Türk ticaret kanunu (1)(2) Kanun Numarası : 6762

bildirilmelidir.

Hakim lüzum görürse gemi adamlarından gelmemiş olanları da dinliyebilir;

işin iyi anlaşılması için kaptan ve diğer gemi adamlarına istedigini sorabilir.

Kaptan ve diğer gemi adamlarına doğru söylemeleri lüzumu ihtar olunur.

4. Zaptın aslının saklanması:

Madde 985 - Zaptın aslı mahkemede saklanır, ilgililerden istiyenlere tasdik-

li sureti verilir.

C) Kanundan doğan temsil salahiyeti:

I - Donatanın temsilcisi sıfatiyle:

1. Şümulü:

a) Gemi bağlama limanında bulunduğu zaman:

Madde 986 - Gemi henüz bağlama limanında bulunduğu sırada kaptanın yapmış

olduğu hukuki muameleler donatanı ilzam etmez; meğer ki, kaptan ayrıca verilmiş

hususi salahiyete istinaden hareket etmiş veya borç başka hususi bir kanuni se-

bepten ileri gelmiş olsun.

Kaptan bağlama limanında dahi olsa tayfa tutabilir.

b) Gemi bağlama limanı dışında bulunduğu zaman:

Madde 987 - Gemi bağlama limanı dışında bulunduğu sırada kaptan bu sıfatla

geminin donatılmasına, yakıt ve kumanyasına, gemi adamlarına, geminin iyi halde

muhafaza edilmesine ve umumi olarak yolculuğun selametle icrasına mütaallik her

türlü muamele ve tasarrufları üçüncü şahıslarla donatan namına yapmaya salahi-

yetlidir.

Taşıma mukaveleleri yapmak ve kendi vazifeleri çerçevesine dahil hususlarda

dava açmak da kaptanın salahiyetleri cümlesindendir.

2. Hususi haller:

a) Kredi muameleleri:

Madde 988 - Kaptan, ödünç para veya veresiye mal almaya ve bu gibi kredi

muamelelerine girişmeye, ancak gemiyi muhafaza etmek veya yolculuğu yapmak için

zaruret halinde ve bu zaruretle ölçülü derecede salahiyetlidir. Kaptan ancak

yolculuğun icrası için zaruret halinde ve yalnız bu zaruretle ölçülü derecede

deniz ödüncü alabilir.

Muamelenin muteber sayılması, paranın hakikaten sarf edilmiş olup olmamasına

veya kaptanın seçtiği kredi şeklinde isabet bulunup bulunmamasına yahut kaptanın

emrinde para mevcut olup olmamasına bağlı değildir; meğer ki, üçüncü şahıs kötü

niyet sahibi olsun.

b) Donatanın şahsi mesuliyetini doğuran muameleler:

Madde 989 - Kaptanın muamelelerinden ve bilhassa kambiyo taahhütlerinden do-

layı donatanın şahsan mesul tutulması kaptana donatan tarafından açık bir temsil

salahiyeti verilmiş olmasına bağlıdır (Madde 948, Fk. 1, Bent 1). Kaptan açıkça

verilmiş bir temsil salahiyetini haiz olmadıkça, donatan tarafından onun hareket

tarzına ait talimatlar veya işe ait emirler verilmiş olması kaptanın yapmış ol-

duğu muamelelerden dolayı üçüncü şahıslara karşı donatanın şahsan mesul tutulma-

sına sebep teşkil etmez.

c) Gemi satışı:

Madde 990 - Geminin bulunduğu yerin mahkemesi bilirkişi dinliyerek ve varsa

Türk Konsolosunun mütalaasını alarak satışta kati zaruret bulunduğuna karar ver-

medikçe kaptan gemiyi satamaz.

Geminin bulunduğu yerde mahkeme veya tahkikat yapabilecek başka bir makam

yoksa kaptan hareketini haklı gösterecek bilirkişi raporu almak, buna da imkan

yoksa başka deliller toplamak mecburiyetindedir.

Satış açık artırma ile yapılır.

