Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari

10.3.
 
IMS arxitekturasi
 
IMS konsepsiyasi asosidagi qurilish tamoyili, xohlagan xizmatni 
etkazib berish, xech qanday tarzda kommunikatsion infrastruktura 
(o’tkazuvchan qobiliyati bo’yicha cheklash hisobga olinmaydi) bilan 
mos kelmasligidan iborat. Ushbu tamoyilning gavdalantirish bo’lib, IMS 
qurishda ishlatiladigan, ko’p darajali yondashuv hisoblanadi. 
10.4-rasm. IMS arxitekturasi 

---

251 
U kirish texnologiyasidan mustaqil, xizmatlarni etkazib berishning 
ochiq mexanizmini amalga oshirishga yo’l beradi, u xizmatlarni chetdan 
etkazib beruvchilarning ilovalarini tarmoqda ishga tushirish 
imkoniyatini beradi. 
IMS tarkibida uchta daraja ajratiladi 
[2]:
transport daraja, 
boshqarish darajasi va xizmatlar darajasi (10.4-rasm). 
Transport daraja. 
Transport daraja (User Equipment – UE) 
foydalanuvchi uskuna vositasida, IMS infrastrukturasiga abonentlarni 
ulashga javob beradi. Shu uskuna rolida xohlagan IMS terminali 
(masalan telefon (smartfon) 3G, Wi-Fi quvvatlash bilan, yoki 
KPK
(keng polosali kirish) bo’lishi mumkin. Shuningdek shlyuzlar orqali 
IMS bo’lmagan terminallar (masalan UfTT terminallari) ulanishi 
mumkin. 
Transport tekisligining asosiy uskunasi: 

MRF (MediaResourceFunction) – mediaserver. multimedia 
resurslar protsessoridan MRFP (MediaR esource Function 
Processor) va MRFC kontrolleridan iborat; 

MRFC konferens-aloqa, xabar berish va uzatilayotgan 
signalni qaytadan kodlash xizmatlarini amalga oshirishni 
ta’minlaydi. Faraz qilingan, MRFC S-CSCF (Serving Call 
Session Control Function) tugun orqali olayotgan SIP-xabarga 
ishlov berishi kerak va MRFP protsessorini boshqarish uchun 
(MGCP, 
H.248 
MEGASO) 
mediashlyuzlarni 
boshqarish 
protokoli buyruqlarni ishlatishi kerak. Lekin xozir MRFC va 
MRFP orasida o’zaro hamkorlik uchun SIP/XML asosida 
protokolni ilgari siljitish uchun harakat qilinadi. Buni ustiga 

---

252 
MRFC tarifikatsiya va billing tizimlariga taqdim etishni 
ta’minlaydi; 

MRFP – protsessor MRFP MRFC dan buyruqlarga muvofiq 
tarmoq media resurslarni taqsimlaydi. Uning asosiy funksiyalari 
bo’lib quyidagilar hisoblanadi: 

xabar berish xizmatlari va boshqalar uchun multimediali 
ma’lumot-lar oqimlariga xizmat ko’rsatish; 

kirish multimedia oqimlarini qo’shish; 

multimediali ma’lumotlar oqimlariga ishlov berish, masalan 
transkodlash; 

MGW (MediaGateWay) – transport shlyuzi; RTP oqimlarini 
kanallar kommutatsiyasi bilan tarmoq oqimlariga (UfTT) to’g’ri 
va teskari o’zgartirishni ta’minlaydi; 

BGF 
(InterconnectBorderGatewayFunction) 
– tarmoqlararo 
chegaraviy shlyuz; IPv4 va IPv6 tarmoqlar orasida o’zaro 
hamkorligini ta’minlaydi. Xavfsizlik funksiyasini ta’minlashga 
javob beradi (NAPT manzillari va portlarini translyasiya qilish, 
firewall funksiyasi, QOS asboblari (instrumentlari)). 

GGSN (Gateway GPRS SupportNode) – GPRS shlyuz tuguni
yoki marshrutlash tuguni; uyali tarmoqlar va IMS orasidagi 
shlyuzdan 
iborat (uning qismi–GPRS). GGSN tarmoqlar 
to’g’risidagi barcha kerakli axborotlar mavjd, GPRS abonentlari 
unga kirishga imkon olishligi mumkin, shuningdek ulash 
parametrlari ham mavjud. GGSN ning asosiy funksiyalari, 
SGSN orqali abonentga ketuvchi va undan keluvchi, ma’lumotlar 
routingi (marshrutlash) hisoblanadi; 

---

253 

SGSN (Serving GPRS SupportNode) – GPRS abonentlariga 
xizmat ko’rsatuvchi tugun; paketli axborotga ishlov berishning 
hamma funksiyalarini amalga oshirish bo’yicha GPRS-tizimining 
asosiy komponentidir; 

RAN – Radio Access Network –radio kirish uskunasi; IMS va 
elektraloqaning uyali aloqa tizimini o’zaro hamkorligini 
ta’minlaydi; 

PDG (Packet Data Gateway) – paketli shlyuz. Bu tarmoq elementi 
IMS 
ga 
foydalanuvchi 
uskunasi 
WLAN 
ni 
kirishini 
ta’minlaydi. Uzoqlashtirilgan IP-manzilni translyasiyasiga, IMS 
da foydalanuvchi uskunasini ro’yxatdan o’tishiga javob beradi, 
xavfsizlik funksiyalarini bajarilishini ta’minlaydi; 

WAG (WirelessAccessGateway) – simsiz kirish shlyuzi; WLAN 
va IMS tarmoqlarini ulanishini ta’minlaydi; 

BGF/BAS (Access Border Gateway Function / Broad band 
Access Switch) – IMS ga keng polosali foydalanuvchi 
uskunasini kirishini ta’minlaydi. I-BGF o’xshash funksiyalarni 
bajaradi; 

DSLAM (Digital Subscriber Line Access Multiplexer) – raqamli 
abonent kirish shlyuzi–keng polosali kirish (statsionar, masalan 
X.DSL, 
KTV 
tarmoqlari) foydalanuvchi abonentlarni IMS ga 
ulanishini ta’minlaydi.