Tez özetleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı

Mn(Iı)’Nin Atmosferik Oksijenle Oksidasyonuna Organik Ve İnorganik Maddelerin Etkisi

Mangan, yüzeysel ve özellikle yer altı sularında bulunan önemli kirleticilerden birisidir. Mangan, doğal sularda çözünmüş, kolloidal veya çözünmemiş katı bileşikleri halinde bulunabilir. Evsel ve endüstriyel açıdan sudaki mangan konsantrasyonu dikkate alınması gereken bir kriterdir. Evsel sularda bulunan mangan renk ve kötü tat gibi estetik sorunlara yol açtığı gibi su tesisatlarında tortu ve yük kayıplarına sebep olur. Endüstriyel alanda ise suda bulunabilecek mangan, kağıt, tekstil, gıda gibi sanayi kollarında ürünlerde renk bozuklukları, boru tesisatlarında tortu gibi problemlere yol açarak ekonomik kayıplara sebep olabilir. Mangan için kabul edilebilir değerler içme suyu için 0,05 mg/l, ve endüstride ise 0,1 mg/l değerinin altında olmalıdır. Günümüzde uygulanan başlıca mangan giderme yöntemi manganın atmosferik oksijenle oksidasyonudur. Manganın atmosferik oksijenle oksidasyonu nötr pH değerlerinde oldukça yavaş ilerleyen bir reaksiyon iken pH değeri 8 ve üzerine çıkarıldığında reaksiyon kinetiği kabul edilebilir değerlere ulaşmaktadır. Yeraltı ve yüzeysel sularda bulunan manganın bu suların evsel ve endüstriyel kullanımında yarattığı problemler, etkili mangan giderim yöntemlerinin kullanılmasını gerektirmektedir.

Bu çalışmanın amacı başta suya sertlik veren inorganik maddeler olmak üzere doğal sularda mangan ile birlikte bulunabilecek inorganik (Ca, Mg, Ni, Zn ) ve organik (Gallik asit, Tartarik asit) maddelerin Mn(II)’nin atmosferik oksijenle oksidasyonu üzerine etkilerini incelemektir.

Dört aşamada gerçekleştirilen bu çalışmada başlangıçta çeşitli konsantrasyonlardaki Mn(II)’nin pH değeri 9,5 olan ortamda atmosferik oksijenle oksidasyonu incelenmiştir. İkinci olarak inorganik maddelerin Mn(II)’nin atmosferik oksijenle oksidasyonuna etkisi incelenirken sonraki adımda organik maddelerin Mn(II)’nin oksijenle oksidasyonu üzerine etkisi incelenmiştir. Dördüncü aşamada ise deneysel sonuçların yapay sinir ağları kullanılarak elde edilen değerlerle karşılaştırılması yapılmıştır.

Elde edilen sonuçlara baktığımızda özellikle yüksek konsantrasyonlardaki Mg(II) varlığında oksidasyon hızı yavaşladığı gibi, Gallik asitin de ilerleyen reaksiyon sürelerinde Mn(II)’nin oksijenle oksidasyonunu engellediği görülmüştür. İlave olarak Yapay Sinir Ağları modellemesi yapılarak eğitilen verilerle deneysel veriler arasındaki tutarlılık yeterli veri seti kullanılması halinde bu tip çalışmalarda YSA modellemesi yapılarak doğru öngörülere ve tutarlı sonuçlara ulaşılabileceğini göstermektedir.

The Effect Of Organıc And Inorganıc Matters On Mn(Iı) Oxıdatıon Wıth Atmospherıc Oxygen

Manganese is one of the significant pollutants in surface and ground water. Manganese can be found as dissolved, colloidal or undissolved solid compounds in natural water. Manganese concentration is needed to consider for domestic and industrial areas. Manganese in domestic waters causes sediments and head loss rate, aesthetic problems such as colour and deleterious taste. In industrial area manganese may cause colour failure in paper, textile, food industries and economic losses due to sediments in plumbings. The acceptable values for manganese must be less than 0.05mg/l in drinking water and 0.1mg/l in industries. Today mainly method which is applied for removal manganese is oxidation of manganese with atmospheric oxidation. Although oxidation of manganese with atmospheric oxygen is a slow reaction at neutral pH values, reaction kinetic reaches acceptable values at pH 8 and over. In domestic and industrial uses problems of manganese involve utilization of effective manganese removal methods.

