I. Ethem Pertev Paşa ve Şinasi'nin Batı edebiyatından yaptığı çeviriler
II. İlk resmi gazete Takvim-i Vekayi'nin yayımlanması (1831)
III. İlk yarı resmi gazete Ceride - i Havadis'in yayımlanması (1840)
IV. Yusuf Kamil Paşa'nın Fransız yazarı Fenelon'dan yaptığı ilk roman çevirisi (1856)
V. Şinasi'nin Agâh Efendi ile birlikte 1860'ta Tercüman-ı Ahval çıkarması Yukarıdaki numaralı cümlelerin hangisindeki açıklama Tanzimat edebiyatının hazırlık dönemiyle ilgili değildir?
I.
II.
III.
IV.
V.
Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki açıklama Tanzimat edebiyatının I. dönemiyle ilgili değildir?
Divan edebiyatının nazım biçimleri kullanılmıştır.
Bu dönem sanatçıları, "Sanat toplum içindir" felsefesini benimsemişlerdir.
Batı tekniğinin başarıyla uygulandığı roman ve hikâyeler yazılmıştır.
Halkın anlayabileceği bir dille yazma amacı sınırlı bir biçimde gerçekleştirilmiştir.
Hak, adalet, eşitlik gibi kavramlar edebiyatımıza girmiştir.
Aşağıdaki cümlelerin hangisi Tanzimat edebiyatının I. dönemiyle ilgili doğru bir açıklama değildir?
Makale, fıkra, roman, öykü, eleştiri, tiyatro, gazete gibi türlerin ilk örnekleri bu dönemde verilmiştir.
Konu bütünlüğüne önem verilmeyerek divan edebiyatındaki "parça güzelliği" anlayışı sürdürülmüştür.
Ortaya konulan yapıtlar daha çok öykülenerek yaratıldığı için özellikle biçim bakımından zayıftır.
Şiirde içerik yönünden yeni, biçimsel yönden eski ürünler söz konusudur.
Aruz ölçüsü kullanılmış, ancak hece ölçüsüyle yazılmış örneklere az da olsa yer verilmiştir.
I. Namık Kemal, Ahmet Mithat, Şemsettin Sami romantizmden; Şinasi, Ahmet Vefik Paşa klasisizmden etkilenmişlerdir.
Genellikle Fransız edebiyatı örnek alınmıştır.
Divan edebiyatının yıkılması amaçlandığı halde bu edebiyattan tamamen kopulamamıştır.
Divan düzyazısının süslü, sanatlı anlatımı aynen devam etmiş; düzyazıda düşünsel öz ikinci plana itilmiştir.
Bu dönemde ilk kez noktalama işaretleri kullanılmaya başlanmıştır.
Yukarıdaki numaralı cümlelerin hangisindeki açıklama Tanzimat edebiyatının I. dönemiyle ilgili değildir?
I.
II
III.
IV.
V.
I. II. Abdülhamit döneminin siyasi ağırlığı sonucu, I. dönem Tanzimat sanatçılarının aksine "sanat için sanat" görüşünü benimsemişlerdir.
Dil, Tanzimatın ilk dönemine göre daha da ağırlaşmıştır.
Edebiyatımızı Batılılaştırma hedefinden yavaş yavaş uzaklaşılmaya başlanmıştır.
Tiyatro yapıtları oynanmak için değil, okunmak için yazılmıştır.
Gazetecilikte I. dönem sanatçılarının izlediği anlayış bırakılmış, dönemin şartları nedeniyle toplumsal olaylara ilgili gösterilmemiştir.
Yukarıdaki numaralı cümlelerin hangisinde Tanzimat'ın II. dönemiyle ilgili yapılan açıklama yanlıştır?
I.
II.
III.
IV.
V.
I. Şiirde özellikle Abdülhak Hamit Tarhan ve Recaizade Mahmut Ekrem'in etkisiyle "ölüm, karamsarlık, metafizik" temaları ağırlık kazanmıştır.
