Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

4.3. Qaror qabul qilishni qo’llab-quvvatlash axborot texnologiyasi 
 
Axborotlarga asoslangan, maqsadi oldindan belgilangan va shu maqsadga 
erishish dasturi ishlab chiq0ilgan boshqariluvchi jarayonga maqsadli ta’sir ko’rsatish
- qaror qabul qilish
deb ataladi. Qarorning shakllanish jarayoni esa – 
qaror qabul 
qilish jarayoni 
deb yuritiladi. Iqtisodiy ob’ektni boshqarish doirasida mehnat 
taqsimotiga muvofiq qabul qilinadigan qarorlar boshqaruvning u yoki bu vazifasiga 
kiradi. 
Qaror qabul qilish jarayonini ta’minlash, ya’ni aynan, kerakli axborotni kerakli 
vaqtda va kerakli joyga taqdim etish - iqtisodiy ob’ekt axborot tizimining asosiy 
vazifalaridan biridir. SHu bois ham qaror mohiyati, uni qabul qilish jarayoni, qaror 
qabul qilishning barbod bo’lishi iqtisodiy ob’ektning axborot tizimi faoliyatiga, u 
erda qo’llaniladigan texnologiyaga sezilarli ta’sir qiladi va xatto axborot tizimining 
butun boshli sinfi - qaror qabul qilish tizimini shakllantirish zaruriyatini keltirib 
chiqaradi.
Boshqarish 
deb ob’ektning asosiy xossalarini saklab kolish yoki ma’lum 
bir maqsadga erishish uchun uni rivojlantiruvchi tizimning funktsiyasiga aytiladi.
Tizimni 
boshqarish
maqsadiga ma’lum bir funktsiyani amalga oshirish orqali 
erishiladi. Bunday 
funktsiyalar
ga: 

rejalashtirish; 

taxlil etish; 

nazorat;

xisobot; 

karor qabul qilish funktsiyalari kiradi. 

---

64 
Rejalashtirish
deb boshqarishning maqsadi va unga erishish yullarini aniqlash, 
xarakat rejasini tuzish va uning istikbolini aniqlashga aytiladi. 
Taxlil etish 
deganda boshqarish tizimi tuzilishini tanlash va shakllantirish, 
tizim unsurlari urtasidagi munosabatni va bogliklikni aniqlash tushuniladi. 
Nazorat 
deb ishlab chikarish jarayonini kuzatish va xakikatda bajarilgan 
ishning reja buyicha belgilanganligi tugriligini tekshirishga aytiladi. 
Xisobot
deganda reja bajarilishining yoki uning ma’lum bir boskichi 
bajarilishining yakuniy xisoboti, boshqarish natijalarini baxolash tushuniladi.
Boshqarish tizimida asosiy funktsiyalardan biri -