Türk haritaciliği tariHİ
Karayolları Genel Müdürlüğü
Yüklə 1,23 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü
- Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü
- Türkiye Kömür İşletmeleri Genel Müdürlüğü
- Meslek Dergileri
- “Tapu ve Kadastro Mecmuası”
- Harita ve Kadastro Dergisi
- Tapu-Kadastro Personel Sendikası Dergisi
- Kurultay, Kongre, Sempozyum, Seminer, Panel vb. Toplantılar
Karayolları Genel Müdürlüğü 11.02.1950 tarihinde 5539 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri hakkında yasa çıkarılmış ve 30.05.1973 tarih ve 1737 sayılı yasa ile bir kısım maddeleri değiştirilerek günün koşullarına uygun hale getirilmiştir. Haritacılık yönünden yol geçkileri ile bunların kamulaştırma haritalarını üreten bir kuruluş olup 1:1000 ve 1:2000 ölçeklerinde ülke temel nirengi ve nivelman ağına dayalı haritalar üretmektedir. Kuruluş yıllarında etüd proje hizmetleri merkezde plan proje daire başkanlığı yönetiminde bölgelerdeki etüd, proje şefliklerince yürütülmektedir. Bu hizmetin görülmesinde ilk yıllarda çoğunlukla inşaat mühendislerinden yararlanılmış, daha sonraki yıllarda bu hizmetin görülmesine harita mühendisleri de katılmışlardır. 1961 de bu amaç için fotogrametri uygulanmağa başlanmıştır. Önceleri alınan Zeiss C 8 ve Wild A 5 kıymetlendirme aletleri Harita Genel Komutanlığına verilerek Karayollarının gereksinim duyduğu haritalar, jeodezik işlemlerin Karayollarınca yapılması koşulu ile Harita Genel Komutanlığınca yapılması anlaşmasına gidilmiştir. 1977-78 li yıllarda Kamulaştırma ve Fotogrametri Fen Heyeti Müdürlükleri kurulmuştur127). Bu kurumda 1990 yılında yapılan saptamada 83 harita Y.müh. ve mühendisi, 2 teknisyen olup alet yönünden 1200 nivo, 800 teodolit, 21 elektronik uzaklık ölçer. 37 elektronik takeometre (total station), 151 bilgisayar vardır. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü DSİ Genel Müdürlüğü, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bağlı katma bütçeli bir kamu kuruluşu olup ana görevi yurt kalkınmasına büyük katkıları olacak enerji üretim tesislerini yapmak ve sulamaya elverişli tarım alanlarını tesbit edip bunları sulayarak daha verimli hale getirmektir.Taşkın seller ve sulara karşı koruyucu tesisler yapmak, bataklıkları kurutmak ve bu hizmetler için gerekli plan ve haritaları yapmak ve yaptırmaktır. 6200 sayılı yasa ile 1953 yılında kurulmuştur. DSİ nin yaptığı envanter çalışmalarına göre 270 000 kilometrekare tarıma elverişli alan bulunduğu ve bu miktarın 190 000 kilometrekaresinin sulanabilir olduğu ve bu alanın haritasının yapılması gerektiği saptanmıştır. Kurumun kendi ihtiyaçlarına yönelik topografik, hidrografik haritalar ile işletme ve kamulaştırma haritalarını yapmakta ya da yaptırmaktadır128). Bu kurumda 1990 yılı saptamalarında 142 harita Y.Müh. veya mühendisi, 11 tekniker, 750 teknisyen olup alet olarak 720 nivo, 188 teodolit, 361 takeometre, 37 elektronik uzunluk ölçer, elektronik takeometre (20 total station), 33 bilgisayar, 5 otomatik çizim sistemi mevcuttur. Orman Genel Müdürlüğü Orman amenajman, orman yolları, orman ağaçlandırma, orman sınırlarını saptar. 1975 envanterine göre Türkiyede 20 170 196 hektar (Türkiye arazisinin % 26 sı ) ormanlık olup burada da kadastro ve harita problemi vardır. Devlet ormanlarının sınırlanması işine 3116 sayılı Orman yasasındaki hükümlere dayanarak ilk defa 1937 yılında İstanbul ve Ankara'da kurulan iki tahdit komisyonu ile başlanmıştır. 