Tnam ulusal kurtulus hareketinin tarihi uzerine ders cikartilacak ozet bilgiler. Marksizm-leninizmin vietnama girisi

VIETNAM ULUSAL KURTULUS HAREKETININ TARIHI UZERINE DERS CIKARTILACAK OZET BILGILER.

MARKSIZM-LENINIZMIN VIETNAMA GIRISI

Dort bin yillik tarihi olan ve halki, icerdeki hainlere ve disaridan gelen saldirilara karsi kararli bir mucadele ve kurtulus mucadelesi gelenegine sahip olan, yani Fransiz somurgecilerine ve Fransiz somurgecilerine hemen teslim olan feodal toprak beylerine karsi,1914’den itibaren mucadele eden ama 1858 den beri daha aktif savasan bir halka sahip olan Vietnam'da Komunist (isci) Partisi, 3.Subat 1930 da dogabilmisti. Bu, ayni zamanda, Vietnam'in cesur ve kahraman halkinin 100 yildan fazla aktif ama pusulasiz surdurdugu ulusal kurtulus mucadelesinin kisa sure sonra kazanacagi zafer olanaginin dogdugu gundu.

Fransiz somurgecileri, Vietnam'i kendi mallari icin bir pazar haline getirmeye, ham madde kaynaklarini ele gecirmeye, Vietnam emekcilerinin emegini ucuza satin alabilmeye ve Vietnam halkini Fransa'ya kolelestirmeye calisiyorlardi. Bunun icin, Vietnam halkini baski altinda tutuyorlar ve somurulerini garanti altina almak icin feodal rejimi arac olarak elde tutuyorlardi. Bu sekilde, Vietnam somurge ve yari-feodal bir ulke haline getirilmisti. Butun bunlar, Vietnam'da baslica iki temel celiskiyi one cikarmisti; birincisi, Vietnam ile Fransiz emperyalistleri arasindaki celiski; digeri ise, Vietnam halki ile ve ozellikle koylulukle, feodal toprak sahipleri arasindaki celiski idi. Ve Vietnam Komunist Partisi dogar dogmaz bu celiskileri ve onemini tespitle, Vietnam toplumunun ancak bu celiskilerin cozumlenmesiyle gelisebilecegini saptadi.

Vietnam Komunist partisinin dogmasi ile birlikte, onca zaman Fransiz somurgecilerine karsi mucadelelerinde ilerleme kaydedememis olan Vietnam halkinin, emperyalizm ve proleter devrimler cagina uygun bir politik cizgiye ve ulusal kurtulus mucadelesini basariya ulastiracak bir siyasi onderlige sahip olmasi da mumkun olmustu.

Vietnam Komunist partisi Vietnam'a ve Vietnam halkinin yuregine dogdugunda, Vietnam'da Feodal toprak sahipleri Fransiz emperyalistlerine teslim olmus; faaliyetleri Fransiz emperyalizmi tarafindan baltalanan ve kisitlanan kaypak burjuvazi ekonomik yonden zayif, siyasi yonden belirsizdi; bu nedenle Fransiz emperyalizmi ile uzlasma yoluna gitti. Koyluluk ve kucuk burjuvazi, bagimsizlik ve ozgurluk istemesine ragmen, ideolojik bir cikmaz icindeydi. Isci sinifi, yerli burjuvaziden daha once var olmasina karsin, ancak birinci dunya savasindan sonra onemli bir siyasi guc haline gelmisti.

Insanligin kalbine kizil bir karanfil gibi acan Ekim devrimi, insanlik tarihinde yeni bir cag, dunya capinda kapitalizmden sosyalizme gecis cagini acmisti. Somurge ve bagimli ulkelerde, ulusal kurtulus devrimleri, dunya proletarya devriminin ayrilmaz bir parcasi haline gelmisti. Bu sartlar altinda emperyalizm, feodalizm ve yerli burjuvazi tarafindan uc yonlu bir baskiya tabi tutulan en ileri uretim gucunu temsil eden, dusmanin ekonomik merkezlerinin faaliyetlerinin icinde olan isci sinifi, dogal olarak Vietnam'daki siyasi ustunlugu saglayacak gerekli sartlara sahip tek sinifti.

Vietnam Komunist partisinin kurucusu olan Ho Chi Minh, diger adiyla Nguyen Ai Quoc, 1920lerden itibaren Vietnam isci sinifinin bu yeteneklerine ve konumuna vakifti ve Dogu ve Batinin izledigi cesitli devrimci yollari inceledikten sonra su sonuca varmisti; "Vietnam'i ulusal kurtulusa goturecek tek yol proletarya devrimidir"

Fransiz iscilerinin hareketine de katilmis olan Ho Si Min,1920 de, Fransiz Komunist Partisinin de kurulusunda yer almis ve kararalilikla Komintern taraftari olmustu. Fransiz isci sinifinin ve Fransiz somurgelerindeki halklarin ortak dusmaninin Fransiz emperyalizmi oldugunu aciklikla ortaya koyarak, Fransiz somurgelerindeki halklar ile Fransiz isci sinifi ve emekci halki arasindaki dayanismanin temellerini atmis; Fransiz devrimi ve Vietnam devrimi arasindaki karsilikli yardimlasma iliskilerini kurmustur. Onun dusuncesine gore, ulusal faktor ile sinif faktoru birbirlerine sIki sIkiya bagli idi. Boylece, Ho Si Min, kisa surede yurtseverlik ile proleter enternasyonalizminin birlestirilmesinin simgesi olmustu.

Ho Si Min'in devrimci faaliyetleri, FKP'nin yayin organi L'Humanite'de, Fransiz genel emek konfederasyonu organi La Vie Ouvriere'de, kendisinin kurdugu La Paria'da cikan makaleleri ve Fransiz Somurgeciligi Denemesi (1925) , Devrimci Yol (1927) gibi yazdigi ilk kitaplar Vietnam'daki devrimci hareket uzerinde itici bir guc olusturmustu ve Vietnamli yurtseverleri Marksizm-Leninizm'e yonlendirmekte onemli oranda etkili olmustu. Fransiz somurgecilerinin kurduklari celik duvari Marksizm-Leninizm'in asip Vietnam'a girebilmesinde, Ekim devriminin etkisi yaninda, Ho Si Min'in etkisi oldukca onemlidir.

Ancak, buna ragmen, Vietnamli devrimcilerin eski yurtsever tutumlarindan Marksist-Leninist bir bakis acisina dayanan yurtseverlige gecisleri kolay olmuyordu. Vietnam Komunist partisinin, henuz sartlarin olgunlasmadigi bir zamanda kurulmasinin bu yurtsever devrimci hareketi bolebilecegini hesap eden Ho Si Min ve etrafindaki devrimci kadrolar, Vietnam'in ekonomik bakimdan geri bir somurge oldugundan ve sadece koylulugun ve kucuk burjuvazinin degil, isci sinifinin bile sosyalist bir gelenekten yoksun oldugu gercekliginden hareketle, her seyin basindan bu siniflara Marksizm-Leninizm'in goturulmesi gerektigini ve Vietnamlilarin yurtsever mucadele hareketlerinde Marksist-Leninist dunya gorusunu uygulamalarini saglayacak bir orgutlenmeye ihtiyac oldugunu goruyorlardi.