3. Temsil salahiyetinin tahdidi:

Madde 991 - Kaptanın kanundan doğan temsil salahiyetlerini tahdit etmiş olan

donatan, kaptanın tahditlere riayetsizliğini yalnız bunları bilen kimselere kar-

şı ileri sürebilir.

4. Kaptanın verdiği avanslar:

Madde 992 - Vekaleti olmadan donatan hesabına kendi parasından avans veren

veya şahsan borçlanan kaptan donatandan tazminat isterken üçüncü şahıs hükmünde-

dir.

5. Hükümleri:

a) Üçüncü şahıslara karşı:

Madde 993 - Kaptanın bu sıfatla ve kanuni salahiyetleri çerçevesi içinde,

donatan adına hareket ettiğini bildirerek veya bildirmiyerek, yaptığı hukuki

muamelelerle donatan üçüncü kişilere karşı hak iktisap eylediği gibi gemi ve

navlun ile mesul de olur.

Ifasını tekeffül etmedikçe veya kanuni salahiyetleri çerçevesini aşmadıkça

kaptan bu gibi muamelelerden şahsan mesul olmaz; şu kadar ki; kaptanın 972 ve

973 üncü maddelerde yazılı mesuliyetleri mahfuzdur.

b) Donatana karşı:

Madde 994 - Kaptanın salahiyetleri donatan tarafından tahdit edilmiş olma-

dıkça kaptanın haiz olduğu salahiyetleri şümulüne mütaallik 986 - 990 ıncı mad-

deler hükümleri kaptanın donatan ile olan münasebetlerinde de tatbik olunur.

Kaptan; geminin durumundan, yolculuk hadiselerinden, yaptığı sözleşmelerden,

açılan davalardan donatana muntazam bir tarzda haber vermekle mükellef olduğu

gibi hal ve zaman elverdikçe bütün önemli işlerde ve hususiyle 988 ve 990 ıncı

maddelerde yazılı hallerde, yolculuğun değiştirilmesi veya kesilmesi zaruretinde

ve fevkalade tamirler veya alımlarda donatandan talimat istemiye mecburdur.

Kaptan fevkalade tamirleri ve alımları, elinde donatana ait kafi para bulun-

sa bile, ancak zaruret halinde yapabilir.

Kaptan; bir ihtiyacı giderecek parayı deniz ödüncü almadan veya vazgeçilebi-

lecek gemi teferruatı ve kumanyasını satmadan elde edemiyeceği hallerde, donata-

na en az zarar verecek tedbirleri almakla mükelleftir.

Kaptan geminin bağlama limanına dönüşünde ve her isteyişinde donatana hesap

vermeye mecburdur.

II - Yükle ilgili olanların temsilcisi sıfatiyle:

1. Umumi olarak:

Madde 995 - Yükle ilgili olanların menfaatlerini korumak için kaptan yolcu-

luğun devamında mümkün olduğu kadar yüke bakmakla mükelleftir.

Bir zıyaın önüne geçilmesi veya azaltılması için hususi tedbirler alınmaya

lüzum görüldüğünde kaptan, yükle ilgili olanların temsilcisi sıfatiyle menfaat-

lerini korumaya ve kabil oldukça talimatlarını alarak mümkün mertebe tatbika

mecburdur; bunlara imkan bulunmazsa kaptan takdirine göre hareket eder ve umumi

olarak yükle ilgili olanlara hadiselerden ve alınan tedbirlerden gecikmeksizin

haber verir.

Bu gibi hallerde kaptan, yükü tamamen veya kısmen boşaltmaya ve yükün bozul-

masından veya sair sebeplerden ileri gelebilecek büyük bir zararın başka surette

önüne geçilemiyeceği hallerde, satmaya yahut yükün muhafazası ve daha ileri gö-

türülmesi için lüzumlu paraları elde etmek maksadiyle deniz ödüncü almaya ve

yük alıkonmuş veya müsadere edilmiş yahut başka bir suretle elinden çıkmışsa

onu geri almak için adli ve idari makamlara veya fertlere karşı her türlü talep-

lerde bulunmaya ve her türlü davaları açmaya dahi salahiyetlidir.