1940 yılında bir iş yönetmeliği düzenlenerek sınırlama ve tescil işinin düzenli olarak yürütülmesi sağlanmıştır. Daha sonraları çıkan yasalarla değişiklikler yapılmıştır129). 1938-1949 yılları arasında 3582366 hektar orman alanı sınırlandırılmıştır. 1950-62 yılları arasında iki komisyon çalışması ile bu rakam 257 550 hektar ve 1963-64 de 42 113 hektar sınırlanabilmiştir. Hava fotogrametrisinin orman kadastrosuna uygulanması 1965 yılında başlamıştır. Bu amaç için 7 fotogrametrik komisyon kurulmuş, daha sonra komisyon sayısı artırılarak 1972 de 20 ye yükseltilmiştir. Böylelikle 1963-1977 arasında 5 306 582 hektar ile toplam 9 milyon hektarın üzerinde bir alan sınırlandırılmıştır. Bu uygulamalarda arazi ekipleri orman sınırlarını yaklaşık 1:20 000 ölçekli hava fotoğraflarına geçirmekte, bu sınırlar daha sonra 1:25 000 ölçekli haritalardan foto-mekanik yöntemle büyütülmtüş 1:10 000 ölçekli topografik paftalara yaklaşık değerlendirme aletleri ile aktarılmaktadır130). 1974 de 7/8570 ve 7/8639 sayılı tüzük ve yönetmelikler konuyu ayrıntılı olarak ele almıştır. Bu kurumda orman alanlarının kadastrosunu yapmakla görevli ilgili OKDMB dairesi hava fotoğraflarından fotomekanik yolla 1:10 000 ölçekli orman kadastro haritaları üretmekte ve 1:5 000 ölçekli ST (standart topografik) haritalar bütünlenmektedir. Fotoğrafların değerlendirilmesi 13 adet Santoni firmasının kartografik stereomikrometre (SMG-4) aletleri ile yapılmaktadır. Bu kurumda ise 149 adet teodolit ve 56 adet elektronik uzunluk ölçer mevcuttur.
Köy bazında ulaşım ve teknik altyapı hizmetlerinin gerçekleştirilmesi amacı ile üretilen 1:5000 ölçekli haritalar yapılmaktadır. 1990 yılı saptamasına göre kurumda 51 adet harita Y.Müh. ve mühendisi ve 188 teknisyen çalışmakta olup 475 nivo, 258 teodolit, 8 elektronik uzunluk ölçer, 10 elektronik takeometre (total station) ve 8 bilgisayar vardır. Türkiye Kömür İşletmeleri Genel Müdürlüğü Türkiyenin yakıt ve enerji kaynağı olan maden kömürlerinin araştırılması, işletilmesi için her türlü teknik çalışmaları yapar. Türkiyede toprağa bağlı yeraltı maden kaynaklarının doğru tahmini ve yeraltı maden galerilerinin belirlenmesi için 1:5000 ve 1:1000 ölçeklerinde ülke nirengi ağına bağlı haritalar üretilmektedir. 1990 yılındaki saptamada kurumda 35 adet mühendis, tekniker ve teknisyen olup 47 nivo, 32 teodolit ve 29 elektronik uzaklık ölçer aleti vardır. Kandilli Rasathanesi 1911 de Fatin GÖKMEN (1877-1955) tarafından kuruldu. Başlangıçta adı Rasathane-i Amire olup sadece meteoroloji gözlemleri yapıyordu. Daha sonra adı Maarif Vekaleti Heyet ve fiziki Arzi İstanbul Rasathanesi(Milli Eğitim Bakanlığı İstanbul Astronomi ve Yerfiziği Gözlemevi) oldu. 1936 da Kandilli rasathanesi adını aldı. 1947 den sonra zaman ayarının verildiği bir bölüm bu işlemini 1974 de bıraktı. 1982 de Boğaziçi Üniversitesine bağlandı. Günümüzde BÜ ne bağlı Kandilli rasathanesi deprem araştırma enstitüsü ile Kandilli rasathanesi gök ve yerbilimleri araştırma ve uygulama merkezi halinde çalışmaktadır. Bu kurumda 1988 yılından itibaren jeodezi anabilim dalında yüksek lisans ve doktora çalışmaları yapılmaktadır. 4.5 KURULUŞLAR, BİRLİK, CEMİYET, ODA vb. FAALİYETLER 1947 de Türkiye IUGG=Internationale Union of Geodesy and Geophysics (Uluslararası Jeodezi ve Jeofizik Birliği) ne üye oldu. 8 Ocak 1955 de Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası kuruldu ve 1954 de 6235 sayılı yasa ile kurulan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğine (TMMOB) üye oldu. 24.05.1993 tarih ve 240 sayılı oda yönetim kurulu kararı ile delegasyon sistemine geçilerek Ankara, Adana, Diyarbakır, Samsun ve Trabzon'da bölge temsilcilikleri ve Antalya, Bursa, İstanbul, İzmir ve Konya'da da şubeler oluşturuldu. Ankara, İstanbul ve İzmir'deki oda kuruluşları aylık bir bülten çıkarmaktadırlar. 