Detallar yeyilishining notekislik koeffitsiyentlari Detallar
Yeyiladigan yuza
Koeffitsiyent qiymati
Tirsakli val
Shatun va tub bo‗yinlari
0,8
Silindrlar bloki
Silindr yuzasi
0,7
Uzatmalar
qutisining
vallari
Podshipniklarning
o‗tkazilish bo‗yinlari
0,5
Uzatmalar
qutisining
karteri
Podshipniklarning
o‗tkazilish uyalari
0,9
90
Agar
)
(
2
x
ifoda (uni ta‘mirlash intervali deb atash qabul qilin-
gan) bilan belgilansa, unda birinchi va keyingi ta‘mirlash o‗lchamlarini
topishning hisobiy formulalari quyidagicha bo‗ladi.
sirtqi silindrik yuzalar uchun
.
;....;
2
;
3
;
2
3
1
п d d d d d d d d н рп р н р н р н
ichki silindr yuzalar uchun
.
;....;
2
;
3
;
2
2
1
п D D D D D D D D н рп н р н р н р
Ta‘mirlash o‗lchamlari usulidan foydalanib, silindrik yuzalardan
tashqari, rezbali yuzalarning ham ishlash imkoniyatini tiklasa bo‗ladi;
buning uchun yeyilgan rezba parmalanib yoki yo‗nilib, ta‘mir o‗lchamli
yangi rezba qirqiladi. Rezbalarning ta‘mirlash o‗lchamlari ularning
diametri va qadamiga qarab tanlanadi. Bunda standart qatoridagi eng
yaqin turganlari qabul qilinadi.
Ta‘mir intervalining qiymatini, shuningdek, detalning yo‗l qo‗yi-
ladigan chekli o‗lchami ma‘lum bo‗lsa, detalning mumkin bo‗lgan
ta‘mirlash o‗lchamlari qiymatini quyidagi formuladan topish mumkin:
тin н d d n sirtqi silindrik yuzalar uchun,
н тах D D n ichki silindr yuzalar uchun.
O‗lchamlarini o‗zgarishi bikrlik va mexanik mustahkamlikning
pasayishiga, solishtirma bosimning ortib ketishiga va tiklanayotgan
detalning yuza qattiqligining pasayishiga olib kelishi mumkin. Detalning
chekli ta‘mir o‗lchamlarini belgilashda ana shular hisobga olinishi
kerak. Chunonchi tirsakli val bo‗yinlarini ta‘mir o‗lchamlariga moslab
tiklashda ular o‗lchamining kichrayganligidan va ayrim hollardai
innertsion massalar vaznining oshganligidan, tirsakli val bo‗yniga
tushadigan solishtirma bosimlar oshib ketadi. Masalan: oxirgi ta‘mir
o‗lchamiga keltirilgan tirsakli val bo‗yinlariga va silindrlariga
tushadigan solishtirma bosimlar 10% gacha ortishi mumkin. Shu bilan
birga yuqori chastotali tok bilan qizdirib toblangan bo‗yinlarning
91
qattiqligi, mexanik ishlov vaqtida metall qatlami kesib olinishi natijasida
5-10% pasayadi.
Detallar dastlabki o‗lchamlarining belgilangan chegaradan ortiq
o‗zgarishi ularning xizmat muddatini ancha qisqartiradi.