2. Hususi haller:

a) Yolculuğun devamına engel olan hal:

Madde 996 - Yolculuğun ilk rotadan devamına umulmıyan bir hal mani olursa

kaptan, halin icabına ve imkan nispetinde tatbikına mecbur olduğu talimata göre

yolculuğa ya başka bir rotada devam etmeye yahut bunu kısa veya uzun bir müddet

için kesmeye veyahut kalkma limanına dönmeye salahiyetlidir.

Taşıma mukavelesinin hükümden düşmesi halinde kaptan 1086 ıncı madde gere-

ğince muamele yapar.

b) Yükle ilgili olanların şahsi mesuliyetini doğuran muameleler:

Madde 997 - Kaptan, yükle ilgili olanların şahsi mesuliyetlerini doğuracak

muameleleri 995 inci maddedeki hallerde bile, ancak hususi bir salahiyetle yapa-

bilir.

3. Yük üzerinde tasarruflar:

a) Umumi olarak:

Madde 998 - Kaptan, 995 inci maddede yazılı hallerden başkasında yolculuğun

devamı için zaruri olmadıkça yükü karşılık göstererek deniz ödüncü almaya yahut

yükün bir kısmını satmaya yahut başka suretle yük üzerinde tasarrufta bulunmaya

salahiyetli değildir.

b) Müşterek avarya halinde:

Madde 999 - Para ihtiyacı müşterek avaryadan ileri gelmiş olup da kaptan

bunu gidermek için çeşitli tedbirler karşısında bulunursa bunlardan ilgililere

en az zarar verecek olanı seçmeye mecburdur.

c) Müşterek avarya olmıyan hallerde:

Madde 1000 - Müşterek avarya yoksa kaptan, yükü karşılık göstererek deniz

ödüncü almaya yahut bir kısmı üzerinde satış veya başka suretle tasarruf etmeye

ancak para ihtiyacının başka suretle giderilememesi veya diğer tedbirin alınma-

sının donatan için fahiş bir zararı mucip olması halinde salahiyetlidir.

Kaptan bu hallerde bile 1160 ıncı maddenin 1 inci fıkrası gereğince yükü

ancak gemi ve navlunu ile birlikte karşılık göstererek deniz ödüncü alabilir.

Deniz ödüncü donatan için fahiş bir zararı mucip olmadıkça kaptan, satış

yerine deniz ödüncü almak yoluna gider.

d) Müşterek hüküm:

Madde 1001 - Yukarıki maddede yazılı hallerde yük karşılık gösterilerek

deniz ödüncü alınması yahut yükün bir kısmı üzerinde satış veya başka bir suret-

le tasarruf edilmesi, 988 inci madde ile 1235 inci maddenin 6 ncı bendi hüküm-

lerine uygun ve donatan hesabına yapılmış bir kredi muamelesi sayılır.

Donatanın vereceği tazminat hakkında 1112 nci madde hükmü tatbik olunur.

Mallar üzerinde satış suretiyle yapılan tasarruf halinde safi satış tutarı

1112 nci maddede yazılı değeri geçerse onun yerine safi satış tutarı kaim olur.

4. Muamelelerin muteber sayılması:

Madde 1002 - Kaptanın, 995, 998, 999 ve 1000 inci maddeler gereğince yaptığı

hukuki muamelelerin muteber sayılması için 988 inci maddenin ikinci fıkrası hük-

mü tatbik olunur.

D) Şahsi muameleleri:

I - Navlundan başka alınan paranın teslim mecburiyeti:

Madde 1003 - Kaptan; taşıtandan, yükletenden veya gönderilenden ikramiye,

bahşiş, pey ve saire mükafat ve tazminat gibi her ne nam ile olursa olsun nav-

lundan başka aldığı bütün paraları da donatanın matlubuna kaydetmeye mecburdur.

II - Kendi hesabına gemiye eşya yükleme yasağı:

Madde 1004 - Kaptan, donatanın muvafakati olmaksızın kendi hesabına eşya

yükletemez. Bu yasağa aykırı hareket ederse donatanın bu yüzden uğramış olduğu

daha fazla zararı tazmin ettirmek hakkı mahfuz kalmak şartiyle, bu gibi yolcu-

luklarda mümasil eşya için, yükleme yerinde ve zamanında verilmesi mütat olan

navlunun en yükseğini vermeye mecburdur.