Aim of this study is to investigate the effects of inorganic (Ca, Mg, Ni, Zn) substances causing hardness in water and organic (Gallic acid, tartaric acid) substances which can be found with manganese in natural water on the oxidation of Mn(II) with atmospheric oxidation.

In this study which is performed in four stages, oxidation of Mn(II) with atmospheric oxygen is investigated at 9.5 pH value. Secondly, effects of organic matters on the oxidation of Mn(II) were studied following the investigation of inorganic matters effects on the oxidation of Mn(II). At the forth stage experimental results were compared with the values obtaining from artificial nerve network.

According to the results, oxidation rate decelerates at the presence of high Mn(II) concentration and it was seen that Gallic acid prevented the oxidation of Mn(II) at rising reaction times. Additionally, consistency between datas from Artificial Nerve Networks and experimental results shows that it is possible to reach accurate previsions and consistent results when enough data set is used in similar studies.

ŞENER Gülsevim ,

Danışman : Yrd.Doç. Dr. Nüket SİVRİ

Anabilim Dalı : Çevre Mühendisliği

Programı :

Mezuniyet Yılı : 2007

Tez Savunma Jürisi :Yrd.Doç. Dr. Nüket SİVRİ (Danışman)

Prof.Dr.Semiha ARAYICI

Doç.Dr.Neşe TÜFEKÇİ

Yrd.Doç.Dr.Gülsüm YILMAZ

Yrd.Doç.Dr.Işıl ACAR

Ankara İli Kırsal Alanlarından Kaynaklanan Atıksuların Doğal Arıtma (Yapay Sulak Alan) Ile Arıtılması

Günümüzde arıtma sistemlerinin büyük bir hızla gelişmesi nedeniyle karmaşık ve pahalı sistemler inşa edilmekte, maliyet ve işletme masrafları da bu ölçüde artmakta ve buna bağlı olarak sistemlerin çalıştırılmasında kalifiye elemanlara ihtiyaç duyulmaktadır. Son yıllarda doğal arıtma sistemleri ucuz ve çevreye uyumlu olmaları nedeniyle pahalı arıtma sistemlerine alternatif olarak gündeme gelmeye başlamışlardır. Bu sistemler içinde yapay sulak alanlar az bakım gerektirmeleri, düşük işletme ve yatırım maliyeti ve atıksu arıtmada gösterdikleri yüksek performanslarıyla diğer doğal arıtma sistemlerine nazaran daha fazla tercih edilmektedirler. Sürdürülebilir atıksu arıtımı sağlayan bu sistemler özellikle kırsal alanlar için oldukça ideal bir arıtma sistemidir.

Bu çalışmada, yapay sulak alanların Türkiye için uygunluğu, sulak alan çalışmaları sırasında karşılan problemler Ankara ilinde yapılan örnek bir uygulama ile değerlendirilmiştir. Çalışmada Ankara-Kızılcaham-Akdoğan köyüne yapılmış olan sulak alan tesisi örnek uygulama olarak seçilmiştir. Örnek tesisin 8 ay boyunca BOİ, KOİ, AKM, azot, fosfor ve patojen giderimi incelenmiştir. Bu süre zarfında KOİ gideriminin %41-46, BOİ gideriminin %66,6-72, AKM gideriminin %74-80, azot gideriminin %85-86, fosfor gideriminin %52-67, Fekal Koliform gideriminin % 90-93 ve Toplam Koliform gideriminin % 91-94 arasında gerçekleştiği görülmüştür. Ekonomik olmasının yanında kirlilik ve patojen mikroorganizma gideriminde de oldukça verimli olması nedeniyle özellikle kırsal alanlarda tercih edilebilecek sistemlerdir. Ancak bu tür tesislerin tasarımının yapılmasından önce yöre şartlarının değerlendirilmesi ve oluşan atıksu özelliklerinin belirlenmesi gerekmektedir.