Şiirde bireycilik anlayışı ağırlık kazanmış, konu genişlemiştir.
Divan şiiri nazım biçimleri bırakılmaya başlanmış, Batılı şiir biçiminin ilk örnekleri görülmüştür.
Aruz ölçüsü tamamen bırakılmıştır.
Roman ve öykü teknik bakımından I. döneme göre daha yetkindir.
Yukarıdaki numaralı cümlelerin hangisinde yapılan açıklama Tanzimat’ ın II. dönemiyle ilgili olarak doğru değildir?
I.
II.
III.
IV.
V.
I. Tanzimat edebiyatındaki ilk yerli oyun "Şair Evlenmesi" dir.
Bu dönemde Victor Hugo'nun Sefiller'i, Daniel Defoe'nin Robinson Crusoe' si de çevrilen örneklerdendir.
İlk yerli romanı Şemsettin Sami "Taaşşuk - ıTalat ve Fıtnat adıyla yayımlar.
İlk öykü örneğini "Letaif - i Rivayet" adıyla Ahmet Mithat verir.
Ahmet Vefik Paşa'nın Fenelon'dan çevirdiği Telemak ilk çeviri romandır.
Yukarıdaki numaralı cümlelerin hangisinde Tanzimat dönemi roman ve hikâyesinde ilklerle ilgili bir bilgi yanlışı yapılmaktadır?
II. dönem şiiri Servet'i Fünûn döneminin izlediği şiir anlayışına öncülük etmiştir.
Muallim Naci bu dönemde eski edebiyatı savunan en kararlı sanatçıdır.
Yağan kar, kurumuş çiçekler, deniz, güneş gibi doğa ile ilgili temalar şiire girmiştir.
Kulak için kafiye anlayışı ortaya atılmıştır.
Yukarıdaki numaralı cümlelerin hangisinde Tanzimat'ın II. dönemiyle ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir?
I.
II.
III.
IV.
V.
I. Ahmet Mithat'ın Yeniçerileri tarihi romanın ilk yerli örneğidir.
Batılı anlamda ilk tarihi roman Namık Kemal'in Cezmi'si; ilk edebi roman yine Namık Kemal'in İntibah'ıdır.
Realist akıma ilk örnek sayılabilecek roman olan Araba Sevdası Nabizade Nazım'ındır.
İlk kez köy gerçeğine eğilen Nabizade Nazım'ın Karabibik'inde natüralizmin izleri görülür.
Batılı anlamda ilk hikâye Sami Paşazade Sezai'nin "Küçük Şeyler" adlı kitabıdır.
Yukarıdaki numaralı cümlelerin hangisinde Tanzimat dönemi roman ve hikâyesinde ilklerle ilgili bir bilgi yanlışı yapılmıştır?
I.
II.
III.
IV.
V.
I. Duygusal, göz yaşartan konular çok rağbet görmüştür; dil genellikle ağırdır.
Rastlantılara çok yer verilmiş; insanı eğitme, topluma çekidüzen verme kaygısı güdülmüştür.
Konular sadece zengin konaklarının günlük yaşamından alınmıştır: Alafrangalık özentileri, cariyelik kurumunun kötülükleri…
Özellikle romantizmin etkisindeki Ahmet Mithat'ın yapıtlarında olay akışını keserek okuyucuya uzun uzun bilgi verme dikkati çeker.
Realizmden etkilenen Recaizade Mahmut Ekrem, Nabizade Nazım, Samipaşazade'nin yapıtlarında ‘gözlem'e çokça yer verilmiştir.
Yukarıdaki numaralı cümlelerin hangisinde Tanzimat dönemi roman ve hikâyesiyle ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir?
I.
II.
III.
IV.
V.
I. Bu dönem romanında kadın erkek ilişkileri yakın akrabalar arasında ya da doktorla hastası, evin erkeğiyle hizmetçisi arasında görülen ilişkilerdir.