E) Hizmet sözleşmesinin sonu:

I - Yol verme:

1. Umumi olarak:

Madde 1005 - Aksi kararlaştırılmış olsa bile donatan tarafından kaptana her

zaman yol verilebilir. Kaptanın tazminat hakları mahfuzdur.

2. Tazminat hakları:

a) Şahsi ehliyetsizlik:

Madde 1006 - İşe yaramadığından veya vazifesini yapamadığından dolayı kap-

tana yol verilmişse, kararlaştırılmış olan diğer bütün menfaatler de dahil oldu-

ğu halde işten çıkarıldığı güne kadar hak etmiş olduğu ücretler kendisine veri-

lir.

b) Mücbir sebepler ve olağanüstü haller:

Madde 1007 - Muayyen bir yolculuk için hizmete alınmış olan kaptan; harp,

ambargo, abluka, ithalat veya ihracat yasağı yahut gemi veya yüke mütaallik

umulmıyan başka bir hal yüzünden yolculuğa başlanamamasından veya başlanmış

iken devam edilmemesinden dolayı vazifesinden çıkarılmışsa, kararlaştırılmış

olan diğer bütün menfaatler de dahil olduğu halde çıkarıldığı güne kadar hak

etmiş olduğu ücreti alır. Muayyen olmıyan bir müddet için hizmete alınıp muayyen

bir yolculuğa başladıktan sonra yukardaki sebeplerden dolayı yol verilmiş kaptan

hakkında da aynı hüküm tatbik olunur.

Bu hallerde kaptana yol verilmesi yolculuk sırasında olmuşsa kaptan ayrıca

hizmete alındığı limana parasız götürülmesini veya bunun tutarı olan tazminatın

verilmesini istiyebilir.

Bu kanuna göre parasız seyahat hakkı, yolculuktaki geçim masraflariyle kap-

tanın zati eşyasının taşınmasına da şamildir.

e) Diğer hallerde:

Madde 1008 - Muayyen olmıyan müddet için hizmete alınıp da muayyen bir yol-

culuğa başladıktan sonra 1006 ncı ve 1007 nci maddelerde yazılı sebeplerden

başka bir sebeple işten çıkarılan kaptan, 1007 nci madde hükmü gereğince alacağı

paralardan başka Avrupa limanında çıkarılmışsa iki ve Avrupa dışı bir limanda

çıkarılmışsa dört aylık ücretini de tazminat olarak alır. Ancak, alacağı tazmi-

nat yolculuğu bitirmesi halinde hak edeceği miktarı geçemez.

d) Götürü ücrete göre tazminatın tayini:

Madde 1009 - Ücret zaman itibariyle olmayıp da bütün yolculuk için götürü

olarak tesbit edilmişse 1006, 1007 ve 1008 inci maddelerdeki hallerde kaptana

veri-

lecek ücret miktarı, yaptığı hizmete ve eğer yola çıkmışsa geçirdiği yolculuk

safhasının bütün yolculuk derecesine olan nispetine göre tayin olunur.

1008 inci maddede yazılı iki veya dört aylık miktarındaki tazminatın hesa-

bında; yolculuğun vasati devam müddeti esas tutulur.

Bu müddetin tayininde, yükleme ve boşaltma için gerekli zaman ile geminin

durumu ve vasfı gözönünde tutulur.

e) Dönüş yolculuğu:

Madde 1010 - Gidiş geliş veya muayyen olmıyan bir zaman için hizmete alınan

kaptan, dönüş yolculuğu geminin bağlama limanında bitmezse, hizmete alındığı

limana kadar parasız götürülmesini ve ayrıca tam ücret veya bunun tutarı tazmi-

natın verilmesini istiyebilir.

3. Çekilme:

Madde 1011 - Muayyen olmıyan bir zaman için hizmete alınan kaptan; bir yol-

culuğa başlamış olduğu takdirde geminin bağlama limanına veya başka bir Türk

limanına dönüp boşaltmasına kadar vazifesine devam etmeye mecburdur.

