Transport vositalari detallarining ishlash qobiliyatini tiklash I. B. As q arov

8.2. Elektr yoyi yordamida eritib purkash 
Detallarni ishlash qobiliyatini elektr yoyi yordamida eritib purkash 
usulida tiklashda, detal yuzasiga eritib qoplanishi kerak bo‗lgan sim 
elektr yoyi ta‘sirida eritiladi va siqilgan havoi yordamida detal yuzasiga 
yotqiziladi (8.2-rasm). Bunda erigan metal siqilgan havoi ta‘sirida 10-50 
mkm o‗lchamdaga mayda zarrachalarga bo‗linadi va detal yuzasiga tekis 
yotqiziladi. Olinadigan qoplamaning qalinligi 12 mm.gacha yetishi 
mumkin. 
Elektr yoyi yordamida eritib qoplashning quyidagi afzalliklari mavjud: 
- katta mehnat unumi; 
- qatlamning kam yoyilish xususiyati; 
- jarayonning texnologik va oddiyligi. 

---

163 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
8.1-rasm. Detallarni gazatermik eritib purkash usulida tiklashning
texnologik jarayoni. 
Tozalash
Nuqsonlarni aniqlash
Mеxanik ishlov bеrish
Yog`sizlantirish
D
еtal yuzasi bilan sqilgan havo 
yordamida ishlov berish 
Qoplamani yotqizish
Mеxanik ishlov bеrish
Dеtal sifati nazorati
Objig
Mayda zarrachalarni 
quritish
Qoplama sifati nazorati

---

164 
8.2-rasm. Elektr yoyi yordamida eritib qoplash jarayoni. 
1-tiklanadigan detal yuzasi; 2- yo„naltiruvchi nakonechniklar; 3-havo 
soplosi; 4-metall simni uzatuvchi roliklar; 5- metall sim. 
 
8.1-jadval. 
Elektr yoyi yordamida eritib qoplashda qo‘llaniladigan
uskunalarning texnik tasniflari 
 
T. 
№ 
Uskunalar parametrlari 
Uskuna rusimi 
KDM-2 EM-12 
EM-15 
1 
Metalni 
eritib 
qoplashdagi 
mehnat unumdorligi, kg/s: 
alyumin 
sink 
po‗lat 
12,5 
32,0 
10 
45 
14 
45 
65 
25 
2 
Metal simning diametri, mm 
1,5-2 
1,5-2,5 
2-3 
3 
Simni uzatish tezligi, m/min. 
2-12 3,8-14,2 
1-14 
4 
Siqilgan havoning sarfi, m 
90 
150 
160 
5 
Siqilgan 
havoning 
ishchi 
bosimi, MPa 
0,5-0,6 
0,5-0,6 
0,5-0,6 
6 
Ishchi tok kuchi, A 
400 
500 
800 
7 
Kuchlanish, 
V 
yoydagi 
tarmoqdagi 
17-44 
380 
17-35 
380 
17-35 
380 
8 
Iste‘mol qilinadigan quvvat, kvt 
25 
16 
25 
9 
Massa, kg 
470 
23,4 
46,5 
Siqilgan 
xavo 

---

165 
Olingan qatlamning mustahkamligi (ayniqsa, dinamik yuklamalar-
ga) past bo‗ladi. Shu bilan birga yuzaning oshiqcha qizishi natijasida, 
undagi uglerod, kremniy va marganetslarning qiymati kamayib ketadi. 
Elektr yoyi yordamida eritib qoplashda qo‗llaniladigan uskunalarning 
texnik tasniflari 8.1-jadvalda keltirilgan. 
Bu usul chet ellarda ko‗proq foydalaniladi, masalan, Germaniyada 
tirsakli vallarni tiklashda foydalaniladi. Mamlakatimizda bu usuldan 
ko‗proq silindrlarning golovkasini tiklashda va antikorrozion qoplamalar 
yotqizishda qo‗llaniladi.