Iste bu perspektifle once gecici bir nitelige sahip olan, "Vietnam Devrimci Genclik Birligi" kuruluyor. Bu orgutun temeli, Vietnam Komunist Partisinin kurulusunu hazirlayacak olan cekirdek komunist grup ile Ho Si Min ve diger yurtseverler tarafindan birlikte atilmisti.

Vietnam'da ulusal kurtulus ve sinif mucadelesi 1914 den itibaren yogunlasti. Devrimci ve karsi - devrimci gucler programlarini ileri surerek halkin destegini kazanmaya calistilar. Vietnam Devrimci genclik Birligi, illegal kabul edilmis ve buyuk bir baski altina alinmisti ama buna ragmen, Fransiz somurgecilerinin ve onlarin ajanlarinin aldatici vaatlerini aciga cikarmada basarili olabiliyordu. Ayni zamanda burjuvazinin ve kucuk burjuvazinin reformist, milliyetci ve soven goruslerini etkili bicimde curutebiliyordu.

1926-1927 yillarinda Vietnam'da devrimci hareket buyumeye devam etti, Vietnam Devrimci Genclik Birligi hizla gelisti. Birligin siyasetini uygulamak icin, kucuk burjuva aydin kokenli uyeler maden ocaklarinda, fabrikalarda, plantasyonlarda calisarak proleterlestiler. Boylece iscilerin icinde, kitleler arasinda, propaganda yapma olanagi buldular, ajitasyon calismasi yaptilar, iscileri orgutlediler ve onlara onderlik ettiler, isci sinifina tarihi gorevinin ne oldugunu kavrattilar ve ayni zamanda gercek devrimciler olmak uzere kendilerini egittiler.

Sonuc olarak,1928-1929 yillarinda iscilerin hareketi guclendi ve siyasi talepler, ekonomik taleplerin onune gecti. Iscilerin hareketlerinin yani sira, koylulerin ve sehir kucuk burjuvazisinin mucadelesi de aktifti. Bu mucadeleler birleserek, isci sinifinin bagimsiz siyasi gucu sayesinde ulusal kurtulus ve demokrasi icin ulke capinda guclu bir uyanis gelisti.
Butun yurtseverler ve ilerici gucleri harekete gecirmek, orgutlemek ve onlara onderlik etmek icin isci sinifi partisinin temelinin atilmasi o sirada hayati onem tasiyordu.

VIETNAM ISCI SINIFI PARTISININ KURULUSU:

Kitle hareketinin ulke capinda buyumesi karsisinda Vietnam Devrimci Genclik Birligi artik devrimi yonetmek icin yetersiz kalmisti.

Vietnam devrimini daha da ileriye goturmek icin artik isci sinifinin gercek partisinin, Komunist partisinin kurulmasi zamani gelmisti. Birlik icindeki ileri unsurlar, bu objektif gerekliligi kavramislardi fakat bu gereklilik, henuz tam olarak birligin onderleri ve diger herkes tarafindan kavranmamisti.

Bu nedenle ilk gunlerde tek bir komunist partisi altinda toplanilamadi. Birligin bunyesinden iki komunist orgut dogmustu; Hindicini Komunist Partisi ve Annamlilar Komunist Partisi. Arkasindan ilerici –yurtsever egilime sahip olan ve daha sonra Hindicini Komunist Birligi adini alacak olan Yeni Vietnam Devrimci partisi kuruldu.

Boylece 1929'dan sonra Vietnam'da uc komunist orgut var oluyordu. Ancak bu durum fazla uzun surmedi. Cunku Marksizm-Leninizm bayragi altinda Vietnamli yurtsever guclerin, ozellikle iscilerin ve koylulerin mucadeleleri, kisa zamanda tek bir komunist partisinin onderligini gerektiren guclu bir ulusal ve demokratik yukselis icinde birlesti.

Bu sartlar altinda Ho Si Min komunist enternasyonalin bir temsilcisi sifatiyla 3 Subat 1930 yilinda Hong Kong yakinindaki Kowloon'da Vietnam'daki komunist gucleri tek bir Vietnam komunist Partisi icerisinde birlestirme meselesini cozumlemek uzere, degisIk komunist gruplarin temsilcilerini toplantiya cagirdi.

Bu konferans bir kongre kadar onemli idi. Ho Si Min tarafindan yazilan siyasi program ve kisaltilmis strateji bu konferansta kabul edildi. Bu ilk belge, henuz belli bir olgunluga erismemis olmasina ragmen, Vietnam devriminin esas olarak dogru siyasi cizgisini ortaya koyuyordu. Daha sonra parti merkez komitesinin siyasi gorusunun olusmasina temel teskil etti. Bu siyasal cizgi; toprak devrimini de iceren burjuva demokratik devrimi uygulamak; Fransiz emperyalistlerini ve feodal yoneticileri alasagi etmek icin tam bir bagimsizlik kazanmak ve Vietnam'i sosyalizm ve komunizme ulastirmak seklindeydi.

Bu siyasi cizginin basarisini teminat altina almak icin, bir isci sinifi partisi insa etmek, isci-koylu ordusunu kurmak, isci koylu ittifakini gerceklestirmek, ulusal birlesIk cepheyi orgutlemek ve Vietnam devrimi ile dunya devrimci hareketi arasindaki dayanismayi saglamak gerekiyordu.

Konferans, Vietnam'da Kizil Isciler Birligi- Kizil Koyluler Birligi- Komunist Genclik Birligi –Kurtulus Icin Kadinlar Birligi-Kizil Kurtarma Birligi-Anti-Emperyalist ulusal BirlesIk Cephe gibi kitle orgutlerinin kurulmasini kararlastirdi.

Vietnam Komunist Partisi'nin kurulusu, Vietnam devrimi tarihinde onemli bir donum noktasi olmustu ve bu, yeni bir cagi, isci sinifi ve onun oncu birligi Marksist-Leninist parti onderligindeki Vietnam Devrimi cagini acmisti.

Vietnam isci sinifi sayica cok olmasina karsin, cografi bakimdan oldukca yuksek bir yogunlasmaya sahipti ve aristokrat isciler kesimini icermeyen, reformizmin etkisine maruz kalmayan homojen bir sinifti. Ayrica cok guvenilir ve cok savaskan olan yakin bir muttefiki vardi; koylu sinifi. Bu iki sinif, kararli bir mucadele gelenegine sahip olan ve boyun egmeyen Vietnam halkinin baslica devrimci gucleri idi. Marksizm-Leninizm'in Vietnam'daki kitleler arasinda saglam bir sekilde kok salmasinda etken olan kosullar iste bunlardi.

Isci sinifinin ve Vietnam halkinin bu ozelliklerinden dolayi, Vietnam Komunist Partisi, yeni kurulmus olmasina ragmen, isci sinifinin yeni tip partisinin butun gereklerine sahipti ve kurulur kurulmaz Vietnam yurtsever hareketinin tek onderi haline geldi.

1930 Ekiminde, Parti Merkez Komitesinin Birinci Kongresi, Partinin ismini, Hindicini Komunist Partisi olarak degistirdi ve parti birinci genel sekreteri olan Tran Pu tarafindan ortaya konulan siyasi tez benimsendi.

Bu tez suna isaret ediyordu; "Emperyalizm ve proletarya devimleri caginda, Rusya'daki Buyuk Ekim devriminden sonra, Vietnam Devrimi dunya proleter devriminin ayrilmaz bir parcasi olmustur.