Bununla beraber kaptan, çekilme ihbarı zamanında gemi bir Avrupa limanında

veya Avrupa dışı bir limanda bulunduğuna göre, ilk çıkıştan itibaren iki veya

üç yıl geçtikten sonra hizmetten çekilmesine müsaade istiyebilir. Böyle bir

halde kaptan, yerine başkasının konulması için donatana münasip müddet bırakmak

ve bu müddet içinde işine devam ve her halde başladığı yolculuğu bitirmek mec-

buriyetindedir.

Donatan çekilme haberini alır almaz geminin dönmesini emrederse, kaptan,

gemiyi geri getirmekle mükelleftir.

4. Müşterek donatan olan kaptan:

Madde 1012 - Kaptan müşterek donatanlardan biri ise kendi istemeden yol

verildiğinde müşterek donatanlarla yaptığı sözleşme gereğince iştirakte dona-

tan sıfatiyle haiz olduğu payın, diğer donatanlar tarafından, bilirkişilerce

takdir edilecek değeri ile satınalınmasını istiyebilir. Kaptan muhik bir sebep

olmadan bu hakkını istemekte gecikirse hakkı düşer.

II - Hastalık:

Madde 1013 - Kaptan; hizmete girdikten sonra hastalık veya yaralanma dola-

yısiyle tedaviye muhtaç olur veya çalışamıyacak bir hale gelirse; gemi üzerinde

veya vazifenin icabettirdiği yolculukta bulunduğu müddetçe donatan geçim ve ba-

kım masraflarını vermekle mükelleftir. Eğer kaptan yabancı memlekette işe gir-

miş ve hastalık veya yaralanma hizmete girmeden evvel olmuş ve kaptan hastalık-

tan veya yaralanmadan dolayı yolculuğa başlamamış ise donatan yukarda yazılı

masrafları vermekle mükellef değildir.

Bakım hastanın bakılması ve tedaviye şamildir. Tedaviye hekime gösterme ve

gemide bulunması mecburi olan veya bir limanda durulduğu esnada tedarik edilme-

si kabil olan ilaç ve mütat tedavi vasıtalariyle bakım da dahildir.

Donatan, yabancı memlekette kaptanın bakım ve tedavisini bir hastanede te-

min edebilir.

Hastalıktan veya yaralanmadan dolayı yabancı memlekette kalmış olan kaptan,

kendisinin ve hekimin veya deniz işleriyle uğraşan dairenin muvafakati ile bir

Türk limanına gönderilebilir. Eğer kaptan muvafakatini bildirmiyecek halde olur

veya haklı sebep olmaksızın rıza göstermezse bir hekim dinlendikten sonra kap-

tanın bulunduğu yerdeki deniz işleriyle uğraşan daire izin verebilir.

Teklif edilen tedaviyi veya bir hastanede bakılmayı haklı bir sebep olmak-

sızın kabul etmekten kaçınan kaptan bu kaçınma müddetince parasız bakılmak hak-

kını kaybeder. Bu müddet geçim ve bakım için muayyen zamana dahil olur.

Kaptan gemiyi Türk limanlarından birine bırakınca geçim ve bakım mükellefi-

yeti sona erer. Şu kadar ki, hastanın kendi haline bırakılması tehlikeli ise

bakıma devam olunmak lazımdır.

Kaptan hastalıktan veya yaralanmadan dolayı yabancı bir memlekette gemiyi

bırakmaya mecbur kalmış ise, donatan, gemi bırakıldıktan sonraki zaman için de

geçim ve bakıma borçludur. Geçim ve bakım mükellefiyeti geminin bırakılmasından

itibaren 26 haftanın geçmesiyle sona erer. Şayet kaptan daha evvel memlekete

iade edilir veya kendisi avdet ederse bu müddet daha evvel de sona erebilir.

Geçim ve bakım mükellefiyetinden dolayı kaptan ile donatan arasında çıkan

ihtilaf en evvel salahiyetli deniz işleri memurluğu tarafından muvakkaten kara-

ra bağlanır. Karar, ihtiyati tedbir kararı gibi icra olunur.

