TohiD ŞƏHİd seyyiD ƏBDÜLHÜseyn dəSTĞeyb

ƏGƏR SƏBƏB TƏSİR GÖSTƏRMƏSƏ, NARAHAT OLMAYIN
Qeyd etdiyimiz məsələyə istinad edərək belə bir nəticəyə gəlmək olar ki, səbəbi təsir etməkdə müstəqil hesab edən kəs, həmişə zəhmət və narahatlıq içindədir. Çünki hər bir səbəbdən onun gözlədiyi nəticə ələ gəlmir.

Amma əgər müvəhhid olsaydı, elə əvvəldən heç bir səbəbi müstəqil hesab etməzdi. Səbəbin də nəticəsi olmayanda, narahat olmayıb Allah nə istəsə, o da olacaqdır deyərdi.

Məsələn, bir işdən ötrü gedəndə, Allaha ümid bəsləyib nəticənin hasil olmasını Ondan hesab etsək, iş baş tapmayanda da narahat olmayıb - yəqin ki, Allahın məsləhəti olmamışdır -deyərik.

Amma əgər Allaha təvəkkül və ümid etmədən - mən bu işi mütləq yerinə yetirəcəm- desə, iş baş tutmayanda narahat olub həsrət çəkəcəkdir. Elə yuxarıda qeyd etdiyimiz ayədə də kafirlər öz yoldaşları haqqında, - əgər səfərə və ya müharibəyə getməsəydilər, ölməyəcəkdilər - deyərək, onların səfərə və ya müharibəyə getməklərinə neçə də təəssüf edirlər.

Amma möminlərin arasında, xüsusilə də İran İslam İnqilabında olan şəhid ailələrində elə mömin adamlar vardır ki, övladlarının və ya qohum-əqrabalarının şəhid olmasına görə özlərini xoşbəxt hesab edirlər. Çünki onların əqidəsinə görə, övladları şəhadətə laiq olmuş və Allah-Təala da bu qurbanı onlardan qəbul etmişdir. Bu böyük insanlar Allaha şərik qoymayaraq, şadlıq edirlər. Çünki onların əqidəsinə görə, övladları şəhadətə laiq oluş və Allah-Təala da bu qurbanı onlardan qəbul etmişdir.Bu böyük insanlar Allaha şərik qoşmayaraq, şadlıq edirlər. Cünki yəqin bilirlər ki, Pərvərdigar onların övladlarını böyük səadətə çatdırmışdır. Allah-Təala bu barədə buyurur: «Ölsəniz də, öldürsəniz də axırda mütləq Allahın hüzuruna toplanacaqsınız!»¹ Bir kəsin ki, çanını alan da, onu yenidən dirildəndə Allahdır, o kəsdən xoşbəxt adam vardırmı?

Sözsün qısası, mömin şəxslər bir işi görmək istəyəndə, əgər baş tutmasa heç vaxt narahat olmurlar. Çünki o başa düşür ki, bütün varlıqları yaradan Allah məxluqun ehtiyaclarını onların özlərindən yaxşı bilir. Elə buna görə də narahat olmur.

İnsanların bir-birləri ilə düşmənçilikləri də elə buradan başlayır.

Bir nəfər başqasından bir şey istəyir və təvəqqə edir ki, qarşı tərəf bu şəxsə müsbət cavab verib ehtitacını ödəsin. Amma onun istəyini yerinə yetirə bilmədikdə, onu müstəqil səbəb hesab etdiyinə görə narahat olmağa başlayır. Ürəyində həmin adama qarşı kin-küdurət saxlayır.

Amma bu işlərdə diqqəti yalnız Allaha olduğu və məxluqu da müstəqil hesab etmədiyi halda, onların işlərinin həyata keçməsini və tədbirini Allahdan hesab edir, heç vaxt narahat olmur. Ümumiyyətlə bütün işlərdə «mən edəcəyəm» kəlməsini işlətmək düzgün deyildir.