Treatment Of Wastewater From Resultıng Of Rural Area In Ankara Cıty By Usıng Natural Treatment (Constructed Wetland System)

Nowadays, complex and expensive systems are built and therefore operating and total costs are increasing together with the need for qualified employee need for operating these systems because the refining systems have been developing rapidly. In recent years, natural treatment systems are introduced as alternatives for these expensive systems because of being cheap and respective to the environment. Among other natural treatment systems, constructed wetlands are preferred for needing less maintenance, low operating cost and initial investment and high performance in treatment waste water. These sustainable purifying systems are ideal for especially for rural areas.

Suitability of constructed wetlands for Turkey and problems faced are issued at a pilot application in the province Ankara. Constructed treatment plant that is placed in Akdoğan village of Kızılcahamam-Ankara is accepted as the pilot plant. For 8 months, biochemical oxygen demand (BOD), chemical oxygen demand (COD), amount of suspended solid (SS), nitrogen, phosphorus and pathogen removal is inspected. During this time, there has been 41% to 46% of COD removal, 66.6% to 72% of BOD removal, 74% to 80% of ASS removal, 85% to 86% of nitrogen removal, 52% to 67% of phosphorus removal, 90% to 93% of faecalis coli removal and 91% to 94% of total coli removal. Beside of being economical, these systems are viable especially in the rural regions, because they are considerably efficient in impurity and pathogen microorganism removal. But before designing these plants, properties of region environment and the waste water itself.

ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI

SARAYDEMİR Şafak ,

Danışman :Doç.Dr.Aydın AKAN

Anabilim Dalı :Elektrik-Elektronik

Programı (Varsa ) :

Mezuniyet Yılı :2006

Tez Savunma Jürisi : Doç.Dr.Aydın AKAN (Danışman)

Prof.Dr.A.Fahri BURŞUK

Prof.Dr.Ayten KUNTMAN

Prof.Dr. Ahmet SERTBAŞ,


Tıbbi Görüntülerin Gabor Filtreler Kullanılarak İşlenmesi

Bu çalışmada, Geleneksel ve Dairesel Gabor Filtreleri kullanılarak kemik erimesine duyarlı dokunun analizi yapılmakta; Signh İndexi tablosu ile karşılaştırarak hastalığın derecesine karar verilmektedir. Burada gerçekleştirilmek istenen; kemik erimesi hastalığının teşhisinde uzmanın röntgen görüntüsü üzerinden koymuş olduğu tanının, bilgisayar ortamında girilecek değer aralıklarına göre otomatik olarak filtreler tarafından belirlenmesidir. Sayısal ortamdaki kalça kemiği röntgen görüntüsünde kemik erimesi açısından en hassas bölge olan Ward Üçgeni’nde incelemelerde bulunulacak, öznitelik çıkarımı yöntemi ile enerji hesaplaması yapılacak ve çıkan enerjiler normalize edilerek otomatik değerlendirme sağlanacaktır. Çalışmanın görüntü işleme ve özniteliklerin çıkarılması adımları Matlab ile gerçekleştirilmiştir.

Processing Of Medical Images Using Gabor Filters

In this study, texture susceptible to osteolysis is analyzed by using Traditional and Circular Gabor Filters and level of the disease is determined by comparing with Signh Index table. Aim of this study is to achieve the osteolysis diagnosis, which the specialist decided according to the x-ray image, by using Gabor filters that are set according to the intervals assigned on the computer. A research is carried out on the most susceptible zone –Ward’s triangle – to osteolysis in the digital x-ray image of femur, energy calculation will be performed via feature extraction method and automatic evaluation willl be provided by normalizing the outcome energy. MATLAB is used for image processing and feature extraction stages of the study.