Eğer kaptan gemi ile memleketi limanına veya hizmet sözleşmesinin yapıl-

dığı limana dönmezse parasız götürülmek veya muvafık bir tazminat istemek hak-

kını da haiz olur.

Hastalanan veya yaralanan kaptan, yola çıkmamışsa hizmetin tatiline kadar,

yola çıkmışsa gemiden ayrıldığı güne kadar meşrut olan diğer bütün menfaatler

de dahil olmak üzere ücret alır. Bir hastanede ikamet sırasında ücret alacağına

halel gelmez.

Bundan başka kaptan geminin müdafaası sırasında bir zarara uğrarsa münasip

ve lüzumu halinde hakim tarafından tayin edilecek bir ikramiye istiyebilir.

Hastalığa veya yaralanmaya, cezayı mucip bir fiili ile sebebiyet veren veya

hizmeti haksız surette bırakan kaptan hakkında yukariki hükümler tatbik olun-

maz.

III - Ölüm:

Madde 1014 - Kaptan hizmete alındıktan sonra ölürse, öldüğü güne kadar olan

ücretini ve kararlaştırılmış diğer bütün menfaatlerini donatanın, ödemesi la-

zımdır. Kaptan, yolculuk başladıktan sonra ölürse, donatan cenaze masraflarını

da verir.

Kaptan gemiyi müdafaa ederken ölürse, donatan fazla olarak münasip bir

ikramiye de vermekle mükelleftir.

IV - Geminin zıyaı ve deniz iş hukukiyle bu fasıl hükümleri arasındaki

münasebet:

Madde 1015 - Gemi zayi olsa bile kaptan, deniz raporunu tesbit ettirmeye

ve icabettiği müddetçe donatanın menfaatlerini korumaya mecburdur. Kaptan bu

müddete ait ücret ve geçim masraflarından başka 1007 nci madde gereğince para-

sız götürülmesini ve bunun tutarı olan tazminatı istiyebilir.

Deniz İş Kanununa tabi olan bir gemide çalışan kaptanın belli bir hukuki

hadiseden doğan hakları, Deniz İş Kanuniyle bu kanundan hangisinin hükümleri

kaptanın daha lehine ise, o kanuna tabi olur.

Kaptanın donatana karşı hastalık ve kaza sebebiyle bu kanundan doğan hak-

ları, onun hastalanması ve kazaya uğraması hallerinde, aksine bir kanun hükmü

bulunmadıkça, içtimai sigorta kanunları uyarınca kendisine fiilen sağlanmış

bulunan menfaatler nispetinde düşer.

DÖRDÜNCÜ FASIL

Deniz Ticaret Mukaveleleri

BİRİNCİ KISIM

Eşya Taşıma (Navlun) Mukaveleleri

BİRİNCİ AYIRIM

Umumi Hükümler

A) Mukavele nevileri:

Madde 1016 - Navlun mukavelesiyle taşıyan, navlun karşılığında:

1. Geminin tamamını veya bir cüzünü yahut muayyen bir yerini taşıtana tah-

sis ederek eşyayı denizde taşımayı taahhüt eder ki buna "Çarter Mukavelesi";

2. Parça mal olan muayyen eşyayı denizde taşımayı taahhüt eder ki buna da

"Kırkambar Mukavelesi" denir.

Bu kısımdaki hükümler posta idaresinin denizde eşya taşımalarına tatbik

olunmaz.

B) Çarter parti:

Madde 1017 - Çarter mukavelesi yapıldığında taraflardan her biri, masrafını

çekmek şartiyle, kendisine mukavele şartlarını ihtiva eden bir çarter parti ve-

rilmesini istiyebilir.

C) Kamaralar:

Madde 1018 - Geminin tamamı taşıtana tahsis edildiğinde kamaralar hariç

tutulmuş sayılır; bununla beraber taşıtanın muvafakati olmaksızın kamaralara

eşya yükletilemez.