Vietnam devrimi iki asamadan gecmek zorundadir; birinci asama, emperyalist ve feodal yoneticileri devirmek, ulusal bagimsizligi gerceklestirmek ve koyluye toprak vermek icin, isci sinifinin onderliginde yurutulecek olan burjuva demokratik devrimdir. Antiemperyalist mucadele ile antifeodal mucadele birbirine sIki sIkiya baglidir. Devrimin esas gucleri isciler ve koylulerdir. Parti, isci koylu ittifakini insa etmeli, ayaklanmak ve iktidari ele gecirmek icin devrimci siddet kullanmalidir.

Yukarida sozu edilen gorevler esas olarak tamamlandiktan sonra Vietnam, kapitalist kalkinma asamasindan gecmeden sosyalizme dogru yol aldigi sirada, devrim ikinci asamaya gececektir.

Devrimin basarisini teminat altina alacak kacinilmaz sart, bir komunist partinin ideolojik bakimdan Marksizm-Leninizm temeline dayanmasi, devrime onderlik edecek dogru bir cizgide olmasi, demokratik merkeziyetcilik temeline dayanan bir orgutlenmeye, sIki disipline sahip olmasi, parti icinde ve disinda sIki baglar kurmasi ve devrimci mucadele icerisinde olgunlasmasidir."

Partinin bu Siyasi Tez'inin buyuk bir tarihi onemi vardi. Cunku Vietnam isci sinifi ve halki, ilk defa olarak, Vietnam toplumunun objektif kanunlarini, yani Vietnam'in somurge ve yari –feodal bir ulke oldugunu net olarak dile getiren yeni tip burjuva demokratik devriminin programina sahip oluyordu. Bu program, Vietnam halkinin acil ihtiyaclarini karsilayan bir programdi.

Partinin Siyasi Tez'i, sinif mucadelesini hice sayan gorusleri savunanlari yenilgiye ugratma mucadelesinde Vietnamli komunistlerin etkili bir silahi olmustu. Vietnamli komunistlerin, iscilerin ve koylulerin, ulusal reformizmin, provokasyona acik ve yikici Trockizmin ve burjuva sovenizminin korkunc etkilerinden korunmalarina yardimci olmustu.

Bu Siyasi Tez sayesinde Vietnam Komunist Partisi, milliyetcilik ve demokrasi bayragini kaldirdi, isci sinifini devrimin mutlak onderi olarak muhafaza etti.

VIETNAMDA DEVRIMCI YUKSELIS:

Vietnam Komunist Partisi, Vietnam'in ve diger Hindicini ulkelerinde kapitalizmin ciddi bunalimlarinin yaygin oldugu bir donemde kurulmustu. Fransiz emperyalistleri, butun bu bunalimlarin yukunu Vietnam halkinin sirtina yuklemisti. Isciler ve koyluler bu bunalimin cok ciddi bir sekilde ve dogrudan etkisi altinda idiler. Ayrica,1929-1933 yillari arasinda, Vietnam, surekli sel felaketleri ve bunun sonucu kitliklar ile karsi karsiya kalmisti. Koyluler son derece yoksullasmisti. Issizlerin sayisi surekli olarak artiyordu. Bircok ulusal burjuva ve kucuk-burjuva iflas etmisti. Nufusun her tabakasinin hayat sartlari ciddi bir tehdit altinda idi. Ekonomik bunalimlar, somurunun yogunlasmasi ve Yen Bal ayaklanmasindan (11 Subat 1930'da, Vietnam Milliyetci Partisi tarafindan duzenlenmistir) once ve sonra uygulanan genis teror siyaseti, Vietnam halki ile Fransiz emperyalistleri arasindaki celiskileri daha da derinlestirmisti. Bunlar Vietnam Komunist Partisi'nin Vietnam'da esi gorulmemis bir devrimci hareketi orgutlemesi ve ona onderlik etmesi icin elverisli sartlardi.

Vietnam devrimci hareketi kisa zamanda, buyuk grevler ile kitlelerin devrimci ayaklanmasi ile genis bir sekilde kirlik bolgelere yayilmisti. Vietnam'in her bir yaninda, yuzlerce isci grevi, binlerce koylu gosterisi, sayisiz mitingler, okul grevleri ve kucuk tuccarlarin Pazar grevleri patlak vermisti.

Iscilerin, koylulerin ve kucuk-burjuvazinin bu bilincli hareketi, anti-emperyalist mucadeleyi, anti-feodal mucadele ile birlestirdi ve burjuva reformist hareketin etkisini tamamen bertaraf etti.

Nghe Tinh (Nghe An ve Ha Tinh eyaletlerinde kurulan Sovyet) Sovyetinin kurulmasiyla Vietnam devrimci hareketi en yuksek dereceye ulasiyordu. Kitlelerin cetin devrimci hareketi karsisinda Nghe An ve Ha Tinh eyaletlerindeki biricik koyluk bolgede emperyalist ve feodal yonetim bolunmus ve sonunda cokmustu. Parti hucreleri tarafindan yonetilen koylu birliklerinin icra komiteleri, koyun siyasi ve sosyal hayatinin her yonunu kendi idareleri altina aldilar. Boylece halkin iktidarinin sorumluluklarini sura tipinde uzerlerine almis oluyorlardi. Bu Sovyet, uzun muddet surmemis olsa da, kararli bir sekilde karsi-devrimci unsurlari bastirmis, emperyalist ve feodal yoneticiler tarafindan yaratilan vergileri ortadan kaldirmis ve ayni zamanda halk icin demokratik ozgurluklerin guvencesini saglamislar, koylulere toprak dagitmislar, halki okuma yazma ogrenmeye tesvik etmisler ve eski gelenek gorenekler yaninda, batil inanclardan uzaklasmalarini saglamislardi.

Bu Sovyet deneyimi, Vietnam halkinin daha ilerdeki basarili Agustos devrimini getirecek olan bir hazirlik provasiydi. Ulusal demokratik devrimi ,"bagimsizlik" ve "toprak isleyenin" sloganlariyla surdurecek olan partinin siyasi cizgisi, kitlelerin tek inanci ve umidi haline geldi. Bu devrimci mucadele sirasinda Vietnam Komunist Partisi de celiklesmis ve olgunlasmisti. Nisan 1931 de Komunist Enternasyonalin bir seksiyonu olarak taninacakti.

1930-1931 devrimci yukselisi ve Nghe Tinh Sovyet'i, ancak Vietnam isci sinifi ve onun oncusu olan Hindicini Komunist Partisinin, Vietnam'da ulusal demokratik devrime onderlik edebilecegini kanitladi. Ve ancak Komunist Partinin onderliginde isci sinifinin ve koylulerin, nufusun diger tabakalariyla birleserek, emperyalist ve feodal yoneticileri yerlebir edebileceklerini ve halkin devrimci rejimini kurabileceklerini dogrulamistir. Bu hedefe ulasmanin yolu, kitlelerin devrimci siddetini harekete gecirmekti ve oyle de oldu.

Kitlelerin bu guclu hareketi ve partinin gelisen etkisi karsisinda Fransiz emperyalistleri panige kapilmisti ve devrimci hareketi ezmek, partiyi imha etmek icin amansiz bir teror hareketine giristi. Partinin onde gelen birkac organi basildi. Onbinlerce kadro, parti uyeleri ve yurtsever savascilar tutuklandi, olduruldu ya da mahkûm edildi.

