Türk Dili-ii çalışma Soruları A. Aşağıdaki cümlelerin sonuna yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız

2. Aşağıda verilen cümleleri doğru-yanlış durumlarına göre işaretleyiniz.

Ø Eleştirmen, bir esere ön yargılarla değil, nesnel bir tutumla yaklaşmalıdır. ( D ) ( Y )

Ø Eleştiri yazıları da makale gibi giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinden oluşur. ( D ) ( Y )

Ø Namık Kemal ve Recaizade Mahmut Ekrem Cumhuriyet Dönemi eleştiri

yazarlarıdır. ( D ) ( Y )

Ø Eleştiri yazarlarına eskiden “münekkit”, bugün ise “eleştirmen, eleştirici,

veya tenkit yazarı” denilmektedir. ( D ) ( Y )

3. Eleştirmen, bir edebiyat eserinin oluşumunu etkileyen tarihsel ve toplumsal koşulları bulmaya,

bunlar yardımıyla eseri açıklamaya yönelir. Başka bir deyişle eserin yazıldığı tarihsel ve toplumsal

ortamın koşullarını ölçüt olarak kullanır.

Yukarıda sözü edilen eleştiri türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çağdaş eleştiri

B) Topluma dönük eleştiri

C) Okura dönük eleştiri

D) Sanatçıya dönük eleştiri

E) Esere dönük eleştiri

4. (I) Onca güzel, onca kalıcı şiir yazmış, TÜrk şiiirine yeni renkler katmışbir şairin arada sırada

kötü şiiir yayımlayabileceğinin kabul edebiliriz. (II) buna bir itirazımız yok. (III) Ama bu, gelecekte onun

sanatsal değerine gölge düşürür. (IV) Hangi yaşta, hangi aşamada olursa olsun şaire hep daha iyisini,

yenisini yazmak yakışmaz mı? (V) Elli yılda kazandığu ustalık sıfatına zarar vermesi doğru mudur şairin?

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinden başlayarak olumsuz nitelikli eleştiriye yer verilmiştir.

A) I. B) II: C) III. D) IV. E) V

2010-YGS

1. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri doldurunuz.

Ø ...................................... yazılan kimsenin yakınlık derecesine göre, yapmacıklığa kaçmadan

sade, içten bir dille yazılmalıdır.

Ø Haber toplayan ve haber yazan kişilere ...................................... denir.

Ø Edebiyatımızda yazılan ilk makale ......................................

Ø Eserin yapısını oluşturan ögelerin birbirleriyle bağlantılarının, bunların işlevlerinin ve eserin

oluşumuna katkılarının ele alındığı eleştirilere ...................................... denir.

2. Aşağıda verilen cümleleri doğru-yanlış durumlarına göre işaretleyiniz.

Ø Özel mektuplarda günün tarihi ve mektubun yazıldığı yerin adı

kâğıdın sağ üst köşesine yazılır. ( D ) ( Y )

Ø Özel mektuplar yazılan kişiye ilgi ve yakınlık derecesine göre

bir hitap cümlesi ile başlamaz. ( D ) ( Y )

Ø Biyografi yazarken kaynak olarak -yaşıyorsa- ünlü kişinin kendisine ulaşılır;

eserleri, anıları incelenir. ( D ) ( Y )

Ø "Çankaya" deneme türünde bir eserdir. ( D ) ( Y )

Ø Makale yazarının, yazısını okunabilir ve inandırıcı kılmak için düşüncelerini

somut duruma getirmesine gerek yoktur. ( D ) ( Y )

Ø Eleştiri, ele alınan ve değerlendirilmesi yapılan esere bağlı olmalı,

eserin değerini ya da değersizliğini gösteren yargılar eserden seçilecek

örneklerle yapılmalıdır. ( D ) ( Y )

3. Ahmet Hamdi Tanpınar, Yahya Kemal'e hayrandır. Ancak bu hayranlık onun nesnel yargılarda

bulunmasını engellemez. Tanpınar'a göre Yahya Kemal'in şiiri, zamanını ve yerini tam olarak bulmuş bir

şiirdir. Yine Yahya Kemal, şiirimizde öteden beri var olan krizi sona erdirmiştir. Ne aruz tarafında ne de

hece tarafında şiir tamamlanmıştır. Ona kadar eksik olan şey şiir diliydi. Şair, bunu Avrupa'da öğrenmiş

ve Türk şiirine uygulamıştır.

Yukarıdaki parça hangi edebî türden alınmıştır?

A) Sohbet B) Makale C) Eleştiri D) Fıkra E) Deneme

4. Başkaları insanoğlunu yetiştiredursun ben onu anlatıyorum ve kendimde, pek fena yetişmiş bir

örneğini gösteriyorum. Bu örneğe yeniden biçim vermek elimde olsaydı onu elbet olduğundan çok başkatürlü yapardım. Bir defa yapılmış artık. Şunu söyleyeyim ki kendimi anlatırken söylediklerim değişik vedeğişken olmamakla beraber hiç gerçeğe aykırı değil.

Yukarıdaki parça aşağıdaki edebî türlerden hangisine örnek olabilir?

