römorkları yasaklamasından dolayı RoRo yeterli değildir.
-
Rekabetin olmayışı RoRo fiyatlarının artmasına neden olmaktadır. Batı Avrupa ile karşılaştırıldığında fiyatlar yaklaşık 2 katıdır.
-
Kara ulaştırmasındaki permi sorunlarından dolayı RoRo’nun gelişmesi de engellenmektedir.
Genel Sonuç
Genelleme yaparsak Samsun RoRo taşımacılığında sabit bir Pazar potansiyeline sahiptir. Bunun en önemli nedeni Rusya’nın kendi limanlarında RoRo terminali kurmak istemesidir.
Eğer olanaklar uygun olursa ve yasal sınırlamalar kalkar ise 2020 yılında Samsun’da elleçleme potansiyeli 120.000 birimden fazla olacaktır. Eğer bu potansiyelin 1/3 veya yarısı konteynır taşımacılığı ile sağlanırsa, bu hala 2020 yılı için bir yılda 60.000’den 80.000’e römork demektir.
Fakat kısa vadede RoRo faaliyetleri gittikçe azaldığı için ve de mali krizin fazlasıyla etkisi hissedildiği için gelecek yıllarda RoRo 15.000 ve 20.000 birim yıllık olacaktır.
EK 2
Finansal Tahminler (Alternatif 1,2&3)
Samsun RoRo Terminali
Alternatif 1
18 Mart 2008
(tüm fiyatlar Euro cinsindendir, bütün vergiler hariç)
|
Miktar
|
Birim
|
Fiyat
|
Yekun
|
Ara Toplam
|
İskele Duvar Çalışmaları
|
|
|
|
|
|
Caping bordasında onarım çalışmaları
|
200
|
Im
|
700
|
140.00
|
|
Direk&Korkuluk Çalışmaları
|
200
|
Im
|
300
|
60.00
|
|
|
|
|
|
|
200.000
|
Yıkım Çalışmaları
|
|
|
|
|
|
Hangarların Yıkımı
|
7.500
|
M2
|
25
|
187.500
|
|
İskele apronunda zemin yıkımı
|
30.600
|
M2
|
15
|
459.000
|
|
Liman giriş kapısındaki binaların yıkımı
|
|
|
|
|
|
Gemi acentalarının binaları
|
2.300
|
M2
|
40
|
92.000
|
|
Giriş binaları ve korkulukları
|
1
|
Is
|
40.000
|
40.000
|
|
|
|
|
|
|
778.500
|
Kaplama Çalışmaları
|
|
|
|
|
|
İskele apronunda kaplamalar
|
30.700
|
M2
|
40
|
1.228.000
|
|
Giriş kısmındaki kaplamalar
|
13.600
|
M2
|
35
|
476.000
|
|
Kantarın çevresindeki kaplamalar
|
4.500
|
M2
|
15
|
67.500
|
|
|
|
|
|
|
1.771.500
|
Giriş Kapısı Çalışmaları
|
|
|
|
|
|
Ana bina
|
480
|
M2
|
1.000
|
480.000
|
|
Kontrol Kabinleri
|
1
|
Is
|
120.000
|
120.000
|
|
Korkuluk
|
320
|
Im
|
900
|
288.000
|
|
|
|
|
|
|
888.000
|
Projeksiyon Aydınlatma Çalışmaları
|
60.000
|
M2
|
3
|
180.000
|
180.000
|
Güvenlik Ekipmanları
|
1
|
Is
|
250.000
|
250.000
|
250.000
|
Yeni silo yapımı (20.000 ton kapasiteli)
|
1
|
Is
|
2.100.000
|
2.100.000
|
2.100.000
|
Yeni elleçleme ekipmanları tedariki
|
|
|
|
|
|
Çekici
|
5
|
adet
|
30.000
|
150.000
|
|
Şasi
|
10
|
adet
|
12.000
|
120.000
|
|
|
|
|
|
|
270.000
|
Riskler 10%
|
|
|
|
|
643.800
|
Toplam
|
7.081.000
|
Dostları ilə paylaş: |