Türk dünyasi iŞletme fakültesi uluslararasi iLİŞKİler böLÜMÜ YÜksek lisans biTİrme tezi

Avrupa Birliği ve Dağlık Karabağ Sorunu

Avrupa Birliği Dağlık Karabağ’da yaşanan olaylarla ilgili 22 Mayıs 1992 yılında bildiri yayınlamıştır. Yayınlanan bildiriye göre, AB ve üye devletler Dağlık Karabağ bölgesindeki çatışmaların son zamanlarda yoğunlaşması ile ilgili derin endişelerini belirtmiş ve tarafların güç kullanmasını şiddetle kınamıştır. Özellikle, birlik ve ona üye olan devletler yaşanan savaşlar sonucunda nüfusun karşılaştığı acılardan ve insan kaybından dolayı üzüldüğünü belirtmişler. Aynı zamanda, üye devletler her iki devlete AGİK Minsk Grubu çerçevesinde müzakereleri devam ettirme çağrısında bulunmuşlardır. Bunun yanı sıra, diğer bir bildiri de 18 Temmuz 1992 yılında yayınlanmıştır. Bu bildiride de birlik ve ona üye devletler Dağlık Karabağ bölgesinde devam eden savaşlarla ilgili derin endişelerini belirtmişler ve aynı zamanda, her hangi gücün uygulanması ciddi şekilde kınanmış, devletlere ateşkes sağlaması için çağrıda bulunulmuştur. Birlik üyeleri bir kez daha sorunun AGİK Minsk Grubu çerçevesinde çözülmesinden yana olduklarını ve insan haklarına saygı duyulmasının gerekliliğini belirtmişler. Bunun ardınca, AB Dağlık Karabağ’da yaşanan olaylardan dolayı 7 Nisan 1993 yılında daha bir bildiri yayınlamıştır. AB ve ona üye devletler taraflar arasında Dağlık Karabağ sorunuyla ilgili olarak ilişkilerin kötüye gitmesinden dolayı endişe duyduklarını, Kelbecer ve Füzuli rayonlarında askeri operasyonların büyümesinden dolayı üzüntülerini dile getirmişlerdi.

Şu ana kadar incelediğimiz bildirilerin en önemli eksik yanı, hiç bir bildiride saldırgan tarafın Ermenistan devleti olduğuna dair bir kelime olsa dahil bahs edilmemesidir. Nitekim, son bildiri yayınlanırken Kelbecer bölgesi tamamen Ermenistan ordusunun işgalı altındaydı. Hemen ardından, AB tarafından 3 Eylül 1993 yılında daha bir bildiri yayınlanmıştır. Burada birlik ve üye devletler tarafından yerel Ermeni kuvvetlerinin saldırıları şiddetle kınanmış ve BMGK’nin 822 ve 853 saylı kararlarının uygulanacağını umdukları belirtilmişdir.

Öncekilerden çok da farklı olmayan daha bir bildiri, 9 Kasım 1993 yılında açıklanmıştır. AB 24 Ekim 1993 tarihinde Dağlık Karabağ bölgesinde elde edilmiş ateşkesin bozulmasını kınayarak, bozulan ateşkesin yeniden sağlanması gerektiğini vurgulamıştır.²³⁹

İncelediğimiz bildirilerden anlaşıldığı üzere AB Ermenistan devletini saldırgan taraf olarak görmemiş ve Dağlık Karabağ sorununun AGİT Minsk Grubu çerçevesinde çözülmesinden yana olmuştur. Ancak, AB Dağlık Karabağ’da 11 Ağustos 2002 yılında yapılan sözde “cumhurbaşkanlığı” seçimlerini yasal saymamış ve Dağlık Karabağ’ın bağımsızlığını tanımayarak Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünü desteklediğini belirtmiştir.²⁴⁰

Sonuç olarak, bütün uluslararası örgütler gibi AB de kağıt üzerinde Azerbaycan toprak bütünlüğünü tanıdığını belirtmektedir. Fakat, yine diğer uluslararası örgütler gibi AB de Ermenistan devletine karşı ciddi adımlar atmamaktadır.