Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari

Boshqarish tekisligi
. 
Boshqarish darajasi—bu IMS funksiyalarining 
yig’indisi, ular aloqa seanslarini boshqarish bo’yicha hamma
harakatlarni amalga oshiradi. 

---

254 
Asosiy elementlari: 

CSCF (Call Session Control Function)– chaqiruvlarni va 
seanslarni boshqarish funksiyasi bilan element. CSCF funksiyasi 
IMS- platforma boshqarish tekisligida asosiy hisoblanadi. SIP 
protokolini ishlatib, CSCF moduli IP transporti vositasida real 
vaqtning 
xizmatlarning 
ko’pchiligini 
etkazib 
berishni 
ta’minlovchi, 
funksiyalarni 
bajaradi. 
CSCF 
funksiyasifoydalanuvchilarning 
va 
ilovalarning 
ixtisosiga 
muvofiq, tarmoq resurslarini (chegaraviy qurilmalar, shlyuzlar va
ilovalar serverlari) samarali boshqarish uchun dinamik
axborotni ishlatadi. CSCF moduli uch asosiy funksiyalarni o’z 
ichiga oladi: 
-
Serving CSCF (S-CSCF) – xizmat ko’rsatuvchi CSCF. Hamma 
SIP-xabarlarga ishlov beradi, ular bilan oxirgi qurilma olmashuv 
o’tkazadi; 
-
Proxy CSCF (P-CSCF) – u orqali IMS tizimiga hamma 
foydalanuvchilarning trafikasi tushadi; 
-
Interrogating CSCF (I-CSCF) – so’rab oluvchi CSCF. Uy 
tarmog’i bilan ulash nuqtasidan iborat. I-CSCF aniq abonent 
uchun S-CSCF ni topish uchun HSS ga murojat qiladi; 

S-CSCF IP transportining multimediali xabarlarini etkazib berish 
seanslarini boshqarishni ta’minlaydi, terminallarni ro’yxatga 
olish, HSS serveri bilan ikki tomonlama o’zaro hamkorlik 
(undan foydalanuvchilarning ma’lumotlarini olish), xabarni 
tahlili, 
marshrutlash, 
ilovalarga 
va 
foydalanuvchilarning 
ixtisosiga muvofiq, tarmoq resurslarini (chegaraviy qurilmalarni, 

---

255 
shlyuzlarni va serverlarini) boshqarishni o’z ichiga olgan holda; 

P-CSCF ushbu tarmoq IMS terminallar uchun IMS yadrosi 
ichidagi signal darajasida birinchi kontakt nuqtasini yaratadi. P-
CSCF funksiyasiterminaldan yoki terminalga so’rov qabul qiladi 
va uni IMS yadro elementlariga marshrutlaydi. Xizmat 
ko’rsatilayotgan foydalanuvchi terminali, tarmoqda ro’yxatga 
olish va uning hamma 
vaqtida, 
P-CSCF 
funksiyasiga 
biriktiriladi. P-CSCF modulifoydalanuvchini autentifikatsiyasi 
bilan bog’liq funksiyalarni amalga oshiradi, hisobga olish 
yozuvlarni 
shakllantiradi 
va 
ularni 
to’lovlarni 
hisoblab 
o’tkazish serveriga uzatadi. P-CSCF moduli elementlaridan biri 
bo’lib, Policy Decision Function (PDF) – siyosatni tanlash 
funksiyasi hisoblanadi, ya’ni axborot trafikasi tavsiflari bilan 
(masalan, talab qilinuvchi o’tkazuvchanlik qobiliyati) ish 
ko’ruvchi va seansni tashkil qilish yoki uni man qilish 
imkoniyatini 
aniqlovchi, 
seans 
parametrlarini o’zgartirish 
zarurligini aniqlovchi va hokazo; 

CSCF ushbu tarmoq abonentlari yoki vaqtincha tarmoqda bo’lgan 
vizitli abonentlar bilan hamma tashqi ulanishlar uchun IMS 
yadrosi ichidagi signal darajasida birinchi kontakt nuqtasini 
yaratadi. I-CSCF modulining asosiy vazifasi – xizmatlarga 
ulanish 
imkoni 
bo’yicha 
tashqi 
abonentni 
imtiyozlarini 
identifikatsiyalash, tegishli ilovalar serverini tanlash va unga 
kirishni ta’minlash; 

BGCF (Breakout Gateway Control Function) – shlyuzlarni 
boshqarish funksiyasi, kanallar kommutatsiyasi domeni (UfTT 

---

256 
yoki GSM) va IMS tarmog’i orasida chaqiruvlarni qayta
jo’natishni boshqaradi. Ushbu modul telefon nomerlari asosida 
marshrutizatsiyalashni 
amalga 
oshiradi 
va 
kanallar 
kommutatsiyasi domenida (KK) shlyuz tanlaydi, u orqali IMS 
tarmog’i (BGCF serveri qaysi erda joylashgan) UfTT yoki GSM 
bilan o’zaro hamkorlik qiladi. Bu erda shuningdek KK tarmoq 
abonentlarga hisoblab o’tkazish uchun tegishli hisobga olish 
yozuvlarni generatsiyasini o’tkaziladi; 

MGCF (Media Gateways Control Function) – shlyuzlarni (Media 
Gateways) boshqarish funksiyasi–N.248/MEGACOni ishlatib, 
IMS transport shlyuzlarida ulanishni boshqaradi; 

SGW (Signaling Gateway) – signal shlyuzi – MGCF ga 
tushunarli ko’rinishga, UfTT signalizatsiyasini o’zgartirishni 
ta’minlaydi. SIGTRAN protokollar guruhi interfeysi orqali IMS 
yadrosi bilan bog’langan; 

RACS (The Resourceand Access Control)–resurslarni va kirishni 
boshqarish tizimchasi – kirishni (ixtiyorida bor resurslar, 
mahalliy siyosat va foydalanuvchi ixtisosi asosida muallifligi 
asosida) boshqarish funksiyasini 
va 
shlyuzni 
boshqarish 
(gatecontrol) yordamida tarmoqqa kirish ta’minlaydi, tarmoq 
manzillarini 
va 
portlarini 
o’zgartirishni boshqarishni, va 
birlamchi bo’lishni berishni o’z ichiga olgan xolda; 

PDF (Policy Decision Function) – siyosatni tanlash funksiyasi, 
axborot trafikasi tavsiflari bilan (masalan, talab qilinuvchi 
o’tkazuvchanlik qobiliyati) ish ko’ruvchi va seansni tashkil qilish 
yoki uni man qilish imkoniyatini aniqlovchi, seans parametrlarini 

---

257 
o’zgartirish zarurligini aniqlovchi va hokazo; 

NASS (Network Attachment Subsystem) – tarmoqni ulash 
tizimchasi – uning asosiy vazifalariga IP-manzilni dinamik 
belgilanishi (DHCP – Dynamic Host Configuration Protocol 
ishlatib), IP darajada autentifikatsiya, 
tarmoqqa 
kirishni 
mualliflashtirish, 
IP 
darajada 
o’rnashgan joyni topishni 
boshqarish kiradi.