Türk sinemasi’nin ekonomik yapisi ( 1896 – 2005 ) GİRİŞ
Yüklə 2,82 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İstanbul Annedir Çocuğum
- İstanbul Kanatlarımın Altında
- G.O.R.A.: Bir Uzay Filmi
- 2.7.5. Sponsorluk Sisteminin Katkısı
- 2.7.6. Sanatsal Bağımsız Yapımlar
2.7.4. Eurimages Katkısı Başlangıçta Avrupa Sineması Destek Fonu (Eurimages); “Avrupalılık kültürünün ve değerlerinin desteklenmesi için sinema endüstrisine katkı” amacıyla Avrupa Konseyi tarafından oluşturulan özel bir fondu. 1988 yılında, kurucu 12 Avrupa ülkesiyle faaliyetlere başlayan “Avrupa Sineması Destek Fonu”na Türkiye, on sekizinci üye olarak 28 Şubat 1990 yılında üye olmuştur. Bosna Hersek’in katılımıyla üye sayısını 32’e çıkaran Eurimages; yılda dört kez toplanarak ülkelerin kendi sinemalarına dağıtımını yapmak istediği Avrupa filmlerine 'dağıtım desteği', üye ülkelerin gene diğer üye ülkelerle ortak olarak yapacakları uzun ve belgesel film projelerine 'proje desteği' ve üye ülkelerin belirli periyotlarda Avrupa filmleri gösteren sinemalarına da maddi destek sağlamaktadır (Yavuz, 2006 : 7). Üye ülkelerin parasal yardımlarıyla meydana getirilen fonun daha sonraları dünyanın dört bir tarafından “onaylanmış proje”lere destek çıkmaya başladığı görülmektedir (Japon, Kanada, Rus, Hong Kong, ABD ve Çin filmleri gibi). Türk Sineması’ndaki üretim potansiyeli düşüşünün temel nedeni iktisadidir, buradan itibarla Eurimages katkılarının ne denli önemli olduğunu ve Türk Sineması için ne anlam ifade ettiğini görmek açısından Tablo 2.38 , 2.39 ve 2.40’a bakmakta fayda vardır. Tablo 2.38 : Türk Sineması ve Eurimages (1990- 2000)
(FF= Fransız Frangı) [kaynak Eurimages, aktaran Erkılıç, 2003 : 170] 2000’li yıllardan itibaren Eurimages’ın yapısında önemli değişiklikler olmuştur, üye ülke sayısı artarken, üye olmayan ülkelerin filmlerine katkı yapılması gündeme gelmiştir. Eurimages, üye olmayan ülkelerin projelerine de destek vermeye başlayınca, kültürel amacın yerini kâr güdülü yatırım amacının aldığına dair tartışmalar başlamıştır. Ayrıca yardımlar, Avrupa Birliği’nin resmî para birimi Avro(€=Euro) üzerinden yapılmaya başlamıştır. Tablo 2.39 : 2000-2005 Yılları Arası Eurimages Desteği ( Avro cinsinden)
[kaynak: Yavuz, 2006 : 7-10] Tablo 2.40 : Türk Sineması ve Eurimages [Destek alan tüm filmler(2004-2005 )]
[Eurimages 28.06.2005 listesi; kaynak: www.sadibey.com ] Türk Sineması’nın son döneminde Eurimages’ın katkısı tartışmasızdır. Avrupa Konseyi'nin Sinema Fonu(Eurimages), 1997-2000 yılları arasında Türk sinemasına 29 milyon 340 bin Fransız Frangı destek sağlamıştır. Temmuz 2000’de Kültür Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, Türkiye’nin Eurimages’e 1990 yılından beri üye olduğu belirtilerek, bu süre içinde fona 21 milyon Fransız Frangı katkı aidatı ödendiği belirtilmiştir. Eurimages’in ise son üç yılda(1997-2000 arası), yönetmeni ve ana yapımcısı Türk olan 13 filme, yönetmeni ve üçüncü yapımcısı Türk olan 1 filme, Türk yapımcısının ikinci ortak olduğu 2 filme, Türk yapımcısının üçüncü ortak olduğu 1 filme, Türk yapımcısının ikinci ortak olduğu 1 belgesel filme, Türkiye’de gösterilen yabancı filmlerin dağıtımı için 14 firmaya ve 8 sinema salonuna toplam 29 milyon 340 bin Fransız frangı destek sağladığı kaydedilmiştir (kaynak: http://www.beyazperde.com/haber/622). Türkiye 1989 yılından beri ortak katkılarla kurulan fona 47.5 milyon Fransız Frangı yatırmıştır. Bu rakam Türkiye’nin, üye ülkeler arasında en çok katkı sağlayanlar listesinde beşinci sırada olduğunu göstermektedir (kaynak: http://www.yenimesaj.com.tr/index.php?sayfa=kultursanat&haberno=468&tarih=2001-09-28) Eurimages’ın Türkiye'deki kimi sinema salonlarına sağladığı doğrudan desteğe gelince: Türkiye’de bugün 21 adet sinema işletmesi “Europa Cinemas” tabelasını takmış durumdadır ve söz konusu sinemalar düzenli olarak Avrupa filmleri gösterimi yaparak fondan maddi destek almaktadır. Bu sinemalardan 10 tanesi İstanbul'da diğerleri ise Ankara, Antalya, Bolu, Bursa, Diyarbakır, İzmir, Karabük, Kocaeli ve Konya'da bulunmaktadır (Yavuz, 2006 : 12]. 