A) Fıkra B) Deneme C) Eleştiri D) Anı E) Günlük

5. Aşağıdakilerden hangisi fıkranın özelliklerinden değildir?

A) Yalın, içten ve okuru etkileyen bir dilin kullanılması

B) Yazarın ele aldığı konuyu kendi görüşleri doğrultusunda işlemesi

C) Güncel konuların ele alınması ve işlenmesi

D) Fıkranın, doğa, toplum, politika, enşasyon, eğitim gibi geniş bir konu alanının olması

E) Fıkrada öne sürülen sav ya da düşüncenin çeşitli şekillerde kanıtlanması

7. Bu tür, gazeteciliğin, ana kollarından birisidir. Hele sinemadan, televizyondan, radyodan sonra da

önemi gittikçe arttı. Şu andaki Batı gazeteciliği, bu türle farklı bir gazeteciliğe dönüştü. Haber bir soyutlama,geniş bir çerçeve işidir. Haber bir yaşam değildir, belki de yaşamın geniş bir gölgesidir.

Gazetecilikte haber, radyodan, televizyondan da önce okuyucuyu doyurmuyordu. Ancak bu tür çıkıncaokuyucu yaşamla, yaşamın, olayların özüyle karşı karşıya gelebildi. Haber, gerçeğin kaba yansıması;bu tür ise yaşamın özüne, gerçeğin özüne doğru bir iniştir.

Yukarıdaki parçada yazarın sözünü ettiği edebî tür aşağıdakilerden hangisidir?

A) Anı B) Röportaj C) Sohbet D) Eleştiri E) Fıkra

8. Bazı zamanlar insanın içini dökmeden edemediği anlar olur. Bir dost, bu anlarda erişilmez bir

değer kazanır. Ama her şeyi dostla paylaşamayız ki… Onun için, hele bir insan yazarsa içinin gizli

kıvrımlarını görmesini biliyorsa masanın başına geçip kalemi eline almadan edemez. İşte bu tür, yazarınkendi kendisiyle alçak sesle konuşmasından doğmuştur.

Yukarıdaki parçada yazarın sözünü ettiği edebî tür aşağıdakilerden hangisidir?

A) Anı B) Deneme C) Fıkra D) Günlük E) Sohbet

9. Yaşanmakta olanı değil, yaşanmışı anlatırlar. İster istemez belleklerinde, akıllarında kalanı yansıtırlar.

Bunun için de bir tür geçmişin tanığı olurlar. Geçmişe uzanması, yaşanmış olanı yansıtması,

zaman zaman tarihçilerle aynı sofraya oturtur, daha doğrusu tarihle yolları kesişir.

Yukarıdaki parçada sözü edilen edebî tür aşağıdakilerden hangisidir?

A) Röportaj B) Haber yazısı C) Anı D) Biyografi E) Günlük

14. I. Anlatım yalın ve yoğundur, nesnel bir nitelik taşır.

II. Yazar öne sürdüğü düşünceleri ispatlamak zorunda değildir.

III. Dil tabiidir, günlük deyimlere, yer yer nükteli sözlere yer verilir.

IV. Yazar, soru-cevaplı cümlelerle konuşuyormuş hissi verir.

Yukarıdaki cümlelerle aşağıdaki edebî türlerden hangisinin özelliği verilmemiştir?

A) Sohbet B) Anı C) Makale D) Fıkra E) Deneme

1. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri doldurunuz.

Ø Bir yeri, bir sanat dalını, yahut sanatçıyı araştırma, inceleme, gezip görme yoluyla tanıtan; ayrıntılı

bilgi veren yahut sorgulayan yazılara …..........………………….. denir.

Ø Röportaj yazma sanatı ………….........………….., …..........………………….. olmak üzere iki

türlü işleniş biçimi gösterir.

Ø Haber konusu olan eşyayı, her yönüyle tanıtan ve okuyanları düşündürecek yönleriyle ele alıp

işleyen röportaj türüne ……………………............ denir.

2. Aşağıda verilen cümleleri doğru-yanlış durumlarına göre işaretleyiniz.

Ø Röportajlar, yalnızca bize yaşam gerçeğini, olayları ya da sorunları göstermekle

kalmaz; bunların ardında yatanları, yönlendirici etkenlerini de gösterir. ( D ) ( Y )

Ø Röportajlar; resim, fotoğraf gibi belgelerle inandırıcı hâle getirilir. ( D ) ( Y )

Ø Röportajlar XVIII. yüzyılda gazete ve gazetecilik çevresinde gelişmiştir. ( D ) ( Y )

3. Aşağıdakilerden hangisi röportajı haberden ayıran bir özellik değildir?

A) Haberin genişletilmişi olması

B) Röportaj yapanın röportaj yazılarına kendi görüş, bilgi ve fikirlerini katması

C) Röportajda; öğretmenin, tanıtmanın ve tasvirin önemli olması

D) Öğrettiklerini yaşatarak öğretmesi

E) Röportajların tersine dönmüş piramit ile yazılması

4. I. Röportaj, gazete haberlerinin daha genişletilmiş ve yazarın kişisel görüşleriyle zenginleştirilmiş

hâlidir.