1961 de 203 sayılı yasa ile Bakanlıklararası Harita İşlerini Koordinasyon ve Planlama Kurulu kuruldu. 1968 de TUJJB (Türkiye Ulusal Jeodezi ve Jeofizik Birliği) kuruldu. 1969 da Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 1878 de kurulmuş olan FIG (Federation Internatıonal des Geometres = Uluslararası Haritacılar Birliği) e üye oldu131). 1968 de TUJJB (Türkiye Ulusal Jeodezi ve Jeofizik Birliği) kuruldu. 1969 da Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 1878 de kurulmuş olan FIG (Federation Internatıonal des Geometres = Uluslararası Haritacılar Birliği) e üye oldu131). Meslek Dergileri 1933 de yayın hayatına atılan ve Harita Genel Komutanlığınca çıkarılan "Harita Dergisi" adlı dergi yılda dört ve 1950 den itibaren yılda iki sayı çıkarmaktadır. 1951 yılına kadar ismi Haritacılar Mecmuası olan bu dergi 42. sayısından itibaren Harta Dergisi olarak ismini değiştirdi ve yılda iki sayı çıkarmağa başladı. 1953 den itibaren ismi Harita Dergisi oldu. 68 yıllık yayın hayatı olan bu dergi 1999 yılı sonuna kadar 122. sayısını çıkardı. 1961 yılında Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü İstanbul Teşkilatı Memurları yardımlaşma derneği adına Sultanahmet Grup Müdürlüğünde “Tapu ve Kadastro Mecmuası” adında 3 ayda bir yayınlanmak üzere yayın hayatına atılmış, 15 sayı çıkararak 1975 de kapanmıştır. 1965 de Harita ve Kadastro Mühendisleri odası yayın organı olan "Harita ve Kadastro Mühendisliği" isimli dergi yayın hayatına atıldı. Yılda 2 sayı çıkaran bu dergi 1999 yılı sonuna kadar 76. sayısını çıkardı. 1969-1977 yılları arasında KTÜ Trabzon'da Jeodezi Bülteni adında bir meslek dergisi yayınlanmıştır. Ancak 8 sayı dan sonra kapanmıştır. 1976 da Ankarada kurulan Harita ve Kadastro Teknikerleri Derneğince Nisan 1990 da yayın hayatına atılan Harita ve Kadastro Dergisi nin devam edip etmediği bilinmemektedir. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce 1988 de çıkartılan Tapu veKadastro Dergisi, içinde bulunduğumuz 11. Yılında 24 sayı yayınlamıştır. 1990 yılında Tapu ve Kadastro Müfettişleri Derneğince yayınlanan Mülkiyet dergisi yılda 4 sayı yayınlamakta olup 1999 yılında 32. Sayısına ulaşmıştır. 1964 de yayın hayatına atılan ve Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünce yayınlanan Tapu-Kadastro Personel Sendikası Dergisi aylık olarak 70 sayının üzerinde dergi çıkartarak daha sonra sıkı yönetimce kapatılmıştır. Bunların dışında Üniversitelerin çıkardıkları dergilerde mesleğimizle ilgili yayınlar yapılmaktadır. Ancak bu dergiler mesleğimizin dışındaki bilim dallarına da hitap ettiğinden sadece mesleğimizle ilgili makalelerin dışında başka konular da yer almaktadır. 1999 yılı sonunda Harita ve Kadastro Mühendisleri odasına kayıtlı üye sayısı 7000 i aştı. 1993 de odaya kayıtlı 1700 büro vardı. Bu odanın başkanları ve süreleri aşağıdadır:
Çizelge: Kuruluşundan beri HKMO başkanları Kurultay, Kongre, Sempozyum, Seminer, Panel vb. Toplantılar Aşağıda ulaşılabilen meslek ile ilgili toplantıların 1948 yılından itibaren bir listesi verilmiştir:*) 1948
1961
1966
1967
1968
1969
1970
1971
1972
1973
1974
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
1983
Yüklə 1,23 Mb. Dostları ilə paylaş:
|