Olaylar Anadolu başta olmak üzere Osmanlı coğrafyasının birçok yerinde geçer.
Kişiler tek yanlı ele alınmıştır; ya iyidirler, ya kötüdürler.
İlk dönem romanlarında betimlemeler yapıtı süslemek için gereksiz uzatılmış; ikinci dönemde ise daha başarılı, romana katkısı olacak betimlemeler yapılmıştır. Teknik bakımından ikinci dönem örnekleri daha yetkindir.
Birinci dönemde romantizmin; ikinci dönemde realizm ve natüralizmin etkisi vardır.
Yukarıdaki numaralı cümlelerin hangisinde Tanzimat dönemi roman ve hikâyesiyle ilgili yapılan açıklama yanlıştır?
I.
II.
III.
IV.
V.
I. İkinci dönem şiirinde Fransız şiirinin etkisiyle ve özellikle Abdülhak Hamid Tarhan eliyle yeni Batılı biçim ve türler denenmiştir.
İlk dönemde siyasal ve toplumsal konular; ikinci dönemde bireysel sorunlar işlenmiştir.
İkinci dönem sanatçılarının dili birinci dönem sanatçılarınınkinden ağırdır.
Kaside nazım biçiminde biçim ve içerik yönünden herhangi bir değişiklik yapılmadan kaside yazma geleneği sürdürülmüştür.
İlk dönem şiirinde gazel, kaside, terkib-i bent gibi eski nazım biçimleri kullanılmıştır.
Yukarıdaki numaralı cümlelerin hangisinde Tanzimat dönemi şiiriyle ilgili yanlış bilgi verilmiştir?
I.
II.
III.
IV.
V.
I. Birinci dönem şairleri teoride divan edebiyatına karşı çıksalar da bu edebiyatın etkisinden kurtulamamışlar; yeninin yanında eskiyi de sürdüren bir tutum sergilenmişlerdir.
Hece ölçüsünün küçümsendiği bu dönemde aruz ölçüsü birtakım yeniliklerle sürdürülmüştür.
Birinci dönem şiirinin temaları "hak, hukuk, adalet, vatan, hürriyet gibi toplumsal temalardır, ikinci dönemde "ölüm, Tanrı, dünya, madde, ruh" gibi konular şiire girmiştir.
Gerçekçi doğa betimlemeleri ilk defa bu dönemde önem kazanır.
Akılcılığın ilk temsilcisi bu dönemde Şinasi olmuştur.
Yukarıdaki numaralı cümlelerin hangisinde Tanzimat dönemi şiiriyle ilgili yapılan açıklama doğru değildir?
I
II.
III.
IV.
V.
Batı edebiyatı etkisindeki Türk edebiyatının öncüsüdür; Tanzimat edebiyatı onunla başlar. Noktalama işaretlerini ilk kez kullanan, Batılı anlamda ilk fabl örnekleri veren odur. Şair Evlenmesi adlı ilk yerli oyunuyla görücü usulüyle evlenme âdetini eleştirir. İlk özel gazete Tercüman'ı Ahval'i Agâh Efendi'yle; diğer özel gazete Tasvir - i Efkâr'ı tek başına çıkarır.
Bu parçada sözü edilen Tanzimat edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?
Tanzimat dönemi edebiyatında eski - yeni çelişkisini en yoğun yaşayan sanatçı odur. Bağdatlı Ruhi'ye yazdığı terkib-i bend naziresi döneminin toplumsal eleştirisidir. Birçok beyti özdeyiş olarak değer kazanmıştır. Şiir ve inşa makalesinde halk edebiyatını yüceltmiş, divan edebiyatını eleştirmiş; ancak "Harabat" adlı yapıtında dönüş yaparak divan edebiyatını övmüştür.
Bu parçada aşağıdaki sanatçıların hangisinden söz edilmektedir?