II. Röportaj, kültür alanındaki değişme ve gelişmelerle, zamanın akışını gözden uzak tutmadan

insanın nasıl zenginleştiğini de işler.

III. Röportajın konusu olan habere, röportajı gerçekleştiren kişi, o konu veya yer ile ilgili

düşünceleri ilave eder.

IV. Röportajlar, insanın birey olarak zaman ve toplum karşısındaki tavrını felsefeye özgü ciddiyetle,

içten, sevecen ve yalın bir dille anlatır.

Yukarıdaki numaralı cümlelerden hangi ikisi röportajın özelliklerindendir?

A) I - II B) II - III C) III - IV

D) I - III E) I – IV

1. Aşağıda cümlede boş bırakılan yeri doldurunuz.

Ø .................................. “Diyorlar ki ve Anafartalar Kumandanı Mustafa Kemal Paşa ile Mülakat”

adlı eseri bizde mülakat türünün ilk örneğidir.

2. Aşağıda verilen cümleleri doğru-yanlış durumlarına göre işaretleyiniz.

Ø Mülakatta konu sorulu cevaplı görüşmelerle sınırlı kalırken röportajlar toplumun

ilgisini çeken her çeşit konuyu ve olayı inceler. ( D ) ( Y )

Ø Mülakat; resim ve belgelerle zenginleştirilerek okura sunulur. ( D ) ( Y )

Ø Mülakat ile röportajın pek farkı yoktur. ( D ) ( Y )

3. Aşağıdakilerden hangisi mülakat yapan kişinin özelliklerinden biri değildir?

A) Görüşme yapacağı kişi hakkında önceden bilgi edinmesi

B) Soruları mülakattan önce hazırlaması

C) Görüşme sırasında konuşmacının sözünü gereksiz yere kesmemesi

D) Görüşme metninde değişiklikler yapabilmesi

E) Aldığı cevapları düzenleyerek olduğu gibi okura aktarması

1. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri doldurunuz.

Ø Bir kişinin bir topluluk karşısında belli bir konuda yaptığı etkili, anlamlı ve coşturucu konuşmaya

................................. bu konuşmayı yapan kişiye de ................................. denir.

Ø Türk edebiyatında ................................. ve ................................. söylevleriyle tanınırlar.

2. Aşağıda verilen cümleleri doğru-yanlış durumlarına göre işaretleyiniz.

Ø Söylevin amacı dinleyenleri kendi düşüncesine çekmektir. ( D ) ( Y )

Ø Söylev inandırıcı, etkileyici ve coşturucu nitelikler taşımalıdır. ( D ) ( Y )

Ø Söylev verebilmek için iyi bir hatip olmak gerekir. ( D ) ( Y )

3. Aşağıdakilerden hangisi söylev türünün özellikleri ile ilgili değildir?

A) Güzel söz söyleme sanatı olması

B) Kitleyi etkileme amacı taşıması

C) İki kişinin karşılıklı söyleşmesi

D) Topluluğa bilgi ve mesaj aktarma amacı taşıması

E) Cümlelerin kolay anlaşılır, açık, kesin ve kısa olması

1. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri doldurunuz.

Ünlü siyaset, sanat ve bilim adamlarını çeşitli yönleriyle tanıtmak ya

da önemli olaylarla ilgili fikir ve görüşlerini öğrenmek amacıyla zamanı

önceden belirlenmiş sorulu cevaplı, karşılıklı konuşmalara ..........................

denir.

Bir konuşmacı tarafından açık alanlarda, yahut kapalı yerlerde bir

amaç için toplananlara bir fikri, duyguyu aşılamak için söylenen coşkulu

ve edebî bir dille yapılan konuşmalara ..........................

denir.

Bir yeri, sanat dalını, eşyayı yahut sanatçıyı araştırma, inceleme gezip

görme yoluyla tanıtan; ayrıntılı bilgi veren, sorgulayan yazılara ..........................

denir.

Ø Röportajda yazar, yazıya kendisini katar; konu hep "ben" ekseni etrafında dönerse bu tür

röportajlara ................................................ denir.

Ø Yazar, röportaja konunun en kuvvetli tarafından girer ve en son söylenmesi gerekenleri en önce

söylerse bu tür röportajlara …….........……………….. denir.

2. Aşağıda verilen cümleleri doğru-yanlış durumlarına göre işaretleyiniz.

Ø Yaşatarak öğretme, okuyucuyu yaşamla, yaşamın özüyle karşı karşıya

getirme, röportajların belirleyici bir niteliğidir. ( D ) ( Y )

Ø Röportaj dergilerde yayımlanan bir türdür. ( D ) ( Y )

Ø Söylevde konuşmacının ses tonu, jest ve mimikleri, vurgu ve

tonlaması etkileyicilik bakımından önemlidir. ( D ) ( Y )

Ø Söylevde giriş bölümü kısa, etkili ve vurgulu bir cümle ile başlamalıdır. ( D ) ( Y )

(Sorular 11.-12. sınıf “Dil ve Anlatım” kitaplarından alınmıştır.)