Ta’lim vazirligi 0 ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi nigora Toshpoiatova, Sayyora Suyunova

Kandidoz
A chitqisim on zam burug‘lar b o ‘lib, kandida turkum iga 
kiradi. K andidozning klinik yuzaga chiqishi va kechishi 
bemoming yoshiga, jismoniy holatiga, kechirayotgan umumiy 
kasalliklariga va boshqalarga bog‘liq.
Shilliq qavat kandidozi: kandidozli stomatit, milk kandi- 
dozi, til kandidozi va boshqalarga ajratiladi.
Kandidozli stomatit ko‘proq ko‘krak yoshidagi bolalarda 
uchraydi.
Og‘iz shilliq qavat qobig‘ida, tanglayda, milkda, lunjda 
oson tilinadigan karashlar paydo bo‘ladi. Bu karashlami tilgani- 
mizdan keyin tekis, qisman shishli qizargan yuzani ko‘ramiz. 
Karashlar fibrini so‘riladi, natijada oq-ko‘kish rangdagi qo‘pol 
qatlam hosil bo‘lib, u tubdan shilliq qavat bilan qattiq birikadi.
71

---

Kandidozni profilaktika qilish maqsadida og‘iz b o ‘shlig‘i 
gigiyenasi qoidalariga rioya qilish va an tibiotiklar bilan 
davolaganda nistatinni yoki levorinni 1500000 ED dan kuniga 
qabul qilish lozim.
Davolash: qo‘zg‘atuvchiga ta ’sir qilish, umumiy yo‘ldosh 
kasallikni davolash, organizm ni kasalliklarga qarshiligini 
oshirish, o g ‘iz b o ‘sh lig ‘ini sanatsiya qilish. Z am b u ru g 1 
qo‘zg‘atuvchiga ta ’sir qilish uchun 20 % li natriy boratning 
glitserinli, lyugolning glitserinli eritmalari ishlatiladi. 5% li 
levorin, 0,5 % li depolin surtmalaridan foydalaniladi.
0 ‘TKIR GERPETIK STOMATIT
0 ‘tkir gerpetik stomatit tez yuquvchan b o ‘lganligi uchun 
immun holati shakllanib bo‘lmaganlar orasida ko‘p uchraydi. 
Infeksiya aloqa va havo tomchi yo‘li orqali yuqadi.
Organizmning umumiy zaharlanishi va kasallikning mahalliy 
belgilarining yuzaga kelish darajasiga qarab, kasallik yengil, 
o ‘rta va og‘ir shakllarda uchraydi.
Bolada tana harorati 40°C gacha ko‘tariladi, kuchsizlanadi, 
boshi og‘riydi, ishtahasi yo‘qoladi, ko‘ngil aynash va qusish 
kabi holatlar kuzatiladi. Jag‘ osti limfa tugunlari kattalashadi.
Tana harorati ko‘tarilayotgan vaqtda, shilliq qavat qobi- 
g‘ida qizarish va shish kuzatiladi: pufakchalar tezda yoriladi, 
ulaming o ‘m ida 0,5—1 sm kattalikdagi aftaga o ‘xshash nekrozli 
eroziya paydo bo‘ladi. Labdagi toshmalar tezda qoplam bilan 
qoplanadi, kasallikning og‘ir formalarida toshmalar yuz terisida 
ham paydo bo‘ladi.
0 ‘tkir gerpetik stom atitning aniq belgilaridan biri, bu 
so‘lak ajralishining kuchayishi, so‘lakning quyqalashishi, og‘izda 
hid paydo b o ‘lish holatlari kuzatiladi.
Tashxis kasallikning klinik ko‘rinishi va epidemiologiyasi 
asosida qo‘yiladi.
Davolash: mahalliy davolash, ya’ni virusga qarshi davo 
o ‘tkazish kerak. Buning uchun oksalinning 0,25—1 % li, 
tebrofenning 1—2 % li, geliom itsinning 1 % li mazlari, 
interferon, prodigiozon va boshqa aralashmalar surkaladi. Bu 
dori vositalari kuniga 3—4 marta surkaladi.
Kasallik belgilari so‘nayotgan vaqtda kuchsiz antiseptik va 
keratoplastik vositalami qo‘llash mumkin.
72

---