1931'in yarisindan sonra devrimci hareket gerilemisti. Ancak bu uzun surmedi. Cok buyuk zorluklara karsin, parti ve Vietnam halki, devrimin parlak gelecegine inanmaktan vazgecmemisti. Kahramanlikla, kararlilikla ve boyun egmeyen bir yaklasimla parti kadrolari, parti uyeleri ve devrimci kitleler ulke capinda ve dunyada Vietnam devrimine buyuk itibar kazandirdilar.

1932 yili, Vietnam Komunist Partisi, partinin siyasi tezini surduren hareket programini ortaya koydu. Acil somut gorevleri, yeni duruma daha uygun mucadele yontemlerini ve bicimlerini tanimladi.

Tutuklamalari ve baskilari goguslemesini basaran parti uyelerinin bagliligi sayesinde Vietnam Komunist Partisinin kitlelerle bagi muhafaza edilebilmisti. Parti bir yandan illegal orgutlerini pekistirmis, diger yandan da, legal ve illegal hareket bicimlerini birlestirmeyi basarmisti. Bununla birlikte, Propagandayi surdurerek, absin yoluyla sehir konseylerinde ve mahalli konseylerde yeni fikirleri savunarak legal yoldan yararlanmasini bildi.

Emperyalistlerin zindanlarinda tutuklu bulunan kadrolar, parti uyeleri, tutukevi rejiminin duzeltilmesini saglamaya yonelik ve tutuklularin oldurulmesine, terorizme karsi cikan mucadelelere onderlik ettiler. Diger yandan bu guc zamanlarda, kardes komunist ve isci partilerinin, ozellikle Sovyet, Cin ve Fransiz Komunist partilerinin yardimlari son derece degerli idi.

1933 ten itibaren, devrimci hareket gucunu toplamaya basladi. 1934 yilinda partinin denizler asiri onderlik komitesi olusturuldu. Gorevi, ulkede restore edilen parti orgutlerini birlestirmek, onder kadrolar yetistirmek ve yakin gelecekteki, birinci parti kongresine hazirlanmakti. Bu kongre, 1935 Martinda, Cin'de Macao bolgesinde toplandi . Bu kongrenin ve parti komitesinin gorevi, ulke icindeki parti orgutunun parti merkez komitesi onderligi altinda birlestirilmesiyle sona eriyordu.

Boylece parti, ulke capinda inisiyatifi elinde tuttugunu gostermis oluyordu.

Hindicini Komunist Partisi, Fransiz emperyalistlerinin amansiz baskilarina ragmen mucadelede yilmadigini ve mucadeleye devam etmek icin ayakta oldugunu, Hindicini Proletaryasinin sarsilmaz celikten oncusu oldugunu gosteriyordu. Hindicini devriminde ancak boyle celikten bir partinin iscilerin ve koylulerin mucadelesine onderlik edebilecegini ve buna hak kazandigini gostermisti.

HINDICINI DEMOKRATIK CEPHE KAMPANYASI ( 1936-1939 )

1929 ile 1933 yillari arasindaki ekonomik bunalimin ciddi sonuclari ve emperyalist guclerin izleyen istikrarsiz ekonomik durumu, sosyal celismeleri daha da derinlestirdi ve bu ulkelerdeki devrimci hareketi yogunlastirdi. Kitlelerin mucadelesine karsilik bircok emperyalist ulkelerdeki tekelci kapitalistler, burjuva demokratik ozgurlukleri bastirdi ve fasist politika uyguladi. Almanya, Italya, Japon fasistleri kuvvetli bir yer edindiler, Dunya pazarlarini yeniden bolusmek icin alelacele savas hazirliklarina giristiler ve dunya devriminin kalesini yikmak icin Sovyetler Birligine saldirdilar.

Durum buyken,1935 te toplanan Komunist Enternasyonalin 7. kongresi, komunist partilerinin ve isci sinifinin acil gorevinin henuz kapitalizmi yikma mucadelesi degil, fasizmle savasma demokrasiyi tanima ve barisi koruma mucadelesi oldugunu isaret etmisti. Bu sebeple butun ulkelerin komunist partileri, isci gucunu birlestirmeli ve baslica dusman olan fasizme karsi yurtsever, demokratik parti ve orgutlerle nufusun cesitli tabaklariyla anlasarak genis halk cephesi kurmalidirlar.

Anti –fasist harekette cekirdegini Fransiz komunist partisinin olusturdugu Fransiz Halk Cephesi 1936 Mayis secimlerinde zafer kazandi. Bir halk cephesi hukumeti kuruldu. Bu olay, Vietnemda da siyasi durum uzerinde dogrudan etki yaratmisti. Ekonomik bunalimlar ve Fransiz emperyalistlerinin baski siyaseti sonucu, Vietnam’daki ulusal burjuvazinin de dahil oldugu butun halk tabakalari demokratik degismeler bekliyordu.

Bu durum cercevesinde ve Kominternin 7. kongresi kararina uygun olarak Vietnam Komunist Partisi 1936 yazinda ilk kongresini topladi. Hindicini devriminin gorevini, fasizme ve fasist saldirgan savasina karsi demokrasi ve baris icin dunya cephesine katilmak olarak tespit etti. Kongre gecici bir sure icin "Fransiz emperyalizmini yikalim", "toprak sahiplerinin topraklarina el koyarak topraklari isleyene dagitalim" sloganlarini bir kenara birakarak, Hindicini antiemperyalist halk cephesini orgutleme karari aldi. Fakat bu tur bir orgut, Hindicinideki Fransiz saflarini dagitma, saldirgan Fransiz fasistlerini ve gerici somurgecileri tecrit edemezdi. Bu nedenle Hindicini antiemperyalist halk cephesinin adi daha sonra, butun demokratik ve ilerici gucleri harekete geciren, Fransiz fasistleri ve Fransiz gerici somurgecileri olan baslica dusmana karsi demokratik ozgurlukler, yasama sartlarinin duzeltilmesi icin ve fasizme karsi dunya barisini korumak icin mucadele eden Hindicini Demokratik Cephesi olarak degistirildi. Orgut bicimi ve mucadele yontemi acisindan parti merkez komitesi, propagandayi surdurmeyi, kitleleri orgutlemek icin butun legal- illegal bicimleri kullanmayi, ayni zamanda gizli parti orgutlerini saglamlastirmayi ve gelistirmeyi, parti orgutunu ve Demokratik Cepheyi genisletmek ve kitlelerin mucadelesini yogunlastirmak icin legal ve yari legal faaliyetlerle illegal faaliyetleri birlestirmeyi ongordu. Bunun uzerine, KEYK de gorevli olan Le Hong Phong, Merkez komitesi ile birlikte devrimci harekete onderlik etmek uzere Vietnam'a geri gonderildi.

O sirada yurt disinda olan Ho Si Min, ulkedeki demokratik hareketi yakindan izliyor ve en akillica talimatlari yolluyordu.

O gunlerde devrimin basarisini teminat altina almak icin "genis bir ulusal demokratik cephe orgutlenmesinde " israr etti. "trockistlerle uzlasmak ve onlara taviz vermek mumkun degildir. Onlarin siyasi bakimdan ortadan kaldirilmasi gereken fasistlerin ajanlari olduklari her firsatta aciga cikarilmalidir. Bu gorevi yerine getirebilmek icin, parti, uzlasmaksizin tarafgirlikle mucadele etmeli, parti uyelerinin siyasi ve kulturel seviyelerinin yukseltilmesi icin Marksizm-Leninizm'in sistemli bir calismasini yapmalidir." Diyordu.

