Tez özetleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı 2

FERAK Neslihan

Danışman : Prof. Dr. Kadriye AKGÜN DAR

Anabilim Dalı : Biyoloji

Programı : Zooloji

Mezuniyet Yılı : 2014

Tez Savunma Jürisi : Prof. Dr. Kadriye AKGÜN DAR

Prof. Dr. Cihan DEMİRCİ TANSEL

Prof. Dr. Gülay ÜZÜM

Doç. Dr. Berrin TELATAR

Doç. Dr. Engin KAPTAN

Stz İle Uyarilmiş Diyabetik Siçanlardaki Nöropatolojik Değişiklikler Üzerine Atorvastatinin Etkileri
Diyabet, mikrovasküler, makrovasküler komplikasyonlar, hiperglisemiyle karakterize edilir. Oksidatif stres, glikoz, kolesterol metabolizması, merkezi sinir sisteminde insülin sinyalizasyonunun bozulması, tau proteinlerinin hiperfosforilasyonuyla β-amiloid plak oluşumu, Alzheimer ve diyabette ortaya çıkan patolojik durumlardır. Genellikle, diyabette kronik inflamasyon, metabolik bozukluklar ve serbest radikallerin rol oynadığı bilinirken öğrenme ve hafızayla ilgili bozukluklar tam olarak aydınlatılamamıştır.

Statinlerin nörodejeneratif hastalıklarda nöroprotektif etkisi vardır. Atorvastatinin kan beyin bariyerinde koruyucu rolü bilinmektedir ancak, Alzheimer ve diyabetik bireylerdeki etkilerine yönelik bir çalışmaya rastlanmamıştır. Çalışmamızda STZ ile oluşturulan diyabetik hayvanlardaki nöropatolojik değişikliklere atorvastatinin etkilerini araştırmayı amaçladık.

Çalışmada ergin erkek sıçanlardan 4 deney grubu oluşturuldu; deneyin ilk günü tek doz STZ uygulamasıyla (65 mg/kg) diyabet oluşturulan ve deneyin 25. gününde kesilen sıçanlar (I) ve kontrolleri (II) ile diyabet oluşturulduktan sonra deneyin son 10 günü atorvastatin enjeksiyonu (20 mg/kg) yapılıp deneyin 25. günü kesilen sıçanlar (III) ve kontrolleri (IV). Kanda, serebral korteks ve hipokampüs homojenatında nitrit-nitrat, interlökin-6, β-amiloid, glutatyon peroksidaz, nöron spesifik enolaz ve S100B protein düzeylerine bakıldı. Ayrıca hipokampüste histolojik tekniklerle β-amiloid plak oluşumu, eNOS, nNOS ve iNOS immunohistokimyasal olarak incelendi. Ayrıca tüm gruplarda uzun süreli hafızayı değerlendirmek için pasif kaçınma testi yapıldı.

Diyabetik sıçanların hipokampüslerinde oluşan β-amiloid plaklar atorvastatin tedavisiyle anlamlı olarak azaldı. Diyabetten sonra atorvastatin uygulanmasıyla β-amiloid plak oluşumunun ve S100B düzeyinin azaldığını, eNOS ekspresyonunu artırırken iNOS ekspresyonunu azalttığını saptadık. Ayrıca pasif sakınma testinde diyabetik sıçanlarda retansiyon latans sürelerinin azaldığını ve atorvastatin uygulanmasıyla bu sürenin uzadığını saptadık.

Çalışmamızın sonuçları atorvastatinin uzun süreli hafızada olumlu etkileri olduğunu ve diyabetin yol açtığı nörodejeneratif hastalıkların tedavisinde faydalı bir ajan olarak kullanılabileceğini gösterdi.