Edebiyatın hemen her türünde yapıtı vardır. Biçim ve dil açısından bütün iyi niyetine rağmen eskiden kopamamıştır. "Vatanı, millet, hürriyet" temaları onun adıyla birlikte anılır. Bu nedenle isminin geçtiği her yerde "vatan şairi" diye ondan söz edilebilir. İlk edebi roman İntibah, ilk Batılı anlamda tarihsel roman Cezmi onundur. Üslubu heyecan ve coşku taşır. Yapıtlarında romantizmin etkileri görülür. Magosa ve Midilli'ye sürgüne gönderilen sanatçının tiyatro yapıtları da ünlüdür.
Bu parçada sözü edilen Tanzimat edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?
Tanzimat edebiyatının "halkı eğitmek" felsefesine yürekten bağlı sanatçısıdır. Yapıtlarında tekniğe önem vermemiş, sade bir dil kullanmış, romanda olayın akışını keserek okuyucuya bilgi ve öğüt vermiştir. Romantizmin etkisindedir. Edebiyatımızdaki ilk hikâye örneği "Letaif - i Rivayet" ona aittir.
Bu parçada aşağıdaki sanatçıların hangisinden söz edilmiştir?
Direktör Ali Bey
Ahmet Mithat Efendi
Abdülhak Hamit Tarhan
Ziya Paşa
Namık Kemal
Tanzimat döneminin önemli devlet ve siyaset adamlarındandır. Moliere' den yaptığı çeviri ve uyarlamalarıyla ünlüdür. Yazarın bir başka önemli yapıtı da Türk dili ve tarihi ile ilgili çalışmalarıdır. Bu çalışmalarıyla "Türkçülük" akımının öncülerindendir. Şecere-i Türk, Lehçe- i Osmanî, Zor Nikâh yapıtlarından birkaçıdır. Yazar atasözlerini de bir kitapta toplamıştır.
Bu parçada verilen bilgiler aşağıdaki sanatçıların hangisine aittir?
Ziya Paşa
Şemsettin Sami
Sami Paşazade Sezai
Ahmet Vefik Paşa
Muallim Naci
İlk yerli roman kabul edilen Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat'ın yazan olan sanatçı bu dönemin en büyük dil bilginidir. Kamus-ı Türkî adlı sözlük onun Türkçeye kazandırdığı en önemli yapıttır. Türkçenin sadeleştirilmesi konusunda büyük katkıları olmuştur. Victor Hugo'nun Sefillerini, Daniel Defoe'nin Robinson Crouse'sini çevirmiştir.
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
Şemsettin Sami
Ahmet Vefik Paşa
Muallim Naci
Ahmet Mithat Efendi
Abdülhak Hamit Tarhan
Tiyatro ve mizah yazılarıyla ünlüdür, ilk mizah gazetemiz Diyojen'deki yazılarıyla tanındı. Tanzimat tiyatrosuna çok emeği geçmiştir. Gedik Paşa Tiyatrosu'nun düzenlenmesinde ve gelişmesinde rol oynamıştır. Kokana Yatıyor (komedi), Ayyar Hamza Moliere'den uyarlama), Lehçetül Hakayık (mizahi sözlük) başlıca yapıtlarıdır.
Bu parçada hakkında bilgi verilen sanatçı aşağıdakilerin hangisidir?
Ahmet Vefik Paşa
Direktör Ali Bey
Şemsettin Sami
Muallim Naci
Recaizade Mahmut Ekrem
Tanzimat edebiyatı ikinci dönem sanatçılarındandır. "Sanat için sanat" ilkesini benimsemiştir. Muallim Naci'yle "kafiye göz için mi kulak için mi? tartışmasını başlatmıştır, ilk oyunu Afije Anjelik, ilk şiir kitabı Nağme-i Seherdir. Okullarda verdiği ders notlarını Talim-i Edebiyat adlı kitabında topladı. Batılı anlamda ilk realist roman sayılan yapıtında Bihruz Bey'in kişiliğinde yanlış Batılılaşmayı eleştirmiştir. Yapıttaki Çamlıca Tepesi'ne ait betimlemeler ilk gerçekçi betimlemelerdir.