Vietnam komunist partisinin onderliginde Hindicini kongresini orgutleme kampanyasiyla baslayan kitlelerin hareketi buyuk olcude yogunlasti. Her yerde hareket komiteleri kuruldu, halkin dilekleri goz onunde bulundurularak konusmalar ve mitingler duzenlendi. Fransiz halk cephesi hukumetinden demokratik reformlar ve kitleler icin daha iyi yasama sartlari talep edildi. Hindicinideki ve Fransa'daki halk hareketinin baskisi sonucu Vietnam zindanlarinda bulunan bircok siyasi tutuklu serbest birakildi. Partinin demokratik cephenin ve demokratik gencligin bazi gazeteleri serbestce yayinlandi. Vietnam Komunist Partisi bu kosullarda kucuk burjuva siyasi gruplarini demokratik dusunceli burjuva aydinlarini birlikte harekete gecirmeyi basarabildi. Ayni zamanda Fransiz sosyalist partisinin Hindicini kolu ile bircok somut sorun uzerinde isbirligi yapti.

1936'nin ortalarindan 1939'un ortalarina kadar Hindicinide kitlelerin mucadele hareketi buyuk bir hizla gelisti. Buyuk sehirlerde ve sanayi bolgelerinde, ozellikle Saygon, Hanoi gibi buyuk yerlerde grevler, gosteriler patlak verdi. Isciler hayat sartlarinin duzeltilmesini, sekiz saatlik is gunu, dernekler ve kardes birlikler kurma ozgurlugunu talep ettiler. Kol ve kafa iscileri, kardes birlikler ortak yardim birlikleri orgutlediler. Milyonlarca koylu vergilerin azaltilmasini ve butun zorbaliklara ve gasplara son verilmesini talep eden gosterilere katildilar.

Bu donemde Vietnam Komunist Partisi, ice kapaniklilik, dar kafalilik, hareketi ileriye goturmek icin legal ve yari- illegal calisma bicimlerini kullanmamak gibi, "sol" sapmalari; legalizm, partinin basarilarini abartmak ve illegal parti orgutlerinin pekistirilmesini ihmal etmek, Trockistlere karsi uyanikligi kaybetmek, onlarla dikkatsizce isbirligi yapmak, burjuvaziden ve toprak sahiplerinden gereginden fazla medet ummak, bu arada, iscilerin ve koylulerin devrimci gucunu ve isci –koylu ittifaki meselesini ciddiye almamak gibi sag sapmalari siddetle elestirmistir.

Vietnam Komunist Partisi, ulusal bagimsizlik meselsine iliskin tavrini ilan etmekte agir davrandigi bir sirada, Hindicini Demokratik Cephe kampanyasi(1936-1939) gercekten guclu, genis bir ulusal ve demokratik hareket olmustu. Kitleleri yonetmede, kadrolarin ve parti uyelerinin siyasi duzeyleri ve becerileri buyuk olcude gelismisti. Partinin kitleler uzerindeki itibari ve etkisi artmisti. Onemli olan, partinin Marksist-Leninist dusuncesinin, Vietnam Komunist Partisinin ve Komunist Enternasyonalin siyasi cizgisinin propagandasini yapmak icin, legal, yari-legal yollari bu kosullar altinda kullanabilmis olmasidir. Partinin ve Demokratik Cephenin legal yayinlari, kitleleri seferber etmede ve egitmede, onlarin mucadelesini orgutleyip, onlara onderlik etmede ve ayni zamanda her gecen gun daha da tecrit olan Trockistlerin ve diger gericilerin aldatici propagandalarini ve sabotaj faaliyetlerini ezmede buyuk bir rol oynadi.

Vietnam Komunist Partisinin, temsili meclislerde ve mahalli konseylerde yurutulen faaliyetleri de dahil olmak uzere butun legal bicimlerden yararlanmasi, Vietnam gibi, okuldan cok cezaevlerinin bulundugu, halkin hicbir demokratik ozgurlugunun olmadigi, burjuva demokratik ozgurluklerin dahi olmadigi somurge ve yari-feodal bir ulkede komunistler icin buyuk basari demekti.

Vietnam Komunist Partisi, demokratik ozgurlukler icin mucadele sirasinda, yasama sartlarinin duzeltilmesini, sehirlerde ve kirlik bolgelerde milyonlarca halkla birlikte "siyasi bir halk ordusu "nu meydana getiren kitlelerin seferber edilmesini ve egitilmesini basariyla surdurdu. Genis bir siyasi hareket vucuda getirdi ve bu sirada Vietnam'da bircok kadro devrimci faaliyetler icin egitilmisti. Acikca goruluyordu ki, Hindicini Demokratik Cephesinin guclu hareketi, 1945 Agustos devriminin bir provasi olmustu.

ULUSAL KURTULUS HAREKETI VE AGUSTOS DEVRIMI ( 1939-1945 )

Eylul 1939 da ikinci dunya savasi patlak vermisti. Hindicinideki Fransiz somurgecileri, parti onderligindeki devrimci hareketi insafsizca bastirdilar ve fasistlerin saldirgan savaslari ugruna butun insan gucunu ve zenginliklerini gozu donmuscesine ele gecirerek, genel seferberlik ilan ettiler. Legal faaliyetlerin artik olanagi kalmamisti. Legal ve yari-legal faaliyetler icinde olan parti kadrolari ve organlari tam zamaninda yer altina gecme talimati aldilar. Bircogu koylere giderek, oradaki halkin yardimi ile calismalarini surdurduler. Hem de, koyde ve sehirde devrimci hareketi hizla gelistirmeye devam ettiler.

Kasim 1939'da, parti merkez komitesi, parti genel sekreteri Nguyen Van Cu'nun, Le Duan'in ve bazi diger yoneticilerin katildigi altinci oturumu topladi. Bu toplantida, Ulusal kurtulusun, Hindicini devriminin en onde gelen gorevi oldugunu onemle belirterek; toprak devrimini surdurme sloganinin bir kenara birakilmasina karar verdi ve yuksek toprak kirasina, fahis faizlere karsi cikan ve somurgecilerin, hainlerin elindeki topraklarin koylulere dagitilmasini ongoren bir siyaset benimsendi. Bu siyaset, emperyalistlere ve onlarin usaklarina karsi cikan herkesi harekete gecirecek olan ve toprak sahibi sinifin ilerici unsurlarini kazanan Hindicini Antiemperyalist Ulusal BirlesIk Cephesini genisletecek olan bir hedefe sahipti.

Komunist Partisinin merkez komitesinin altinci oturumu, strateji yonunde dogru bir degisIklik kaydetmisti. Ulusal kurtulus meselesini butunuyle yeniden ele aldi ve Hindicini halklari ile emperyalist saldirganlar arasindaki celismenin Hindicinideki ulusal ve demokratik devrimde temel iki celismeden birini meydana getirdigi sonucuna vardi; ulusal kurtulus hareketi dunya devrimci hareketinin ayrilmaz bir parcasi idi.

Fransa kisa sure sonra, fasist Hitler ordulari tarafindan isgal edildi. Japon fasistleri bu durumdan yararlanarak, Hindiciniyi istila ettiler. Fransiz somurgecileri Japonlara teslim oldu, fakat yenilmez Vietnam halki her ikisi ile de savasmak uzere harekete gecti.