2.7.5. Sponsorluk Sisteminin Katkısı Değişen dünya koşullarının kültür ve sanat dallarını ticari faaliyet alanlarına dönüştürmesiyle beraber sinemanın prodüksiyon bileşkelerinde de önemli gelişmeler yaşanmaya başlamıştır. Gerek dış yardım alabilen sektörlerin iç yapısı bakımından gerekse kapitalist piyasa sistemi açısından, sponsorluk sisteminin ortaya çıkışı bu gelişmelerden en önemlisi sayılabilir. Diğer sektörlerden neredeyse hiç dış yardım almayan Türk Sineması uzun yıllar direnmesine rağmen, yapımcıların yavaş yavaş piyasadan çekildiği 1990’lı yıllardan itibaren sponsorluk sistemine kapılarını açmak durumunda kalmıştır. Efes Pilsen, Turkcell, Telsim sinemaya sponsor olan kurumlara örnek vermek verilebilir. Efes Pilsen, İstanbul Film Festivali’nde Fipresci Ödülünü alan yönetmene bir sonraki çalışmasında kullanılmak üzere 30.000$ katkı sağlamaktadır ayrıca Efes Pilsen; “Çözülmeler”, “Akrebin Yolculuğu”, ”“Kız Kulesi Aşıkları”, “Bir Erkeğin Anatomisi” ve ”Mektup” filmlerine sponsor olmuştur. Ata Menkul Kıymetler; “Bir Erkeğin Anatomisi”ne, Kodak “Sarı Tebessüm” filmlerine sponsor olmuştur. Telsim; “Herşey Çok Güzel Olacak”, “Şarkıcı” ve “Vizontele”ye, Persil de “Hemşo”ya sponsorluk yapmıştır. TRT; “Mavi Sürgün” ve “Yolcu”ya katkıda bulunmuştur. Eczacıbaşı Vakfı; İstanbul Film Festivali’nde en iyi ulusal film seçilen esere 15.000$ ödül vermektedir (Erkılıç, 2003 : 171).
“Bağımsız yapım” sıfatı Hollywood egemenliğine karşı direnen yönetmenlerin bireysel çabalarla ulaştıkları düşük bütçelerle çekilen filmleri nitelendirmek için kullanılmaktadır. Bugün ise tüm dünyada, konvansiyonel üretim biçimlerinden bağımsız, bir nevi stüdyo-dışı filmlere verilen özel bir addır. Kastedilen “bağımsız”lık; geleneksel biçimlerden ayrılan anlatım tarzı için söylenmektedir. Bağımsız filmler, Robert Redford’un kurduğu Sundance Film Festivali sayesinde dünyada dağıtım olanağı yakalamışlardır. Türkiye’de 1990’lı yılların ortalarından itibaren bağımsız film çeken yönetmenler göze çarpmaya başlamaktadır. Bir çoğu yazar-yönetmen ya da yaratıcı-yönetmen denilen(bu terimin literatürdeki adı “author-director”dır, 1960’lı yılların başından itibaren Fransız Yeni-Dalgası’nın önde gelen yönetmenleri[Godard, Truffaut, Resnais] için kullanılmaya başlamıştır) ve filmlerin sanatsal yönünü ön plana çıkaran yönetmenlerdir. Eleştirmenler, entelektüeller tarafından beğenilen, yurt içinde ve yurt dışında ödüller alan bağımsız yönetmenlere ve filmlerine örnek vermek gerekirse; Zeki Demirkubuz’dan “C Blok”(1994), “Masumiyet”(1997), “3. Sayfa”(1999), “Yazgı”(2001) ve “İtiraf”(2001); Nuri Bilge Ceylan’dan “Kasaba”(1998), “Mayıs Sıkıntısı”(2000), “Uzak”(2002), Serdar Akar’dan “Gemide”(1998), “Maruf”(2002), Kudret Sabancı’dan “Laleli’de Bir Azize”(1999), Derviş Zaim’den “Tabutta Rövaşata”(1996), “Filler ve Çimen”(2001) sayılabilir. Zeki Demirkubuz Mavi Filmcilik, Serdar Akar Yeni Sinemacılar, Nuri Bilge Ceylan NBC Prodüksiyon adlı yapım şirketleriyle bu filmleri gerçekleştirmişlerdir. Rakamlar göstermektedir ki; genç sinemacıların ödüllü filmleri, tüm dünyada olduğu gibi, seyirci ile uyuşamamaktadır (bakınız Tablo 2.41). Yüklə 2,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|