Bu parçada sözü edilen yazar ve ilk gerçekçi romanımız aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Recaizade Mahmut Ekrem-Araba Sevdası
Nabizade Nazım-Zehra
Samipaşazade Sezai-Sergüzeşt
Namık Kemal-İntibah
Ahmet Mithat Efendi-Felatun Bey'le Rakım Efendi
Ölen karısı için yazdığı Makber şiir kitabıyla hatırlanabilir. Şiirin biçiminde ve özünde yenilikler yapmıştır. Dil, cümle, ölçü kaygısı taşımaz. Şiirimize "metafizik" onunla girmiştir. Yaşadığı dönemde "Şair-i Azam" olarak adlandırılmıştır. Tiyatro yapıtlarını oynanmak için değil, okunmak için yazmıştır. Bu oyunların bazıları aruz, bazıları hece ölçüsüyle yazılmıştır, ilk pastoral şiir denemesi Sahra da ona aittir. Romantizmden etkilenmiştir.
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
Recaizade Mahmut Ekrem
Muallim Naci
Abdülhak Hamit Tarhan
Ahmet Vefik Paşa
Direktör Âli Bey
Sergüzeşt adlı romanı romantizmden realizme geçişte bir köprü görevi yapmıştır. Cariyelik kurumunu, köle ticaretini konu alır. Batılı anlamdaki ilk öykü örnekleri Küçük Şeyler onundur.
Yukarıda hakkında bilgi verilen Tanzimat edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerin hangisidir?
Türk edebiyatında realist akımın ilk temsilcilerinden olan sanatçı, ilk köy romanımız Karabibik' in yaratıcısıdır. Kimi edebiyatçılara göre uzun hikâye olarak da nitelendirilebilecek bu yapıt, Antalya'nın Kaş ilçesinin Beynelik köyünde geçer. İlk natüralist roman denemesi sayılan Zehra da bu yazarımıza aittir.
Bu parçada sözü edilen yazar aşağıdakilerin hangisidir?
Şinasi Efendi
Ahmet Mithat Efendi
Abdülhak Hamit Tarhan
Ziya Paşa
Nabizade Nazım
Aldığı köklü medrese öğreniminin etkisiyle edebiyattaki yenileşmeye karşı çıktı. R. Mahmut Ekrem'i ve Abdülhak Hamit'i eleştiren yazılar yazdı. Kafiyenin göz için olduğunu savunarak R. Mahmut'la ters düştü. Onun Zemzeme'sine Demdeme adlı kitabıyla yanıt verdi. Ateşpâre, Şerare diğer önemli yapıtlarıdır.
Bu parçada sözü edilen yazar aşağıdakilerin hangisidir?
Namık Kemal
Muallim Naci
Ziya Paşa
Nabizade Nazım
Şinasi Efendi
Tanzimat döneminde özellikle tarih, dil, hukuk alanındaki çalışmalarıyla tanınmıştır. Kendi adıyla anılan 12 ciltlik tarih kitabı, Türk Osmanlı tarihçiliğinin en değerli eserlerinden biridir. Didaktik amaçlarla kaleme aldığı Kısas - Enbiya adlı peygamberler tarihi ise sade ve güzel Türkçenin örneklerinden biri sayılmış, halkın severek okuduğu kitaplardan biri olmuştur. Kavaid - i Osmaniye adlı eseri ise Osmanlı Türkçesinin gramer kitabı olarak büyük ilgi görmüştür. Cumhuriyet döneminde Medeni Kanun kabul edilinceye kadar onun yerini tutan ve Mecelle adıyla bilinen kanun kitabı da yazar tarafından hazırlanmıştır.
Bu parçada hakkında bilgi verilen yazar aşağıdakilerden hangisidir?