D) Taşıyanın; geminin denize, yola ve yüke elverişli olmamasından dolayı

mesuliyet:

Madde 1019 - Her nevi navlun mukavelesinde taşıyan, geminin denize ve yola

elverişli bir halde bulunmasını (Madde 817) ve soğutma tesisatı da dahil olmak

üzere ambarların yükü kabule, taşımaya ve muhafazaya elverişli bir halde

bulunmasını (Yüke elverişliliğini) temin etmekle mükelleftir.

Taşıyan, yükle ilgili olanlara karşı geminin denize, yola veya yüke elve-

rişli olmamasından doğan zararlardan mesuldür; meğer ki; tedbirli bir taşıyanın

sarf etmekle mükellef olduğu dikkat ve ihtimam gösterilmekle beraber eksikliği

yolculuğun başlangıcına kadar keşfe imkan bulunmamış olsun.

İKİNCİ AYIRIM

Yükleme ve Boşaltma

A) Yükleme:

I - Yükleme yeri:

Madde 1020 - Kaptan yükü almak için gemiyi taşıtanın ve gemi birden çok

kimselere tahsis edilmiş ise hepsinin gösterecekleri yere demirler.

Yer, zamanında gösterilmemiş veya bütün taşıtanlar yer göstermekte birleş-

memiş bulunur veyahut suyun derinliği, geminin selameti, mahalli nizamlar veya

tesisler, verilen talimata göre hareket etmeye mani olursa kaptan mütat yükleme

yerine demirler.

*

II - Yükleme masrafları:

Madde 1021 - Mukavele, yükleme limanı nizamları ve bunlar yoksa mahalli

teamüller ile aksi tayin edilmiş olmadıkça, eşyanın gemiye kadar taşıma masra-

fı taşıtana, yükleme masrafı ise taşıyana aittir.

III - Yüklenecek eşya:

1. Kararlaştırılanlardan başka eşya:

Madde 1022 - Kararlaştırılan eşya yerine aynı varma limanı için taşıtan

tarafından gemiye başka eşya yükletilmek istenilirse taşıyan, bu yüzden durumu

güçleşmedikçe bunu kabul ile mükelleftir.

Mukavelede eşya yalnız nev`i ve cinsi ile tayin edilmiş olmayıp da ferden

tayin edilmiş ise bu hüküm tatbik olunmaz.

2. Bildirme mecburiyeti:

a) Eşyanın ölçü, sayı, tartı ve markaları hakkında:

Madde 1023 - Taşıtan ile yükleten, eşyanın ölçü, sayı ve tartısı ile marka-

ları hakkında taşıyana karşı doğru beyanda bulunmakla mükelleftirler. Bunlardan

her biri beyanlarının doğru olmaması yüzünden ileri gelen zarardan taşıyana

karşı mesuldür; 973 üncü maddenin birinci fıkrasında yazılı diğer şahıslara

karşı ise ancak kusuru halinde mesuldür.

Taşıyanın navlun mukavelesi gereğince taşıtan ve yükletenden başka kimse-

lere karşı olan mükellefiyetleri mahfuzdur.

b) Eşyanın cins ve mahiyeti hakkında:

Madde 1024 - Eşyanın cins ve mahiyeti hakkında yanlış beyanlarda bulunan

taşıtan veya yükleten, kusuru varsa taşıyana ve 973 üncü maddenin birinci fık-

rasında yazılı diğer kimselere karşı beyanlarının doğru olmamasından doğacak

zararlardan mesuldürler.

Bu kimseler, harb kaçağı veya ihracı, ithali veya transit olarak geçirilme-

si yasak olan eşyayı yükler yahut yükleme sırasında kanun hükümlerine ve husu-

siyle zabıta, vergi ve gümrük kanunlarına aykırı hareket ederler ve bu fiille-

rinde kusurları bulunursa aynı hüküm tatbik olunur.

Kaptanın muvafakatiyle hareket etmiş olmaları taşıtan ve yükleteni diğer

şahıslara karşı olan mesuliyetten kurtaramaz.

Bunlar eşyanın müsadere edilmiş olduğunu ileri sürerek navlunu ödemekten

imtina edemezler.

Eşya, gemiyi veya diğer malları tehlikeye sokarsa, kaptan, bunu karaya çı-