Eylul 1940 da, Bac Son isyani patlak verdi. Ayni yilin Kasim ayinda Nam Ky isyani oldu. 1941 Ocaginda Cho Rang ve Do Luang'da bahriyeliler isyan etti. Karadaki ve denizdeki bu isyanlar, Vietnam halkinin bagimsizlik ve ozgurluk icin verdigi cetin mucadelenin habercileri olarak buyuk etki yaratmisti.

Kasim 1940 da, parti merkez komitesinin 7. oturumu toplandi ve Fransiz ve Japon fasistleri tarafindan cift boyunduruk altinda bulundurulan Hindicini halklarinin ciddi bir tehdit altinda olduguna isaret etti. Ve Partinin acil gorevinin Hindicini halklarini iktidari ele gecirmeleri icin silahli mucadeleye hazirlamada onderlik etmek oldugu kararini aldi. Ayni zamanda Bac Son isyani icin orgutlenmis olan ordunun muhafaza edilmesine ve devrimci bir us kurulmasina karar verdi. Troung Chinh, Vietnam komunist partisinin genel sekreteri oldu. 13 Ekim 1940 da, Bac Son isyani kuvvetleri, partinin onderligindeki ilk gerilla birliklerini meydana getirdiler. Kisa bir sure sonra, bu birlik ulusal kurtulus ordusunun uc mufrezesini olusturdu.

8 Subat 1941 de, Ho Si Min, Vietnam devrimci hareketinin dogrudan yonetimini ele almak icin ulkeye dondu. 1941 Mayisinda, parti merkez komitesinin sekizinci oturumu Ho Si Min denetiminde Poc Bo'da toplandi. Ulkedeki ve dunyadaki durumun derin bir incelemesi esasina dayanarak, merkez komitesi, yakin gelecekte yurutulecek devrimin ulusal kurtulus devrimi oldugu ve halkin butun devrimci guclerinin namlularini Japon ve Fransiz fasist saldirganlarina karsi cevirmeleri gerektigi kararina vardi. Cunku "eger Vietnam'in kurtarilma ani olan bu anda basarisizliga ugranirsa, butun halk icin bagimsizlik ve ozgurluk saglanamazsa, sadece Vietnam ve Vietnam halki omur boyu esir olmakla kalmayacak, ayni zamanda bir kesimin, bir sinifin cikarlari, hicbir zaman yeniden talep edilemez hale gelecekti."

Sekizinci oturumda parti merkez komitesi altinci ve yedinci oturumlarda, ulusal kurtulus meselesi uzerinde alinan kararlari duzelterek gelistirdi. Bu meseleyi, her Hindicini ulkesi cercevesinde ele almaya ve halkin cesitli tabakalarinda ulusal kurtulus birliklerinden olusan Vietnam Kurtulus Birligi( Viet Minh) kurmaya karar verildi. Cesitli tabakalardan olusan ulusal kurtulus birlikleri sunlardi; ulusal kurtulus iscilerinin birligi- ulusal kurtulus ordu mensuplari birligi-ulusal kurtulus kadinlar birligi-ulusal kurtulus ihtiyarlar birligi—ulusal kurtulus rahipler birligi vb.

Cok esnek bir siyaset benimsendi. Amac dusman saflarini bolmek, ulkeyi ve halki kurtarmak icin harekete gecirilebilecek butun kuvvetleri seferber etmekti. Devrimci usler kurulmasina, silahli kuvvetler tesis edip, gelistirilmesine, her yonde devrimci calismanin hizlandirilmasina, iktidari ele gecirmek icin girisilen mahalli ayaklanmaya hazirlanilmasina karar verildi.

Merkez komitesine baska uyeler de secildi. Parti merkez komitesinin sekizinci oturumu karari ve Ho Si Min'in merkez komitesi toplantisindan sonra yayinlanan cagrisi, butun partiyi ve butun Vietnam halkini harekete gecirdi. Merkez komitesinin bu tarihi toplantida aldigi ve kesin olarak parti tarafindan bizzat yurutulen tedbirler ve kararlastirdigi politikalar,1945 Agustos devriminin zaferine yol acti.

Japon ve Fransiz fasistleri, Hindicini'de celisen menfaatler guduyorlardi, fakat Vietnam devrimini ezmede ayni derecede kararliydilar. Halki amansizca baski altina aldilar ve katliamlar yaptilar. Yurtsever savascilari oldurduler ya da surgune gonderdiler. Viet Minh programi Vietnam halkinin bagimsizlik ve ozgurluk arzularini tamamen karsilayacak bir programdi. Butun yurtsever Vietnamlilar, bu programi uygulamak icin ellerinden geleni yaptilar. Viet Minh, butun bu acik baskilara ragmen gelismeye devam etti.

Iste bu sirada, anti-fasist birlesIk gucler bazi zorluklarla karsilasmalarina ragmen, Alman, Italyan ve Japon fasistlerinin eninde sonunda birbirlerine gireceklerini ve Vietnam halkinin kesin olarak bagimsizligini kazanacagini berrak bir sekilde gorebiliyorlardi. Vietnam halkinin gelecegine olan bu sarsilmaz inanc Viet Minh tarafindan butun halka asilanmisti.

1943 te, kurtulus hareketi koylerde oldukca guclendi, fakat sehirlerde ve ozellikle ogrenci ve aydin hareketinin pek gorulmedigi buyuk sehirlerde zayif kalmisti. Parti, Viet Minh cephesini genisletmek icin somut tedbirler almaya, sehirlerde hareketi hizla gelistirmeye ve Vietnam sanatkarlarini ve aydinlarini Viet Minh cephesinin bir uye orgutu olan Ulusal Kurtulus Kultur Birligi'ne cekmek icin bir Vietnam kultur programi hazirlamaya karar verdi.

Partinin ve Viet Minh cephesinin illegal yayinlari, Japon taraftari egilimleri, Japon kuvvetlerine guvenmeyi, Japonlarla barisci gorusmeler yaparak iktidari ele gecirme hayallerini mahkum etti; saldirgan ve sabotajci Trockistlere, anti-bolseviklere karsi savas acti, bolunme ve particilikle mucadele etti. Butun bunlar, partinin ve cephenin butunlugunu ve tekligini pekistirecek, partinin Vietnam devrimindeki onderligini guclendirecekti.

Agustos 1944 te, Ho Si Min, sartlarin henuz olgunlasmadigi gerekcesiyle Cao Bang-Bac Can- Lang Son halkinin isyanini erteleme emri verdi. Parti daimi kurul komitesi de 11 Kasim 1944 de Vu Nhai-Dinh Ca'da zamani gelmeden guclerimizi aciga cikaran, kucuk burjuva bir nitelik tasiyan silahli ayaklanmayi cok ciddi bir sekilde elestirdi. Ayni zamanda parti, hareketi hizlandirmak icin daha yuksek mucadele bicimlerinin gerektigine de, isaret etti.22 Aralik 1944 de, Cao Bang'da Von Nguyen Giap'in komutasinda Vietnam Kurtulus Ordusu Propaganda Birligi kuruldu. Bu birlik, Ulusal Kurtulus Birlikleriyle birlikte, siyasi mucadele ile butunlesen silahli mucadeleyi yogunlastirdi.

O sirada Sovyet ordusunun karsi saldirisi, buyuk zaferler kazandi. Alman fasistlerinin kaderi belli oldu. Pasifik bolgesinde ise Japonlar umitsiz bir durumdaydilar.