Ahmet Cevdet Paşa
Ethem Pertev Paşa
Mütercim Asım Efendi
Yusuf Kamil Paşa
Münif Paşa
Encümen-i Şuara, Tanzimat döneminde, ortak bir edebî zevki paylaşan bazı şairlerin belli bir amaç olmaksızın oluşturdukları bir topluluktur. Her salı düzenli olarak toplanan meclisi çoğunlukla ....................... yönetir. Ziya Paşa, Namık Kemal’de gençlik dönemlerinde bu topluluğa katılanlar arasındadır. Encümen-i Şuara, daha çok, eski edebiyat yanlısı olarak tanınmıştır.
Bu parçadaki boşluğa aşağıdakilerde hangisi getirilmelidir?
Düzyazıyı makale, fıkra, deneme, eleştiri gibi türlere ayırması
Atasözleriyle ilgili ilk derlemeyi yapması
Aşağıdakilerden hangisi Şinasi'nin Türk şiirine getirdiği yeniliklerden biri değildir?
Şiire konuşma dilinin yalınlığını getirmeye çalışmıştır.
Hak, hukuk, kanun, adalet, medeniyet gibi kavramları şiirde ilk kez kullanmıştır.
Kasidede mesnevi tipi uyak kullanarak klasik şiirin kurallarını yıkmıştır.
Batılı anlamda ilk fabl örneklerini vermiştir.
Şiiri düzyazıyı yaklaştırmış, şiirde beyit egemenliğine son vermiştir.
I. Tek perdelik bir töre komedyasıdır.
II. Konusu görücü usulüyle evlenmenin sakıncalarıdır.
III. Batı tiyatrosuna uygun tekniğine karşın ortaoyunu geleneğinden kimi öğeler de içerir. Yukarıdaki özellikler aşağıdaki eserlerden hangisine aittir?
Kadınlar Mektebi
Zavallı Çocuk
Şair Evlenmesi
Geveze Berber
Akif Bey
Yazar bu romanıyla yine aile konusunu ele almış; kötü kadınların tutku ve entrikalarına kapılarak hem kendilerini hem başkalarını mahveden gençlerin romanını yazmıştır. Romantik bir anlayışıyla yazılmış bu eserde yazar, kahramanlarına karşı tarafsız davranmamış; Dilâşub'u daima iyi, Mâhpeyker'i de kötü olarak gösterme gayreti içinde olmuştur.
Bu parçada aşağıdaki eserlerin hangisinden söz edilmiştir?
Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat
İntibah
Cezmi
Felatun Bey'le Rakım Efendi
Araba Sevdası
Namık Kemal'le ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
"Vatan, millet, hürriyet, istiklâl" kelimelerini fikir hayatımıza ve edebiyatımıza sokarak "vatan edebiyatı" çığırının öncüsü olmuştur.
Halkın dikkatini tarihimiz üzerine çevirmek amacıyla tarih kitapları ve biyografiler yazmıştır.
Gazetecilik yapmış; Tasvir - i Efkâr, Hürriyet, İbret gibi gazetelerde çalışmış, çeşitli yazılar yazmıştır.
Tiyatro anlayışında Fransız edebiyatından, özellikle Victor Hugo'dan etkilenmiş; romantik dramın bizdeki ilk örneklerini vermiştir.
Romanlarını halk diliyle ve yalın bir üslupla yazmış; halk için romancılık çığırını başlatmıştır.
1873'te sahneye kondu. Sahnede Türk askerinin bir ağızdan söylediği kahramanlık marşları seyirciyi coşturdu. Halk, ilk defa kendisi için yazılmış, vatan sevgisini işleyen bir tiyatro eseri karşısında heyecana kapılmış ve eserin yazarını candan alkışlamıştı. Ancak, halkın giderek artan ilgisi hükümeti rahatsız etti. Önce bu piyesle ilgili övücü yazılar yayımlayan İbret gazetesi kapatıldı, ardından piyesin yazarı tevkif edilerek sürgüne gönderildi.