Japonlarin Hindicini uzerindeki Fransiz hakimiyetini yikmaya hazirlandigini bilen parti daimi komitesi 9 Mart 1945 de harekete gecmek amaciyla genisletilmis bir konferans duzenledi. Partinin onceden tespit etmis oldugu gibi, Fransa ile Japonya arasinda savas patlak vermisti. Muttefik kuvvetler Hindiciniye ayak bastiginda, arkadan vurulma tehlikesini ortadan kaldirmak icin Japon fasistleri 9 Mart 1945 te bir darbe yaparak Fransizlari alasagi ettiler ve Hindiciniye sahip ciktilar. Bu sartlar altinda Parti daimi kurulu komitesi'nin genisletilmis konferansi, bu darbenin ciddi bunalimlara yol acacagini ve bunun sonucu genel bir ayaklanma yolunda sartlarin hizla olgunlasacagini tespit etti. Konferans" Fransizlari ve Japonlari ulkemizden atalim "slogani yerine,"fasist Japonlari ulkemizden atalim" sloganini kabul etti. Ve ulusal kurtulus icin ve genel ayaklanmayi hazirlamak icin Japon fasistlerine karsi guclu bir hareket baslatti. Sartlarin elverisli oldugu bolgede gerilla savasina agirlik verildi ve mahalli idare yikildi. Genel bir ayaklanma icin hazirliklari hizlandirmak ve kitlik kurbanlarini bir an once kurtarmak icin konferans, "pirinc depolarini ele gecir, halki acliktan kurtar" kampanyasi icin kitleleri seferber etme karari aldi. Konferansin sonuclari ve kararlari somut tedbirler getirdi ve parti daimi kurul komitesinin tarihi bir talimati olan "Japonlarin ve Fransizlarin birbirine ates actigi bir sirada bizim hareket tarzimiz" 12 Mart 1945 te yayinlandi. Tam sirasinda yayinlanan bu talimat, mahalli parti orgutlerinin inisiyatif ruhunu gelistirdi.

Martin sonundan itibaren, Vietnam devrimci hareketi artan bir guc haline geldi ve bir cok bolgede mahalli ayaklanmalar oldu.

Gelecek genel ayaklanma icin faal hazirliklar yapildi. Nisan 1945 parti daimi kurulu Tonkin Devrimci Askeri Konfederasyonunu topladi. Parti genel sekreteri baskanligindaki konferans, butun silahli kuvvetleri Vietnam Kurtulus Ordusunda birlestirme karari aldi. Silahli savunma birlikleri ve savunma savasi gruplari duzenlendi, askeri ve siyasi kadrolar yetistirmek icin kisa sureli okullar acildi. Haziran 1945 te alti Viet Bac eyaletinden meydana gelen bir kurtarilmis bolge kuruldu. Her seviyede devrimci hareket komiteleri kuruldu ve onemli Viet Minh politikalari uygulanmaya baslandi. Kurtarilmis butun bolge, ulkenin baslica devrimci ussu haline geldi; ilerde Vietnam Demokratik Cumhuriyeti olarak gelisecekti.

Vietnam halki, faal olarak genel bir ayaklanmaya hazirlanirken, Bac Bo'da ve Tring Bo'nun kuzeyinde korkunc bir kitlik bas gosterdi. Iki milyon Vietnamli acliktan oldu. Bu, Japon ve Fransiz fasistlerinin somuru ve savas provokasyonu siyasetinin en felaketli sonuclarindan biriydi. Kitlelerin, pirinc depolarini ele gecirme ve halki acliktan kurtarma yolunda seferber edilmesi, halkin en acil ihtiyaclarina cevap verdiginden, bu, mucadele ve ayaklanma hareketini hizlandirdi. Halki silahli ayaklanma ve iktidari ele gecirme yolunda egitti. Halkin devrimci ruhu buyuk capta gelisti. Devrimci hareket sadece iscileri, koyluleri, kucuk tuccarlari, kucuk mulk sahiplerini, ogrencileri, hukumet gorevlilerini degil, ayni zamanda ulusal burjuvaziyi de ve bazi kucuk toprak agalarini da harekete gecirdi. Ulusal kurtulus orgutleri, savunma birlikleri, hemen hemen butun koylerde ve hatta buyuk sehirlerde ayaklandilar. Ulkeyi boydan boya bir isyan havasi sardi.

Bu arada, ikinci dunya savasi sona eriyordu. Alman ve Italyan fasistleri silahlarini birakmisti, Japon fasistlerinin de sonu gelmisti.

8 agustos 1945 te, Sovyetler Birligi Japon fasistlerine karsi savas ilan etti. Birkac gun icinde Sovyet silahli kuvvetleri Kuzeydogu Cin'de mevzilenen kirik dokuk Japon ordularini ezdi. 15 Agustos 1945 de Japonlar Sovyetler Birligine ve diger muttefik kuvvetlere kayitsiz sartsiz teslim oldular.

13 Agustos 1945 de parti, Tan Trao'da genel bir ayaklanma ve Viet Minh'in toplandigi halk komitesine katilma karari almak icin ikinci ulusal kongreyi topladi.

16 Agustos 1945 de, Tan Trao'da toplanan halk komitesi, Viet Minh tarafindan tespit edilen 10 ana siyaseti benimsedi, genel ayaklanma icin emir verdi ve ulusal kurtulus merkez komitesini yani Baskan Ho Si Min onderligindeki hukumeti secti. Bu tarihi kongrede Vietnam Komunist Partisi, en dogru politikayi ileri surmustu. Muttefik kuvvetler Hindiciniye ayak basmadan once, iktidari ele gecirmek icin halki genel ayaklanma icin seferber etmek; Japon birliklerini silahsiz birakmak; Japonlar'dan iktidari almak ve Japon kuklalarini ulkeden kovmak, sonra da, kendi ulkelerinin efendileri olarak, muttefik kuvvetlerinin Vietnam topraklarina girmesine izin vermek.

Japonlarin teslim olduklarini bildiren haberler butun ulkeye yayilmisti. Haberlesmedeki bazi zorluklardan dolayi, bir merkez komitesi uyesi ayaklanma emrini ogrenememisti, ancak o bolgelerdeki parti onderleri, Japonlarin ve Fransizlarin birbirlerine ates actigi bir sirada ayaklanma talimatina kendi inisiyatifleri ile uymuslar, ayaklanma icin sartlarin elverisliligi sartini goz onune alarak, tam zamaninda kitleleri, Japonlarin teslim olmasindan hemen sonra iktidari ele gecirmek icin ayaklanma yolunda seferber edebilmislerdi.

19 Agustos 1945 de, Hanoi'deki basarili ayaklanmanin butun ulke uzerinde tayin edici bir etkisi olmustu.13 Agustosta da Hue'de basarili bir ayaklanma olmustu, 25 Agustosta Saygon'da bir basarili ayaklanma daha oldu. 11 gun icinde butun eyaletlerde genel bir ayaklanma basladi.

Butun bunlar Agustos devriminin basarisina yol acti.

2 Eylul 1945 de, baskent Hanoy'da, baskan Ho Si Min, Gecici Hukumet adina kurtulus bildirisini okudu. Vietnam halkina ve butun dunyaya Vietnam Demokratik Cumhuriyetinin dogusu haberini verdi. Vietnam halkinin tarihinde yeni bir cagin, Vietnam halkinin kendi ulkelerinin efendisi durumuna geldigi, yeni bir cagin acildigini mujdeledi.

Agustos 1945 devrimi, bir ulusal kurtulus devrimidir. Vietnam'da Vietnam Komunist Partisi onderliginde, halkin ulusal demokratik devrimi yolunda atilan tayin edici bir adimdir. Bu devrim, Vietnam halki uzerinde yuz yildir suren Fransiz somurgeci boyundurugunu yerle bir etti. Bu devlet, Vietnam halkinin bagimsiz ve demokratik devleti, Guneydogu Asya'da ilk isci-koylu devleti oldu.

Agustos devrimi, kuvvetli bir halkci karaktere sahipti. Kitleleri butun ulke capinda bir ayaklanma icin seferber edebildi. Gerici unsurlari hareketsiz birakti. Vietnam'in emperyalist kuvvetler tarafindan cevrili oldugu bir sirada Vietnam halkinin kendine guven ruhunu daha yuksek bir seviyeye cikardi. Viet Minh Cephesinin "Kurtulusumuzu kendimiz gerceklestirmeliyiz" ilkesini ciddiyetle korudu, proletarya devriminin Fransa'da basariya ulasmasini beklemeden, disaridan gelecek yardima bel baglamadan harekete gecti.

Vietnam halkinin, Vietnam Komunist Partisinin onderliginde gerceklestirdigi ve zafere ulastirdigi 1945 Agustos devrimi, somurge ve yari-feodal bir ulkede zafer kazanmis olan isci sinifi onderliginde, kitlelerin genel silahli ayaklanmasiyla, silahli mucadelenin kitlelerin cesitli mucadeleleriyle akillica butunlestirilmesiyle iktidari ele gecirmek ve halk rejimi insa etmek yolunda ornek bir ulusal kurtulus devrimidir.

Bu devrim, emperyalizmin somurge sistemini en zayif aninda vurdu ve bu sistemin yikilmasinda buyuk katkida bulundu.

Ho Si Min, Subat 1951 de, partinin ikinci ulusal kongresine sundugu siyasi raporunda, Agustos devrimi hakkinda sunlari soyluyordu; " Somurge ve yari- somurge haklarinin tarihinde ilk defa 15 yillik bir partinin devrime basariyla onderlik etmesi ve butun ulkede iktidari ele gecirmesi, sadece Vietnam emekci sinifinin ve halkinin degil, diger ulkelerdeki emekci siniflarin ve ezilen halklarin da gurur duyacagi bir seydi."

Evet, bu anlatilanlar, Vietnam halkinin ulusal kurtulus savasinin, yani Vietnamli komunistlerin ve onlarin partisinin onderliginde isci sinifinin ve ozellikle yoksul koylulerin ozverili mucadelesiyle sayisiz gucluklere ve acilara ragmen ve neredeyse Vietnam halkinin tamamini bu mucadeleye katarak, somurgecileri yerle bir etmesini ve isbirlikcilerini iktidardan alasagi ederek ulkeden kovmasini ve dahi bu mucadele sirasindaki her turlu sag ve "sol" engelleri tarih onunde mahkum etmeyi basarmasinin kahramanliklarla dolu hikayesini dile getiren bir ozet tarih calismasidir.

Ve mucadelenin sonu degildir. Mucadele belki de yeni ama daha deneyimli ve guclu olarak baslayacak, hem Kuzey Vietnam'da sosyalist insa mucadelesi verilirken, hem de Guneydeki Vietnam halkinin kurtulus mucadelesi icin bu kez ABD emperyalizmine ve onun guneydeki kukla hukumetine karsi amansiz ve cetin bir sekilde yurutulecek olan savasa da onderlik edecektir.

Bunu da belki baska bir zaman, baska bir deneyim yuklu kahramanlik hikayesi olarak aktarma firsatim olabilir ama buraya kadar aktardiklarimin sadece satir aralarinda veya ana basliklarinda degil, birbiri arkasina dizilen butun cumlelerinde paha bicilmez deneyimler yuklu oldugunu, bu gunun tarihsel kosullarinda, bu kosullari dogru degerlendirmekte zorlanarak, sozde bir ulusun veya halkin kurtulus mucadelesine destek veriliyor yaklasimlari ile emperyalistlerin cikarlarinin cukuruna dogru savrulduklarini anlamalari, gormeleri ve tarihsel bir yanlistan donmeleri icin onemli perspektifler acan bir tarihsel deneyim oldugunu hatirlatmak istiyorum.

Boylece, dunyanin paylasilmasinda en onemli ve bundan hic vazgecmeyecek olan bas aktorun ve ilk firsatta birbirine girecek olan muttefiklerinin Vietnam'da da, bu gun bu cografyada suregiden paylasim savasinda da, yani bolgesel emperyalist savasta da, yani emperyalist ulkelerin kendi cografyalarindan kilometrelerce uzaktaki isgallerinde, ilhaklarinda ve bolup parcalama operasyonlarinda da, bas aktor ve muttefiklerinin yine ayni oldugunun, onlarla uzlasarak, isbirligi yaparak ulusal kurtulusun ve elbette sosyal kurtulusun mumkun olmadigini cok aci deneyimlerle tarihin gozler onune serdiginin, Vietnam ulusal kurtulus devriminin basariya ulasmasindaki en onemli iki ilkenin, "Vietnam'i ulusal kurtulusa goturecek tek yol proletarya devrimidir" ve "kurtulusumuzu kendimiz gerceklestirmeliyiz" seklindeki ilke oldugu gercegi ile birlikte hatirlanmasinin, buna gore akillarin baslara devsirilmesinin zamaninin gecmek uzere oldugunun tarihsel oneminin vurgusunu da yapmis oluyorum.

Bu vesile ile bir parca humanizmden, bir parca insan haklarindan, bir parca edebiyattan, bir parca iliskileri genis tutma egiliminden meydana gelen ve surekli olarak ille de "demokrasi" veya "demokratiklestirme" diye tutturmayi en pahali huner belleyen ve ozellikle de her turlu sinifsal nabiz yuksekliginin bas gosterecegi ve gosterdigi yerlere yerlesen, dusunce tarzinin, devrimcilikle veya sosyalistlikle veyahut da komunistlikle ilgisi olmadigini, hatta devrimci-demokratlikla da ilgisi olmadigini; ancak, bazi cevrelerce, en yeni ve en gelismis dusunce sayilmakta ve model yapilmaya calisilmakta oldugunu; Yuce gok'un bu tur modellerden hepimizi korumasini diledigimi; Bu modeller cogaldikca toplumsal yasamda bir demokratiklesme olmayacagini ama daha cok toplumsal yasami, tarihin ilerleme cizgisinin hareketini goz onune alarak ve devrimci bir yolla ilerletmenin ve donusturmenin mumkun olamayacagini; Cunku bu modeller yayildikca, toplumu, ozellikle de bu modellerin kuyruguna takilan toplumu kangren gibi sardikca, bir muglaklastirma, bir pasiflestirme ve bir deforme etme sureci ile toplumu ve ondan once toplumda aydin sifatini tasiyanlari icten ice curutecegini, kendi icine geliserek ve donuserek, Kafkaest bir gelisim gosterecegini, karsilikli etkileserek, ilginc bir metamorfoz hikayesi yaratacagini, dusunmek icin tam zamani oldugunu vurgulamak istiyorum.

Fikret Uzun

13 Ekim 2011